Verskil tüsken versys van "Sproaklear"

'''SproakenkeundeSproaklear''', '''SproaklearSproakenkeunde''', of '''Taalkeunde''' is t wetenskoppelik onderzeuken van [[natuurlike sproake]]n, woermet de sproaken wordt bedoold dee't op natuurlike wieze as [[modersproake]] zeent eleard, tegenoawer de [[keunstsproaken]]. n Belangriek oonderdeel van de sproakenkeundesproaklear is de [[metasproake]]. t Doel van de sproakenkeundesproaklear is de sproaken te beskriewen zo as leu ze ook echt gebroekt. As t oonderzeuk nit oawer ne eankele sproake geet, mear oawer sproaken in t algemeen, het t '''algemene sproakenkeundesproaklear'''.

Umdet sprekken en sproakontwikkeling kenmoarkend meanskelik gedrag zeent, het sproakenoonderzeuk völle oawereen met [[meanskenwetenskoppen]] zo as [[kognisiewetenskoppen]], [[psychologie]], [[volkerkeunde]] en [[sosjologie]]. Binnen de sproakenkeundesproaklear is t gewoonte um sproakgebroeken as ofzeunderlik samenhangend stelsel te bekieken, woerbie juust zo min meugelik noar aandere zaken wörd ekekken. Der wörd ook völle ekekken noar de samenstelling t oonderzeuk en t gebroek van [[formele sproake]]n, zo as bievuurbeeld in [[wiskunde|wiskeunde]] en [[kompjoetersproake]]n.

De meeste sproakenkeundesproaklear is bedacht vuur t beskriewen van gesprökkene sproaken, woerbie't vake de gesprökkene en eskrewene soorten wordt oonderzocht, mear woerbie't mangs ook rechtstreeks noar sprektaal of skrieftaal wörd ekekken. Ook geboarensproaken wordt oonderzocht, mear vanzelf is nit alle sproakenkeundesproaklear van belang of van toopassing op geboarensproaken.

Sproakoetings zeent volgens de meeste sproakenkeundesproaklear de gesprökkenen oetings, dee't op ebouwd zeent oet [[klaank]]en, [[morfeem|Morfemen]], [[woard|wöarde]], [[zin (sproaklear)|zinne]], en [[tekst]]e of [[verhaandeling (sproaklear)|verhaandeling]]s. De klaanken wordt oonderzocht duur de [[fonetiek]] en [[fonlogie]], n opbouw van wöarde duur [[morfologie (sproakenkeunde)|morfologie]], groepkes wöarde en zinne duur [[zinsbouw]] (syntaxis). Betekenisse van sproakoetings wordt oonderzocht duur de [[semantiek]]. Wat nen sprekker met t gesprökkene wil bereiken wörd oonderzocht duur de [[pragmatiek (sproaklear)|pragmatiek]]. Rechtevoort wordt geboaren van geboarensprekkers ook as sproakoetings ezeen.

*[[Algemene sproakenkeundesproaklear]]

**[[Theoretiese sproakenkeundesproaklear|Theoretiese]] en/of [[Strukturalistiese sproakenkeundesproaklear]] (heuwdzakelik [[Grammatika]]):

***[[Sosjale sproakenkeundesproaklear]]

***[[Psychologiese sproakenkeundesproaklear]], met doarbie [[sproakverwoarving]]

***[[Neurologiese sproakenkeundesproaklear]], t verbaand tusken sproake en harsens

***[[Etnologiese sproakenkeundesproaklear]]