Verskil tüsken versys van "Bronstied"

[[Ofbeelding:3hans-potten.jpg|thumb|right|300px|Nen kanmarkendenkenmarkenden Zuud-Nederlaandsen iezertied-pot maken in nen kanmarkendenkenmarkenden Zuud-Nederlaandsen bronstied ''tunica'']]

DenDe '''bronstied''' (rundumme [[30e eeuw v.Chr.|3000]] tot [[8e eeuw v.Chr.|800 veur Christus]]) is dende tied dee volgden op et [[Neolithicum]]. In [[Centroal-Europa]] is doarder tussen dende ni-jenje steentied en de bronstied nog nenne [[koppertied]] (dee mangs tot et neolithicum erekkend wödt) te underscheiden; in [[West-Europa]] en ok in [[Nederlaand]] bunt wal wat kopperen veurwarpen evonden ([[Veluwe]]), moar dit waren uutzunderingen.

[[Brons]] verving tiedens dende bronstied langzoam [[vuursteen]] as belangriekstenbelangriekste materioal veur [[gereedschop]] en [[kriegswoapen|woapens]] en wöd ok ebruukt veur [[sieroad|sieröa]]en. De eersteneerste veurwarpen van brons waren veurnoamelekveurnamelek [[biele]]n, en ok wat dolken, helleboarden en sieroadensieröan zoas [[armbendarmband]]en. Brons wöd langzoam veulveurkommend, en steeds meer soorten metoalen veurwarpen kwamen in gebruuk.

Enkele veurbeelden van bronzen veurwearpenveurwarpen:

*SieroadenSieröa: mantelspelden, armbendenarmbanden, torques (hals versiering), spiroalen, kroalenkralen.

In verskillenden streke vond brons neet tegeliek ingängingang en dende juusten tieds anduudingtiedsanduuding van dende bronstied kan dus per laandland of strekestreake verskillen. Zo was doarder, getuuge de vundstenvondsten, duudelekdudelek meer sproake van bronsgeeten in [[Drenthe]] danas in den rest van Nederlaand. Meugelek kwam dit deurdat doar nen pan-Europesen handelsweggehandelsweg leep oaver dende DrentsenDrentse bultenruggeheuvelrugge noar dende [[BarnsteenweggeBarnsteen|barnsteenrieke]] [[Oostzee]]kuste.

DenDe kennis veurvan et bewarken van metoalen, ok brons ontstoand in et [[Midden-Oosten]]. Doar wödwodden brons vanof rundumme 3000 v.Chr. ebruuktgebruukt. Dizze kennis hef zich heanig an verspreid deur [[Europa]].

Sommige van dende oldsteoldst bekandenbekenden verhoalenverhalen, zoas den [[Ilias]], den [[Odyssee]], deledelen van den [[Biebel]] en et [[Gilgamesjepos]] spöllen zich in dende bronstied of.

DenDe bronstied wödt in nenne skriftlozenskriftloze kultuur op-evolgd deur dende [[iezertied]].

DenDe bronstied in Nederlaand kan wödden underverdeeld in:

*LatenLate bronstied (1100 - 800 v.Chr.)

Brons was scheersschoars in den Laege Laanden. DenDe groandstoffen veur brons, [[kopper]] en [[tin]]-[[Erts (mineroal)|erts]], komt noameleknamelek neet veur in Nederlaand. Al et brons mös dus wödden in-evoerd. Völ geschiktengeschikte ruulmiddelen waren neet anwezzig. Meugelek wödden [[barnsteen]] en [[kökkenzalt|zalt]] as ruulmiddel ebruukt. Dizzen wödden dan geruuld teggen kant-en-kloare produkten of teggen bronsschrotte. Van opgebruukte veurwarpen wödden lokoal wierweer ni-je veurwarpen egotten. Deurdat et brons zo scheersschoars was, hef et vuursteen nooit helemoal verdrungen. Ok toon doarder al [[IjzerIezer]] was blef vuursteen nog langenlange tied in gebruuk. Moar vrömd genög bunt doarder in Zuud-Nederlaand tot noonog too nog geengin anwiezingen veur evonden.

*[http://home.versatel.nl/postbus/ DenDe bronstied en iezertied in Nederlaand]

*[http://1501bc.com/ Leavende geskiedenis in dende Nederlaandsen bronstied]