Orania

Orania is een süüdafrikaansk afrikaner-darp in de Karoo, in de provinsy Noordkaap langes de Oranjerivyr. Et darp wördt in tweyen edeyld döär de regionale weg R369 en ligt halverweagen tüsken Kaapstad en Pretoria.

Üütsicht oaver Orania-West (underan), Orania-Oust (in et midden) en de Oranjerivyr (boavenan).

Büüste van Paul Kruger dee üütkikt oaver Orania.

Vöäle gebouwen in Orania binnen ebouwd in de kaapsk-hollandske styl (stokkiesdraai in anbouw).

Et dool van et darp is üm et afrikaansk en de afrikaner-identiteit een tehüüsbasis te beden döär de taal en kultuur in leaven te holden. Ydereyne dee syn eigen as afrikaner seet en syn eigen mid de afrikaner-identiteit identificeert is welkom in Orania.

Kritici besküldigen de plaatselike oaverheid van Orania dervan dat se de integraty van afrikaners in de 'reagenbougnaty' afwysen en dat se proberen üm et Süüdafrika van vöär 1991 binnen een enklave te beholden. De inwunners seen et lykewels as een middel üm höär taalkündige en kulturele arvgood veilig te stellen van assimilaty, üm der eigen te beskarmen teagen de misdådgolve in de rest van et land, en üm invülling te geaven an et streaven nå selvbeskikking, so as et is vasteleagd in grundwet van Süüdafrika. De relatys tüsken et darp en de süüdafrikaanske regering binnen rüstig, en undanks et streaven nå meyr autonomy hevt de regering Orania as wettig erkend.

Orania had volgens een volkstelling in 2011 ungeväär 892 inwunners, mär is sinds dee tyd vearder egroid nå 1.400 inwunners in 2017. Der waren in 2015 meyr as 120 bedryven in Orania evästigd, wårunder eyn van de groutste pekannuteplantasys van Süüdafrika en de groutste kooperative gemeynskapsbanke van et land. Et darp hevt syn eigen münteynheid, de ora, en syn eigen gemeyndebestüür, de Orania Verteagenwoordigende Råd. Vanweagen syn ungebrükelike karakter wördt et darp dikkels besöcht döär jurnalisten en dokumentäremakers.

Dool

Volgens de stichters, is et dool van Orania üm afrikaners en höär kulturele arvgood te beskarmen, en üm Afrikaner-selfwarksaamheid ümme te setten in de praktyk, in plaatse van allinnig mär as idee. Al et wark, van bestüürsfunktys tot an handarbeid an to, wördt üütevoord döär afrikaners; neet-afrikaner arbeidskrachten wörden neet to-elöäten, behalven as se vaardigheyden besitten dee de inwunners selv neet hebben. Inwunners van Orania willen neet bestüürd wörden döär lüde selv geen afrikaners binnen. Volgens inwunners van Orania wördt de höär kultuur in de rest van et land underdrukked en wörden de kinders eharsenspööld üm engelsk te pråten.

Et dool van et darp is üm selvbeskikking möägelik te maken döär een meyrderheid van de afrikaners in de Noordwestkaap te västigen. Dit sol erealiseerd mütten wörden döär et västigen van andere vergelykbåre darpen in de kontreinen Orania te bevorderen. As et üütendelike dool van een afrikaner-meyrderheid in et gebeed bereiked is, kan een unafhangelike afrikanerståt tüsken Orania en de westküst esticht wörden, ouk wel bekend as een volkståt.

Carel Boshoff III, de stichter van Orania, docht oorsprungelik dat der nå 15 jår 60.000 afrikaners sik in et beougde gebeed evästigd sollen hebben. Later gav he to dat de meyste afrikaners beslöäten üm neet nå de volkståt oaver te hüsen. Desundanks vünd he dat et noudsakelik is vöär afrikaners üm disse opty te beholden, ümdat dit afrikaners in de rest van Süüdafrika veiliger sol låten völen, en sodoonde de spanning in de rest van Süüdafrika kan doon afneamen. Boshoff hevt Orania dikkels mid Israel vergeleaken, wat as een tovlüchtsoord deent vöär joaden van oaver de heyle wearld.

Nykummers seagen vake dat et beslüüt üm in Orania te gån wunnen emotiveerd is döär de begeyrde üm te untsnappen an de gewelddådige misdåd wat in de rest van et land vöärkümt. Een houp inwunners waren, vöär der oaverhüsing nå Orania, slachtoffers van misdåd. Inwunners van Orania bewären dat et darp een veilige ümgeaving is wår et byvöärbeald neet nöydig is üm de döären van hüsen of autos up slot te doon.

Dit artikel is eskreaven in et westveluwsk, in de Nysassiske Skryvwyse.