Versy up 20:33, 14 okt 2010 bewark Luckas-bot (Oaverleg \| bydragen) bots 7.105 bewerkingen K bot derbie: ta:இத்திய மொழி ← vöärige wysiging		Versy up 22:57, 21 okt 2010 bewark weaderümmedraien Xqbot (Oaverleg \| bydragen) bots 12.667 bewerkingen K bot derbie: bjn:Bahasa Yiddish; cosmetic changes volgende wysiging →
Regel 1: '''Jiddisj''' of '''Jodenduuts''' (eigen naam: ייִדיש ''jidisj'' of אידיש ''idisj'') is een [[Germaanse talen\|Germaanse taal]], dee deur zwat dree miljoen [[joden~~\|jodenmeensen~~]]meensen over de hele wereld espreuken wönnnen. 't Jiddisj gebruuk 't [[Hibbreeuwse alfebet]]. De naam kump van 't [[Middelhoogduuts]]e woord ''Jüd'', in 't Jiddisj ''yid'' ([[Joden\|Jood]]). Der bin verschillende [[dialekt\|dialekken]] van 't Jiddisj. Een taal dee eenzelfde soort ontwikkeling mee-emaak is 't [[Ladino]] (Jodenspaans), mar dan neet vanuut 't Duuts mar vanuut 't [[Spaans]]. De verschillende variaanten van de taal wönnen veural espreuken deur [[charedisch jodendom\|charedische jodenmeensen]], en dan veural in de [[Verienigde Staoten van Amerika\|VS]], [[Engelaand]] en [[Israël]]. De [[ISO 639-1]]-code veur 't Jiddisj is '''yi''' en de [[ISO 639-2]]-code is '''yid'''. == Soorten Jiddisj == === Tredisioneel === De belangriekste versies bin: ;West-Europees Jiddisj (West-Jiddisj): disse variaant, dee veur de oorlog deur veul Nederlaanse jodenmeensen espreuken wönnen, is zo goed as uut-estörven. Regel 12: ;Oekraïens- en Roemeens-Jiddisch: in disse variaanten zitten naor veul Slavische termen. === Tegensworig === De belangriekste gemeenschappen waor Jiddisj espreuken wönnen zitten in de VS en in Israël, mit kleinere gemeenschappen in [[Antwarpen]] en [[Zuud-Amerika]]. Veurnamelijk in de VS en Israël nimp 't Jiddisj veule woorden over vanuut de primaire laanstaal. Zo he-j in 't Niej-Yorks-Jiddisj woorden as 'road' en 'car', terwiel daorveur in Israëlisch-Jiddisj Hibbreeuwse of Duutse woorden gebruuk wönnen. Dit kan dertoe leien dat Israëlische en Amerikaanse sprekers van 't Jiddisj meuite hemmen um mekaar te begriepen. == Jiddisje leenwoorden in 't Nedersaksisch == 't Nedersaksisch hef oek wat leenwoorden uut 't Jiddisj. Daornaos had 't Nedersaksisch oek nog woorden uut 't Jiddisj dee veural gebruuk wönnen deur de Nedersaksischpraotende jodenmeensen, mar daor bin der neet veule van in algemeen gebruuk eraak. Mit de jodenvervolging in de [[Tweede Wereldoorlog]] kwam der een einde an 't kontak tussen 't Jiddisj en Nedersaksisch. Regel 22: In [[Winschoot\|Winschoten]] in [[Grunnen (provìnzie)\|Groningen]] woenen in de laote [[18e eeuw\|18e]] en vrogge [[20e eeuw]] aorig wat jodenmeensen, wat zien speuren nao eleuten hef in 't Winschoter dialek. 't Stadjen wönnen oek ''Lutje Mokum'' eneumd. De joodse dichter Saul van Messel (schuulnaam van [[Jaap Meijer (schriever)\|Jaap Meijer]]), dee uut Winschoten kwam, hef termen dee de joodse gemeente daor gebruken in zien dichterieje verwark. Zo neumen Groningse jodenmeensen heur veurzanger ''gaazn'' (Jid. ''khazn'', Hib. ''chazzan''). == Veurbeeldtekse == 't Volgende veurbeeld is 't begin van ''Breishis'' ([[Genesis]]): Regel 38: # Und Gott hat gerufen das Licht Tag, und die Finsternis hat Er gerufen Nacht. Und es ist gewesen Abend, und es ist gewesen Frühmorgen, ein Tag. == Uutgaonde verwiezing == * [http://groups.yahoo.com/group/groningen-genealogy/message/21884 Lieste van woorden uut 't Winschoter Jiddisj] {{Interwiki\|code=yi}} Regel 46: {{Commonscat\|Yiddish language\|Jiddisj}} [[Kattegerie:West-~~Veluws_artikel~~Veluws artikel]] [[Kattegerie:Germaanse taol]] [[Kattegerie:Jeudendom]] Regel 59: [[be-x-old:Ідыш]] [[bg:Идиш (език)]] [[bjn:Bahasa Yiddish]] [[br:Yideg]] [[ca:Jiddisch]]

Verskil tüsken versys van "Jiddisj"