Verskil tüsken versys van "Grunnegs"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Bot-eholpen deurverwiezing: Oldambt - Verwiezing(en) ewiezegd noar Oldambt (streek) |
K Bot-eholpen deurverwiezing: Oostfrais - Verwiezing(en) ewiezegd noar Oostfreisk Nederduutsk |
||
Regel 62:
[[Ofbeelding:Grunnegskoart.PNG|right|250px|thumb|Grunnegs ien Nederlaand]]
t '''Grunnegs''' (ook ''Grönnegs'' of ''Grunnegers'') is de versoamelnoam veur de [[Friso-Saksische toalen|Friso-Saksische]] dialekten dij proat worden ien en om de provìnzie [[Grunnen (provìnzie)|Grunnen]] tou. t Is n toal dij beheurt tot t [[Leegsaksisch]], ain van de twij erkende [[streektoal]]en van Nederlaand. Binnen dizze Leegsaksische streektoal vörmt t Grunnegs, soamen mit t [[Oostfreisk Nederduutsk|Oostfrais]] n apaart kluster Noordwest-Saksische dialekten. Dizze apaarte stoates het t [[Grunnegs-Oostfrais]] tou danken aan de ienvloud van t [[Freesk|Frais]] (zai ontstoan). Ien historisch opzicht proat man ook wel van [[Nijgrunnegs]] of Nij-Nijgrunnegs, wat de verwottern mit t Nederlaands aangeft.
== De toal ==
Regel 78:
=== Verbondschop mit aandere toalen/dialekten ===
t Grunnegs is naauw verbonden mit t [[Drèents|Drints]], t [[Westlaauwers Frais]], t [[Nederlaands]] en hail wied t [[Deens]] en t [[Oldenbörgs]]. t Grunnegs is hail naauw verbonden mit t [[Oostfreisk Nederduutsk|Oostfrais]] en t [[Selterfrais]].
De verwaantschop mit t Oostfrais is zo staark dat t Grunnegs en t Oostfrais sumtieds zulfs as ain toal zain worden. n Goud veurbeeld van dizze verwaantschop binnen de dialekten ien de lougen [[Schaanze]] ien Grunnen en [[Boenen|Bonnen]] ien Oostfraislaand, dij binoa hailmoal overainkommen mit ainander. n Groot verschil tuzzen Grunnegse en Oostfraise dialekten is t lainwoord. Ien t Grunnegs kommen veul ''vergrunnegsde'' Nederlaandse lainwoorden veur. Ien t Oostfrais veuraal veul Duutsen. Tot aan de Twijde Wereldkraig tou was de reloatsie tuzzen Grunnen en [[Oostfraislaand]] hail goud. Der gingen den ook regelmoateg luu van over de grìns noar Grunnen tou om tou waarken en aansom. Doarom zugst ook dat ien t olle Grunnegs, veuraal t olle Oldambtsters nog n hail ìnde Duutsege woorden zaten en dat de oetsproak sprekend op t Oostfrais leek. Deur de joaren hìn binnen dizze ienvlouden vanoet t oosten laanksoam oet de tied kommen en is t Grunnegs aal meer noar t Nederlaands tou gruid. Der binnen zulfs olle luu dij ien t tegenswoordege Oostfrais, [[Reiderlaands]], heur olluu weerheuren. Zo zeden luu ien Grunnen, veuraal t Oldambt, vrouger gain "op" môr "oep", gain "proaten", môr "prouten", gain "vertèld", môr "vertjèld" en gain "vrauwger", môr "vrjoouger".
| |||