Verskil tüsken versys van "Grunnegs (biezundere woorden)"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Grönneger 1 (Oaverleg | bydragen)
Grönneger 1 (Oaverleg | bydragen)
Regel 21:
 
== Doe ==
===Betaikenis 1: jij===
Ien t Nederlaands betaikent "doe", "jij". Ien t Grunnegs is t hail onbeleefd om tegen mìnsken "doe" zèggen, behaalve as dat zai zulf aangeven dat joe "doe" zeggen maggen. Dit geldt den veur mìnsken dij man nait (goud) kent, mìnsken dij oller as de spreker binnen en minsken dij hoger stoan ien rang; doartegen zègt man den aaltieds "joe" (= u). Dochs zèggen veul mìnsken zulfs joe tegen heur schoonolluu en grootolluu.
Ien t Nederlaands betaikent "doe", "jij". Mit t woord 'doe' is der wat vrumdst aan haand. Aachter elk woord woar "'doe"' aachteraan komt, worden de letters –st ploatst. Woorden dij al op –st ìndegen kriegen gain extroa –st der bie. Doe wordt (net zo as in t Frais) maistied votloaten omdat man deur de –st oetgong aal wait dat t om doe gaait.
 
Mit doe is der wat vrumdst aan haand. Aachter elk woord woar "doe" aachteraan komt, worden de letters –st ploatst. Woorden dij al op –st ìndegen kriegen gain extroa –st der bie. Doe wordt (net zo as in t Frais) maistied votloaten omdat man deur de –st oetgong aal wait dat t om doe gaait.
 
:'''Waineg-broekt Grunnegs''': Denkst doe der nog moal om datst doe dat nog even dust?
Regel 29 ⟶ 28:
:''Oetsproak'': Denkster nogmoal om dastat nog eeb'm dust?
:'''Nederlaands''': Denk je er nog eens aan dat je dat nog even doet?
 
 
Dizze regel wordt nait bruukt as de noadruk op "doe" ligt, voak mit verboazen as oetdrukken. De klemtoon ligt den ook op "doe".
Regel 41 ⟶ 39:
:'''Nederlands''': Heb je dat (even) gedaan?
 
===Doetz- en joetzgewoontes===
t Woord 'doe' is ien verlieken tou zien Nederlaandse vertoalen 'jij' veul onbeleefder. Doarom wordt der ien t Grunnegs veul gaauwer 'joe' zègd as ien t Nederlaands 'u'. Tin eerste wordt tegen elk dij man nait kent en nait zichtboar meer as 10 joar jonger is as de spreker, 'joe' zègd. Pas as aine aangeeft dat man 'doe' zèggen kin, dut man dat. t Is aans nait gebroekelk om bejoarde mìnsken tou vroagen om doe tou zèggen. Doar zègt man automoatisch 'joe' tegen. Doarnoast is t binnen de femilie ook gebroekelk dat man tegen elk dij oller is as die, behaalve dien ollerluu, ook joe zègt. Ien t schema hieronder zugt man n stamboom mit de femilie van A, dij t oetgongspunt is. Tegen elk dij rood onderstreept is, wordt 'doe' zègd en tegen elk dij gruin onderstreept is wordt 'joe' zègd. Bie de voader staait n gruine en n rooie. Dat komt omreden van vrouger 'joe' zee tegen zien olheer, môr tegenswoordeg is dat mainsttieds 'doe'.
 
[[Ofbeelding:Doe (Grunnegs).png]]
 
===Betaikenis 2: hé===
Doe kin ook ''hé'' betaikenen. Dit wordt den broekt as aine aan t vertèllen is en de aander de aandocht der nait bie het. t Kin ook broekt worden om de noadruk op de gebeurtenis te leggen. Zai de veurbeelddialogen hieronder: