Verskil tüsken versys van "Bataafse revolutie"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Droadnaegel (Oaverleg | bydragen)
Xqbot (Oaverleg | bydragen)
K botaanders: el:Βαταβική Επανάσταση; cosmetic changes
Regel 1:
Onder de '''Bataafse Revolutie''' wodt de politeeke, socioale en kulturele umwentelingen in de Noordeleke Nederlaanden an et ende van de [[18e eeuw|18de eeuwe]] verstoan. Samen met de [[Napoleon Bonaparte|napoleontiese]] tied, neumt wi-j dit tiedvak ok wal de [[Franse tied in Nederland|''Frans-Bataafse'' tied]] ([[1795]]-[[1815]]).
 
== Orangisten ==
 
Net as in andere dealen van [[Europa (continent)|Europa]] greujden end [[18e eeuw|18de eeuwe]] in de [[Republeek]] den wuns noar n eerleker bestuur en ne meer geliekere moatschoppi-je. Zo greujden de binnenlaandse verdealdheid in Nederland. [[Orangisme (Republeek)|Orangisten]], dee stadholder [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]] meer macht wollen geaven, stoanden teggenoaver [[patriotten]] dee, onder invlood van de Franse ideeën van [[de Verlichting]] en de [[Amerikaanse Revolutie]], nen meer [[democratie|democraties]]s regeringssysteem wollen. Boavendeen bevond et laand zich in nen deepen economiesen, en doardeur ok nen ontmoodigenden, toostaand. Toon Nederlaand noa Frankriek et tweede laand was dat de [[Vereanigden Stoaten]] erkenden, verkloarden de Britten Nederlaand den krieg. Dizzen [[4den Engelsen oorlog]] ([[1780]]-[[1784]]) was nen groten klap veur de handel en nieverheid.
 
== Patriotten ==
 
In [[1786]] en [[1787]] leep den toostaand uut de hand. [[Patriotten]] dee herstel wollen van et anzeen dat de Republeek in de 17de eeuwe gekend had, richtten oaveral [[exercitiegenootschap]]pen op, zoas in [[Hattem]], wat doar under leiding stoand van [[Herman Willem Daendels|Daendels]]. Tussen [[1783]] en [[1787]] wissen dizze gewoapende burgerleu in en antal steedn en gewesten de macht oaver te nemmen. In dee moate zelfs dat [[1785]] [[stadholder]] [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]] zich enoodzoakt zag uut te wieken noar [[Nimwaege]]. De Stoaten van Hollaand weigerden noamelek d'n tröppen teggen patriotten in te zetten. Noadat den zwoager van Willem V, den könning van [[Pruusen]], n leager van 26.000 soldoatn noar de Republeek leet goan, wodden de macht van den stadholder hersteld. Moar de röst was maor tiedelek terugge. Patriotten bleaven deurgoan met euren stried, al deejen zie dat noo veural in geheime genotschappen, of as banneling in Noord-Frankriek. Boavendeen brak in 1789 de Franse Revolutie uut, en dee Fraansen waren vaste van plan de Revolutie te delen met de rest van Europa.
 
== Fraansen tröppen ==
 
End december 1794, trokken de Fraansen tröppen van generoal [[Pichegru]] oaver de bevroarn riveeren de Republeek binnen. Noo zagen de patriotten euren kans: de [[Batoafsen Republeek|Bataafse republiek]] wodden uut-eroopen. Stadholder Willem V kos eier veur zien geld en ging in [[ballingschap]] in Engeland. Noa zien vortgoan gelassen hi-j alle oaverzeese gebeeden zich onder et gezag te stellen van de Engelsen, dee inmiddels de jonge Bataafsen Republiek de krieg verkloard hadden. Tal van gebeeden (woarunder [[Kaap de Goode Hoop]]) wödden deur Engelsen tröppen oaverrompeld. Een groot deel van de Nederlandse kolonioale macht endigden hiermet. [[Guyana]] en [[Ceylon]] kwammen nooit meer in Nederlaandse hende. De [[Koapkolonie]] wöd wal effen weerumme-geaven, moar wodden in [[1806]] veurgoed deur Britten bezet.
 
== Stoatsgreep ==
 
Verskeidene [[stoatsgreep|stoatsgreapen]] kwamen doarnoa, in [[1798]], [[1801]] en [[1805]], woarbi-j verskillende gröppen Bataven (zoals dee patriotten dee tied neumden) ofwesselend an de machte waren. Den lesten 'Bataafsen' machthebber was [[Rutger Jan Schimmelpenninck]]. De Bataafse Revolutie endegt veur altied in [[1806]] met de stichting van et [[Könninkriek Holland]] onder leiding van [[Lodewiek Napoleon Bonaparte|Lodewiek Napoleon]].
Regel 21:
[[Kattegerie:Oorlog]]
 
[[el:ΜπαταβικήΒαταβική Επανάσταση]]
[[en:Batavian revolution]]
[[fr:Révolution batave]]