Langezwaog
Langezwaog (Nederlaans: Langezwaag, Fries: Langsweagen) is een wegdörp in de gemiente Opsterlaand, van de Nederlaanse perveensie Frieslaand. Et dörp leit in et zuudwesten van Gorrediek, an de weg naor Et Vene, en het roem duzend inwoners.
Langezwaog leit in et veenontginningsgebied en is van ooldsher een wegdörp. Et dörp leit op de greens tussen zaand- en veengronden. In et westen en zuden van Langezwaog is spraoke van een eupen laandschop en in et oosten en noorden het et laandschop een sleuten kerakter. Langezwaog leit in et zuudwestelike punt van de gemiente Opsterlaand. Et dörp leit omdebi'j halverwege an de deurgaonde weg tussen Gorrediek en Et Vene. Disse deurgaonde weg is deur de anleg van een rondweg (De Boenders) om et dörp henne leided. Et dörp is goed mit et eupenbaor vervoer te berieken, deurdat et an de busliende tussen Et Vene en Gorrediek leit (busliende 10).
Korte geschiedenis bewark
De naeme Langezwaog hoolt verbaand mit de ligging van de gronden: langrekte laanderi'jen (zwaogen) leupen vrogger van et reviertien de Oolde Ee in et noorden tot veurbi'j de Schoterlaanse Kompejonsvaort in et zuden. De lange zwaogen viej' nu nog terogge in de dörpsvlagge en et waopen, symboliseerd deur de grune baenen en een klaover in et waopen. Vanof omdebi'j 1550 wodde deur de Heeren Compagnie vanuut Et Vene begonnen mit et ofgreven van hoogvene en wodde de Schoterlaanse Kompejonsvaort mit zien vule ziedtakken greuven om de turf naor Hollaand te vervoeren. De heufdweg leup oost-west, van Et Vene via Luxwoolde en Langezwaog naor Gorrediek. Disse Hegedyk was ok de waeterkering naor beide zieden. In et noorden van disse Hegedyk ontstonnen nao de vervening grote waeterplassen. Deur de anleg van poolderdieken wodden de dreugmaekte poolders klaormaekt veur bouwlanen en greiden. Een twiede verbiendingsweg was et wat hoger legen "Bovenpad" vanof Zestienroeden tot veurbi'j Bontebok waoran zoe'n veertig boerkeri'jen staon moeten hebben.
De in 1902 oprichte zuvelfebriek verleur nao de koncentraosie in de jaoren '60 en '70 heur funktie en wodde sleuten. Et gebouw wodt now bewoond en harbargt bedrievighied. Veur de ofvoer van de produceerde keze wodde gebruukmaekt van de tram. In 1880 wodde de NTM (Nederlandsche Tramweg Maatschappij) opricht en vanof die tied kreeg Frieslaand een net van tramlienen. Tot 1948 reed d'r ok een tram deur Langezwaog. De PKN-karke in Langezwaog is wijded an Sunte-Mattheüs. Oorspronkelik hongen d'r twie klokken in een klokkestoel, mar nao de ni'jbouw van de karke in 1782 bin de klokken in de karketoren ophongen. Naost de karke staot de konsistorie mit een schiere trapgevel.
Geboren bewark
- Hans de Haan (1924/25-2006), politikus
- Hotze de Roos (1909–1991), jeugdboekeschriever
- Tjeerd Bottema (1884–1978), Nederlaanse schilder, tekener en boekbaandontwarper