Verskil tüsken versys van "Lucas Jonker"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Lucas Jonker''' ([[Alkmaar]], 3 juni 1873 - [[De Vaort (plaots)|De Vaort]], 27 meert 1948) was een [[Oaveriessel]]se banketbakker en de schriever van 't klassieke fulleton ''Harm Boer'nlèv'n an de Riest'', det ok in romanvörm uutkwaamp en de eerste [[Drèents|Drèentstalige]] roman was. <ref>http://dissertations.ub.rug.nl/FILES/faculties/arts/2001/h.nijkeuter/thesis.pdf</ref><br/><br/>
 
==Waandel==
Lucas Jonker zag 't lèbenslicht op 't schip van zien olders, dat [[De Vaort (plaots)|De Vaort]] in Noordwest-Oaveriessel as thuushaven had, mar op dat moment in [[Alkmaar]] lag. In 1902 gung hi'j veur homzöls an 't waark as banketbakket in [[De Vaort (plaots)|De Vaort]]. Daor bracht hi'j zien ''Dedemsvaartse turfjes'' an de man. Hi'j had ok een poosien een theesalon, mar det leste leup nog niet zo storm. Jonker was actief in 't Vaorter lèben: hi'j zat in 't bestuur van de schoele en de hervormde karke, en zat in de gemienteraod veur de [[Christelijk-Historische Unie|CHU]].<br/><br/>
 
==Harm==
Regel 8:
Jonker begunden een reeks verhaolties te schrieben oaver het boerenlèben an de [[Riest (revier)|Riest]], toen as-e zag det de tredisionele lèbenswieze rap an 't veraandern was. Hi'j schreef de verhaolties in 't dialect van de Riest, det zowel in Drenthe as in Oaveriessel espreuken wördt. De spil van de verhaolties is de boerenzeune Harm Stok, die op zien achttiende giet dienen bi'j de boer Barrels Albert en zien vrouwe, "'t olde mèense". Harm hef 't mangs slim, want zien va wördt d'rvan verdacht det hi'j ies esteulen hef. Ok hef 't olde mèense nog hiel wat op Harm te vitten, al waarkt hi'j hard.
 
Ien van de bronnen veur de verhaolties was Jonkers grofva Waander Rune. Dizze man was onderwiezer, kastelein en boer in de [[buurtschop]] [[Linde]] (gemiente [[Zuudwolde (Drenthe)|Zuudwolde]]) in [[Drenthe]], an de oaverkaant van 't provinciale grèensreviertien de Riest. Hi'j kon machtig mooi vertellen. In de verhaolties zölf stiet niet precies waor as 't ien en aander speult, mar dit mut de streek rond [[Zuudwolde (Drenthe)|Zuudwolde]] wezen.<br/><br/>
 
De verhaolties wördden in 1928 as 't fulleton ''Harm Boer'nlèv'n an de Riest'' of-edrokt in de ''Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant''. De mèensen waren zo drok op de belèvenissen van Harm det 't fulleton in december 1929 mit plaoties in boekvorm uutkwaamp en in 't zölde jaor wördden herdrokt (beide drokken in 1500 exemplaren).<ref>'t Is ondudelk waor of 't boek in 1929 uutegeben is. Tien jaor laoter, in 1939, verscheen de darde drok bi'j Boom in [[Möppelt]]. </ref> 't Boek wördden ok buten 't [[Nedersaksisch|Nedersaksische]] taalgebied goed ontvangen.<br/><br/>
Regel 15:
 
==Vervolg op Harm==
Op verzuuk van völle lezers schreef Jonker een vervolg: ''Harm, de boer van 't Hoogelaand'', det net as de darde drok van ''Harm Boer'nlèv'n an de Riest'' in 1939 uutkwaamp bi'j Boom in [[Möppelt]]. In dit tweede diel kömp de moord veur die in 't echt in 1881 epleegd is deur [[Remmelt van der Hulst]] op [[Mina Koes]] in 't [[Schotterveld]] bi'j [[Zuudwolde (Drenthe)|Zuudwolde]]. Kört nao 't schrieben van 't tweede boek kreeg Jonker een bloeduutstörting achter zien ogen en wördden 't steeds slimmer mit zien gezichtsvermogen. Hi'j störf in zien woonplaots [[De Vaort (plaots)|De Vaort]].<br/><br/>
 
't Eerste boek oaver Harm wördden in 1988 opni'j edrokt deur de [[Stichting Het Drentse Boek]] in [[Zuudwolde (Drenthe)|Zuudwolde]]; 't tweede boek een jaor laoter. De taal wördden an de ni'je Drèentse spelling an-epast, zodet völle weglaotingstekens kwamen te vervallen. Een körte beschrieving van Jonkers lèben en waark is openeumen in Hendrik Nijkeuters proefschrift ''De "pen gewijd aan Drenthe's dierbren grond": Literaire bedrijvigheid in de Olde Lantschap, 1816-1956"''. <ref>http://dissertations.ub.rug.nl/FILES/faculties/arts/2001/h.nijkeuter/thesis.pdf</ref><br/><br/>
 
==Voetnoten==