Verskil tüsken versys van "Veluws"

't Meest noordoostelijke deel van de [[Veluwe]] wonnen evormp deur de [[Iesselvallei]], en deur de darpen an de oostkaante van de Veluwse heuvelrogge, an de ouwe weg van [[Zwolle]] naor [[Apeldoorne]]: [[Attem|Hattem]], [[Waopenvelde|Wapenveld]], [[Heerde]], [[Epe]], [[Emst|Ems]], [[Vaossen]], [[Wenum-Wiesel]] en oek Apeldoorne zelf. Disse dialekken lieken stark op wat an de overkaante van de [[Iessel]] espreuken wonnen. Disse toch vrie breje revier is in 't geheel gien dialekscheiding. We zien zelfs dat een opvallend taalverschiensel dat in Overiessel bepark is tot een paor Sallaanse plaosen ([[Dalsen]], [[Heino]], [[Raolte]], [[Wieje]], [[Olst|Ols]]) en daorbuten in heel Overiessel neet veurkump, juus wè weer in de Gelderse Iesselvallei anwezig is. We bedoelen hiermee vanzelf de uutsprakeuutspraak van de korte ''a'' as een ''ä'', en de uutsprakeuutspraak van de ''aa'' (in bepaolde woorden) as ''ää''.

===UutsprakeUutspraak: ao of aa?===

Zoas hierboven al ezeeg is, wonnen de uutsprakeuutspraak van de ''aa'' of ''ao'' in 't West-Veluws bepaold deur de medeklinker dee op de ''aa'' volg, as dit de '''t, d, s, z, n, l, r''' of '''j''' bin dan heur je meestentieds ''ao'', en as dit de '''p, b, m, v, f, k, g''' of '''ng''' bin dan heur je meestentieds ''aa''. Op disse regel bin vanzelf wè een paor uutzunderingen. In 't Oost-Veluws he-j disse klankregels neet.

Zoas de (Gelderse) Zujerzeekus op 't gebied van de ''aa'' een eenheid is, in een aander belangriek taalverschiensel is dat neet 't geval. De woorden ''oud, zout, (ik) zou'' en gao zo mar deur, wonnen in [[Elburg]] en [[Doospiek]] uut-espreuken as ''old, zolt (ik) zol en gao zo mar deur'', zoas in zwat 't hele osen van Nederlaand. Naor 't zujen toe heur je de uutsprakeuutspraak ''oud, zout, (ik) zou''. De grensliende tusssen ''oud'' en ''old'' loop tussen [[Doospiek]] en [[Nunspeet]] over de [[bos]]sen van de Veluwe naor 't zujen. [[Apeldoorne]] lig krek op de grens, en onder Apeldoorne buug disse liende weer mit de bossen mee naor 't zuudosen, en raak bie [[Dieren]] de [[Iessel]]. Op de grens staon ''ol'' en ''ou'' soms naos mekaar. De Reeks Nederlandse Dialectatlassen (RND), mit een opname uut de jaoren vuuftig, steet bie Apeldoorne ''beukenholt'' naos ''beukenhout''. Bie veldwark in [[Nunspeet]] (buurtschap [['t Hul]], dus an de westkaante van de Zujerzeestraotweg), wönnen in [[2003]] ''hout'' en ''zout'' eheurd naos ''ik zol'' en ''ik wol''. De dialecteloge [[Jo Daan]] hef de ''ol/ou''-liende de staotus van een dialekgrens egeven. Op heur kaorte vormp disse liende de grens tussen 't [[Gelders-Overiessels]] en 't Veluws. In disse zinne is '''Veluws''' dus de anduding veur de westelijke helfte van de Veluwe, dat an 't [[Veluwemeer]] lig. Rond [[1850]] was 't ol-gebied groter as dat 't noen is, to was in Nunspeet/Elspeet hoogswerschienlijk ''holt'' gebrukelijker as ''hout''.<ref>http://www.dbnl.org/tekst/daan001ikwa01_01/daan001ikwa01_01_0005.htm</ref>