|
Den '''Breevoortsen buskruutramp''' vond ploatseplaatse in et [[Gelderlaand|GeldersenGelderse]] [[Breevoort]] op zundag [[12 juli]] [[1646]] rundumme 4 uur des's middagsmeddags, woarbi-j nen bliksem den buskruuttoorn van et [[Kasteel Breevoort|Kasteel]] met doarin 320 tonnen buskruut troffentrof. Bi-j dende ontploffing veelenvelen 40 doden en völle gewonden.
==Kasteel en Ambthuus==
Bi-j den inslag was den toorn in braand evlöggn, en doarbi-j gans uut den groand de lögtloch in-vlög evloagen, zo heavig dat doarbi-j ok et [[Ambthuus]] doardeur wöddenwodden neer-esloagen. Under et puun van et Ambthuus laglagen ondermeer den [[Drost]] en [[Gouverneur]] Wilhelm van Haersolte met ziene huusvrouwevrouwe den Drostinne eneumd Jr. Catrijne van Brakel en acht van heure kinder, noast nog ene van heure nichten geneumd Jr. Berentjen van Brakel, net as Joh, v. Langen, Leutenant van Georg Ernst Graeff van Bronkhorst, nen Fraansen Matresse, eneumd Janna Adam van Sédan. Twee Ammen, nen knechte en nen veemaagte mit nen olden vrouwe geneumd Maria Glaser, uutgezunderd den schildwachte 18 leu in ‘tet getal, den schildwachte stoand beneaden op dende binnenplaetsbinnenplaatse noast de trappe, geneumd Hendrick Otterpoëll, woarbi-jwoardeur et totaal antal doodendoden op ‘tet Kasteel en AmpthuusAmbthuus geblevenop 19 leu buntoetkwam.
==Schaa in dende stad==
Doarnoast is an de stad völle schaa ontstoan, zowal an de huuze, as an menschenmensen; woarbi-j noagenög alle huuzehuze zunder dakpennedakpannen en ruuten bunt ekommenruten, en veural völle huuze rundumme 'tet Kasteel in-esloagen of in-estort bunt woarbi-j verskillendenverskillende leu dood egoan bunt, zoas et huus van Jan Stennikens woarunder zien huusvrouwe geneumd Marijken van der Halle en Derck Frix vendrich dood evonden bunt en Harmen ter Mate achter datzelden huus, noast völ gewonden. ▼
▲Doarnoast is an de stad völle schaa ontstoan, zowal an de huuze, as an menschen; woarbi-j noagenög alle huuze zunder dakpenne en ruuten bunt ekommen, en veural völle huuze rundumme 't Kasteel in-esloagen of in-estort bunt woarbi-j verskillenden leu dood egoan bunt, zoas et huus van Jan Stennikens woarunder zien huusvrouwe geneumd Marijken van der Halle en Derck Frix vendrich dood evonden bunt en Harmen ter Mate achter datzelden huus, noast völ gewonden.
Ok et huus van oaverleaden Frans Moselagen, Voogt van [[Wenterswiek]], woarunder Janne Beeminck, weduwe van voorsz. Voogt met heur zuster Christina Beemink, weduwe van wijlen N. Bronkhorst, richter tot [[Hoksebarge]], en den dienstmaagt; ‘t Huus van Berent Grimme, woarin stoarven bunt den vrouwe mit heur veer kinder; ‘t huus van Casper Evers, woar dood egoan bunt dree leu, woarvan de namen bunt: Arent Hamaecker, nen kind van Berent Maes, en kind van Hermen Broekman; ok under ‘t huus van Derrick ter Woeste Wiltschutbunt dree van zien kinder dood an-etroffen. Ok oaverleaden nen soldoat under kapitein Koenders geneumd Gerrit Janssen van [[Almelo]] uut [[Tweante]], ende Jan SchuIten uut et Karspel van Wenterswiek.
==40 doden==
De doden dee under et puun van et Ambthuus lagen, bunt mitmet schuppe en houwelen noa dree dagen zwaor warken op-egraoven, en opgeboard in et huus van dende weduwe van den oaverleaden predikant D.J. Verschagen. ▼
Den DrosteDrost met zienenziene vrouwe en 8 kinder, soamensamen mitmet Nichte van de Vrinden van [[Zwolle]], [[Utrecht]], en Schans de Voorn wodden op op donderdag, [[16 juli]] in den veurmiddagveurmeddag wödden 11 leu ter begroaven in et koor van dende [[Sint Joriskarke (Breevoort)|Sint Joriskarke]] vanuut et huus van dende weduwe Verschagen. Et is neet duudelekdudelek hoo völle doden noo under et puun ebleaven bunt. Bi-j mekaar waren doar 40 leu stoarven. Ok neet duudelekdudelek is et antal gewonden deedat doar warenwas, bronnen makenmaakt doarvan gene tieding. ▼▲De doden dee under et puun van et Ambthuus lagen, bunt mit schuppe en houwelen noa dree dagen zwaor warken op-egraoven, en opgeboard in et huus van den weduwe van den oaverleaden predikant D.J. Verschagen.
▲Den Droste met zienen vrouwe en 8 kinder, soamen mit Nichte van de Vrinden van [[Zwolle]], [[Utrecht]], en Schans de Voorn op donderdag, [[16 juli]] in den veurmiddag wödden 11 leu ter begroaven in et koor van den [[Sint Joriskarke (Breevoort)|Sint Joriskarke]] vanuut et huus van den weduwe Verschagen. Et is neet duudelek hoo völle doden noo under et puun ebleaven bunt. Bi-j mekaar waren doar 40 leu stoarven. Ok neet duudelek is et antal gewonden dee doar waren, bronnen maken doarvan gene tieding.
==Antony van Haersolte==
Ene zunnezönne [[Antony van Haersolte]] van Wilhelm van Haersolte hef deden ramp oaverleafd, hi-j was nét deeden dag neet thuus, en verblef in [[Zwolle]]. Hi-j hef in Zwolle de familie veurtgezet is doar an-evangen mitmet et Haersolte-Armenhuus. Woarbi-j wöd an-enommen dat dende stichting verband hef met den ramp van Breevoort. [http://www2.historischcentrumoverijssel.nl/zwolle/inventarissen/haersolte/ia001.htm bronne]
==Uutgoande verwiezing en bronne==
* [http://www.heerlijkheidbredevoort.nl HeerlijkheidHeerlekheid Bredevoort]
[[Kattegerie:Achterhooks artikel]]
| 