Bangladesh
Bangladesh, officieel de Volksrepubliek Bangladesh (verölderd: Bengalen) is een land in Azië. Et lig inklemd tusken de zee (de Baai van Bengalen) in et zuden en India in et westen, noorden en oosten. In et zuudoosten hef et nog ne grenze met Myanmar. De heuwstad is Dhaka, Chittagong is de veurnaamste havenstad. Met 173.562.364 leu op ne oppervlakte van 148.460 kilometer in et veerkant is et et op zeuwen noa drokste land van de wearld en elvdes wat bevolkingsdichtheid angeet. Tusken Bangladesh en Bhutan en Nepal löp 'n Deurgank van Siliguri. De indiase stoat Sikkim ligt veur China.
| Volksrepubliek Bangladesh গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ (Bengaals) | ||
 |
 | |
.svg) Ligging van Bangladesh
| ||
| Basisgegeavens | ||
| Officiele språke | Bengaals (officieel) Engels | |
| Höyvdstad | Dhaka | |
| Regeringsform | Republiek | |
| Godsdeenst | Islam | |
| Geografy en bevolking | ||
| Uppervlakde - Water |
148.460 km² 6,4% | |
| Inwoanertal | 173.562.364 | |
| Koordinaten | 24° 0′ N, 90° 0′ O
| |
| Oaverige | ||
| Volksleed | আমার সোনার বাংলা (Bengaals) 'Amar Sonar Bangla' | |
| Münteynheid | Taka ((৳) (BDT))
| |
| Tydzone | UTC+6 (BST) | |
| Web | Kode | Tel. | .bd বাংলা | BD | +880 | |
De officiële sproake is Bengaals. Bengaals-Engels wördt in de regearing broekt. Et officiële landsgeleuf is Islam en hef ook de meeste anhangers. Bengaalse Moslims bint de grötste etnoreligieuze groep in et land.
Bangladesh is deel van de gröttere historische strekke Bengalen. Biej de Opdeling van Brits-India in 1947 wör et indeeld as de oostelike exclave van et Pakistaanse Domein. Et olde Bengalen heten Gangaridai en was een veurnaam bolwark van veur-islamitische könninkrieken. Noa de Moslim-vereuweringen van 1204 ontstund et sultanaat en et Mughalriek. In den tied zörgden et onofhankelike Sultanaat Bengalen en et rieke Mughal-Bengalen dat de strekke een vuurnaam middelpunt vuur handel en machtsverdeling was. Biej 'n Slag van Plassey in 1757 nömmen de Britten et oaver en was Bengalen 200 joar deel van et Britse Riek. Do as in 1905 Oo
st-Bengalen en Assam sticht wörden, köm et hudige Bangladesh in beeld. De De All-Indiase Moslimliga, den as in 1906 sticht wör, vöcht veur een apart hoesland veur Bengaalse Moslims in Oost-Bengalen. Dat wör nog es weer veursteld in et Besloet van Lahore in 1940 deur A.K Fazlul Huq, 'n eersten stoatsminister van Bengalen. De hudigendaagse grenze onstund biej et vastleggen van de Radcliffe Line.
In 1947 wör Oost-Bengalen de drokst bevolkte provincie in et Pakistaanse Domein. Et wör herneumd noar Oost-Pakistan en Dhaka wör de ambtelike heuwdstad. Deur de Bengaalse Sproakbeweaging van 1952, 'n Pakistaansen Stoatsgreep van 1958 en de Pakistaanse verkiezingen van 1970 zeaden de Bengalen verdan mear dat ze et better zelf konnen en lever demokratie hadden. Mer de Pakistaanse militaire regearing gavven de macht ja zo mer nich oawer an de Awami-liga. De Mukti Bahini wusten et volk op te hitsen en zo breuk in 1971 de Vriejheidsstried van Bangladesh oet. Et leidden onder mear to de volkermoord van Bangladesh. Op 16 december van 1971 gavven Pakistan et op en köm et land op zikzelf te stoan.
Noa 'n oorlog wor Sjeik Moedjib leider van et land. Moedjib wör in 1975 ummebracht, woarnoa Ziaur Rahman et oawernöm. Ook den wör ummebracht, in 1981. Zowat de hele joaren '80 was president Hussain Muhammad Ershad an de macht. In 1990 köm nen groten macht volk tegen em in opstand. Doarnoa har et land 35 joar lange te lieden van de Slag van de Begums, tusken Khaleda Zia en Sjeik Hasina. In augustus 2024 wör Hasina ewipt deur nen opstand van studenten. Et land wördt leid deur ne regearing rond Muhammad Joenoes, 'n winner van de Nobelpries veur Vreade.
As middelmacht in de Indo-Pacifische strekke wördt in Bangladesh de op veer noa grötste sproake sprökken en wont der de op twee noa grötste groep Moslims. et is de op een-noa-grötste ekonomie van Zuud-Azië. Et hef op twee noa grötste leager en leavert de grötste biejdrage an vreadesmissies van de VN. Bangladesh is ne unitaire parlementaire republiek noar Brits model. Zowat 99% van de bevolking is Bengaals. Et land is indeeld in acht divisies, 64 distrikten en 495 subdistrikten. Et grötste mangrovebos van de wearld ligt in Bangladesh.
Duur de volkermoord op de Rohingja in noaberland Myanmar wont der in Bangladesh ene van de grötste groepen vluchtelingen van de wearld. Bangladesh hef te maken met heel wat problemen: umkeuperieje, politieke wankelheid, oaverbevolking en de oetwarking van klimaatverandering. Twee moal hef Bangladesh veurzitter wes van et Forum veur Klimaatgeveuligen. In et land zit et heuwdkantoor van et Multisektoraal technisch en ekonomisch samenwarkingsinitiatief rond de Baai van Bengalen (BIMSTEC). Et is ene van de oprichters van de Zuud-Aziatische Associatie veur Regionale Samenwarking (SAARC). Et zit ook in de Islamitische Samenwarkingsorganisatie en heurt biej et Britse Gemenebest.