Verskil tüsken versys van "Löss"

'''Löss''' is nenne [[Eolisch_procesEolies proces|eolischeneolies ofzetting]] van [[silt]]. Silt is dende [[boademtextuur|textuurfraksie]] met nenne körrelgroottekörrelgreutte dee tussen dee van [[zaand]] en [[lutum]] in ligt. Van soamenstellingsamenstelling hef löss veurnoamelek [[siliciclastica]] ([[kwarts]] en andere [[silicoat|silicoaten]]), moar et kan ok nenn klein betjen [[kleimineroal|kleimineroalen]] hebben. Mangs is dat betjen groter ewodden vanof deede tied van sedimentoasiesedimentasie as gevolg van [[chemischenchemiese verwering]].

In et doageleksendagelekse sproakgebruuk wödt dende beneumingbenaming ''löss'' of ''[[Limburgsen klei]]'' mangsoalmangsmoal ebruukt veur groanden dee bieveurbeeld veurkommenveurkomt in [[Limburg (Nederlaand)|Nederlaands Limburg]], [[Belgisch-Limburg]], langs den [[Veluwezoom]] bi-j [[Rheden]] en op et vlak bi-j [[Groesbeek|Groosbekke]] zuudoostelek van [[Nimweage]]. Den Nederlaandsen löss hef nenne kenmarkendenkenmarkende gealrodengealrode kleure.

UutgestrektenUutgestrekte löss-gebeedengebeden bunt ok in Noord-China, langs den [[Gelen Riveer]], en in et RussischenRussiese steppengebieedsteppengebeed, woar zich in deeden löss-boadem dende an orgoanischenorgoaniese bestanddelen gans riekenrieke [[Chernozem|chernozems]] (zwartenzwarte eerde) hebt untwekkeld.

Den löss in Noord-West Europa kump uut et letstenletste deledeel van et [[Weichselien|Weichsel-glacioal]]. In et [[Weichselien]] stoand dende [[Noordzee]] drögedreuge. Et [[sediment]] op den zeeboadem vörmden dende bronne van dende lössofzettingen. Et lichtenlechte materioal wödwodden deur den [[Wiend|wind]] an-evoerd en hef zich ofgezet in nenne bredenbrede liene van BelgischBelgies-Limburg deur [[Duutslaand]] tot deep in [[Polen]], [[Roemenië]] en [[Oostenriek]].

LössbodemsLössboadems bunt gans geskikt veur [[laandbouw]]. DneDen eersten laandbouw in [[Nederlaand]] vondenvond dan ok ploatsplaatse op den löss in [[Zuud-Limburg (Nederlaand)|Zuud-Limburg]]. Dee boern kwamen uut [[Centroal-Europa]], dat vergeliekboare boadems kent. In lössboadems hef zich mangs nen kleirieken inspeulings [[boademhorizont|B-horizont]] untwekkeld onder nen klei-armeren boavengroand. UnbegreujdenUnbegreujde lössboadems bunt stark [[erosie]]geveuliggeveuleg. Op de meeste hellingen in Zuud-Limburg is den eursprönkeleken boavengroand op dende akkers vort egoan. Mangsmoal bunt zowal deeden eursprönkeleken A-horizont en den E-horizont vort egoan, woardeur den kleirieken B-horizont an dende oppervlakte ligt. Et geërodierdenerodeerde boademmaterioal dat zich in dellendallen en op leager eleagen ploatsenplaatsen verzoameltverzamelt wödtwöd [[colluvium]] eneumd.

[[Kalk]] uut et moodermaterioalmodermaterioal löss lost in reagen deels op en slöt deeperdeper in et profeel too wier near. Zo wöddenwodt dee löss-dele in verticoalenvertikale richting an mekaarmekare epläkt. Hierdeur künt dee in löss gevörmdenevörmden dellendalen en [[holle wegge|holle weagen]] mangs steile wanden hebben.

* [http://dinoloket.tno.nl/dinoLks/delfstoffen/OverigeInformatie/Literatuur_en_links/Full_text/MJvdMetal_Grondsoorten_en_Delfstoffen_bij_Naam_(2eDruk,DWW+NITG,2003).pdf Grondsoorten en Delfstoffen bijbi-j naamname]