Verskil tüsken versys van "Republiek der Zeuven Veraenigde Nederlaanden"

De '''Republiek der Zeuven Vereanegde Nederlanden''' ([[Latien]]: ''Belgica Foederata'') was den name van de [[republiek]] dee in [[1588]] is uut-eropen tiedens den [[Tachtigjoarigen Oorlog]] op et groandgebeed van wat vandage zon betjen [[Nederlaand]] is. Dizze kleine republiek verweerf in de 17de eeuwe ([[Golden Eeuwe]]) grote poletieken, moar veural geldeleken macht. Zi-j spölden rume tied ne heufdrolle op et wealdtoneel. Et ende kwam mit den inval van de [[Frankriek|Franse]] tröppe in [[1794]]/[[1795]], al was den neergäng al lange tied doarveur an-evangen.

 

Opmarkelek in de kleine Republiek - dee nooit meer as 2,5 miljoon inwonners bevatten - was et unmundige slagen van den Nederlaandsen handel oaver de hele weald ([[VOK]] en [[WIC]]), de grote kriegsoaverwiningen teggenoaver woarschienlek veul starkere machten zoas [[Spanje]] en [[Engelaand]] en de veroavering van [[Nederlaands-Indië|Indië]] (Indonesie), den unmundeg groten vloot (mit 2 doezend skeape groter as dee van Engelaand en Frankriek bi-j mekare), en den nooit oavertroffen bleuj van skilderkunst ([[Rembrandt van Rijn|Rembrandt]] en völle aanderen) en wettenschappen ([[Hugo de Groot]] enzowieters) samengoand mit grote geesteleke vri-jheid.

 

Tussen [[1514]] en [[1680]] greujden de bevölking van et gewest [[Hollaand]] van rundumme 275.000 noar 883.000 leu, woarvan de meesten in de 19 steadn. In de eeuwe doarop nam de bevölking langzaam of tot rundumme 783.000 (rundumme et joar [[1750]], doarnoa vaste tot et ende van de 18de eeuwe). In de tied tot [[1800]] was der ok sproake van n starfte-oaverschot van rundumme 800.000 leu en verhuusden doar boavenop 250.000 leu noar et butenlaand. Bereakend is dat rundumme 1,4 miljoon leu in dee tied noar de steadn bunt etrokken, woarvan 1,2 miljoon deur [[verhuzing]].<ref>''Immigranten in Hollaand 1600-1800. Ne kwantitatieve benadering.'', Centrum veur de Geskiednis van Migranten, Amsterdam 2002</ref>

 

De zeuven Nederlaanden waren de gewesten dee-t deel uutmaken van de Republiek: [[Groafschap Hollaand|Hollaand]], [[Groafschap Zeelaand|Zeelaand]], [[Heerlekheid Grunnen|Grunnen]], [[Heerlekheid Utrecht|Utrecht]], [[Frieslaand]], [[Gelre|Gelderlaand]] en [[Heerlekheid Ovaeriessel|Oaveriessel]]. [[Laandschop Drenthe|Drenthe]] was ok n gewest mit ne eigen [[Stoaten]]vergoadering, moar had gin stemrecht in de [[Stoaten-Generoal van de Nederlaanden|Stoaten-Generoal]].

 

Het was an de ene kante den [[stadholder]], den as [[Kapitein-Generoal|kapitein-generoal]] (opperbevelhebber) van de striedkrachten optreaden, en an de andere kante de gans oaverheersende plaatse van et gewest [[Hollaand]] (dat veur rundumme 60% van de stoatsinkomsten verantweurdelek was), dee enige moate van politeeken soamenhang verzeakerden. Noa Hollaand was Zeelaand mit [[Middelburg]] de - tot et daarde kwart van de 17den eeuwe - noa [[Amsterdam]] grootste handels- en haavnstad van de Republiek, et belangrieksten handelsgewest.

 

[[Ofbeelding:Seven United Netherlands Janssonius 1658.jpg|thumb|200px|left|Oaverzichtskaarte van de Republiek, van [[Joannes Janssonius]]; uit ziene verzameling ''Belgii Foederati Nova Descriptio'', uut-egevven in [[Amsterdam]] in [[1658]]]]

 

Bi-j de [[Vrea van Münster]] wodden den ni-je Republiek officieel erkend as zelfstandege natie.

 

Gebruikeleke namen voor de Republiek der Vereanegde Nederlanden:

* de Republiek

* de Zeuven Vereanigde Gewesten

 

* [[Jonathan Israel|J. I. Israel]]: ''The Dutch Republic, Its Rise, Greatness, and Fall 1477-1806'', Oxford University Press, New York 1995, ISBN|0198730721(gebonden), ISBN|0198207344 (paperback)

* [[Jonathan Israel|J. I. Israel]]: *''De Republiek, 1477-1806'', ISBN|9051942214

* [http://www.cultuurwijzer.nl/www.cultuurwijs.nl/nwc.rijksmuseumamsterdam/cultuurwijs.nl/i000239.html www.cultuurwijzer.nl, Republiek der Zeuven Vereanegde Nederlanden]

 

<references />

 

[[de:Republik der Sieben Vereinigten Provinzen]]

[[en:Dutch Republic]]

[[es:Provincias Unidas de los Países Bajos]]

[[et:Hollandi Vabariik]]