Pinkster
Pinkster (ien t Grieks: πεντηκοστή [‘ημέρα], pentekostè [hèmera], letterlek: vieftegste dag) is n feest dat zowel ien t jeudendom as ien t kristendom vierd wordt.
Kristelk feest bewark
Pinkster bie de kristenen is n feest woarbie de verlichten deur de Hillege Geest heugd wordt en t begun van de kèrk vierd wordt.
Pinkster vaalt aaltied 50 doagen noa poaske en wordt dus aaltied op n ander doatem vierd. Vandoar ook de oetdrukken: As poaske en pinkster op dezulfde dag vaalt, mit andere woorden, noeit.
Ien Nederlaand wordt pinkster binoa niet meer vierd. t Wordt enkeld zain as n extra vraie dag, omdat de moandag noa pinkster ook as Zundag zain wordt.
Jeuds feest bewark
t Jeudse feest Pinkster wordt viert as offerfeest veur God. Dit wordt nog aal viert ien Jeudse gebieden, mit noam in Israel.
Oorsprong van Pinkster bewark
De Jeuden vierden pinkster al sunt de tied veurdat de Jezus Kristus geboren was. Dou zai oet Egypte vlucht wazzen (zie Exodus), haar Mozes de Wetten van God (ook nuimd de Mozaische wetten) toukregen. Hierien stonden de 10 geboden en ook dat op de vieftegste dag, op de dag noa de zeuvende sabbat vanoaf Pesach nije offers veur God brocht mozzen worden, as oafsloeten van Pesach. Onder dizze offers bevond zok onder aandere n dail van de groanwinnen en vee. Doarnoast mozzen de mìnsken soamen wezen en mocht gienain zien normoale waark doen. Doarom worden baaide pinksterdoagen nog aal as zundag zain.
Doe Jezus Kristus op goie vraidag störven was en hai mit Poask verrezen was, haren zien appostels nog varteg doagen laank de steun van heur Heer. Op de vartegste dag van Poaske (dus nait de vartegste dag noa Poaske) wuiren de leerlens deur Jezus zien Hemelvoart allenneg loaten. Hai haar doe beleufd dat hai de Geest van God, de Hillege Geest stuurn zol dij heur geestelk wieder leiden zol en heur de kracht geven zol om getugen van t evangelie te wezen.
Veurjoarsfeest bewark
In de middelaiven wuiren veul veurjoarsfeesten bonden mit Pinkster. Zo wuir bieveurbeeld pinksterblom viert in grode dailen van Nederlaand en in Stad en Lande wuiren op veul ploatsen joagd in de wolden. Ook wuir der laanks de deuren goan deur kinder dij n vèrskes zongen en doarveur slik of n ander klaineghaidke kregen. Dit is vergeliekboar mit t tegenswoordege Sunt Meerten. De kinder haren dou n boog, kraanze of slinger bie zok dij versierd waren mit blommen. Sumtieds luipen zai zulfs ien n haile optocht deur de stroaten van t Stad of de lougen. Dit wordt non niet meer doan.
Pinksterlaidken bewark
As de kinder over stroat luipen, zongen zai maisttieds t Pinksterbooglaid. De vèrskes dij hieronder stoan, binnen schreven in t Hoogelaandsters.
- Pinksterboog mit laange tippen
- wil je nait geven,
- loat t den moar slippen
- hier woont n rieke man
- dij ons wel wat geven kan
- geef mie n appel of n peer
- k kom van t haile joar nait weer.
As zai laanks de deuren luipen, zungen veul dizze laidken:
- Pinksterblom is opgestoan
- mag wel weer noar bed tou goan
- loat mie hier nait laanger stoan
- k wil weer n hoeske wieder goan.
- As vennen vol van blommen stoan
- en laiwerk zingt ien lucht
- den mag wie vrij noar boeten goan
- ain bonte kiendertjucht
- den hang wie slinger om
- van elke venneblom
- o dij pinkstertied, o dij pinkstertied
- moakt ons blommekiender blied.
Wanneer is Pinkster? bewark
Pinkster vaalt de kommende joaren op de volgende doatums:
Leegsaksisch bewark
- Grunnegs: Pinkster
- Stellingwarfs: Pinkster
- Veluws: Pi(e)nkster(en)
|
Schreven ien t Westerkertaaiers |