|
Zie: [[Aap]]
{{Tw-logo|Nedersaksische taalwiezers}}
[[Ofbeelding:Leegsaksisch.png|300px|thumb|De Nedersaksische dialekken in Nederlaand en der krek naos]]
't '''Nedersaksisch''' is een [[West-Germaanse talen|West-Germaanse]] taal, dee deur zo'n dree miljoen meensen espreuken wönnen. Veur 't Nedersaksisch besteet der gien standardvorm, 't besteet uut verschillende dialekken. 't Nedersaksisch beheurt tot 't [[Nederduuts]], umdat 't neet mee-edaon hef an de [[tweede Germaanse klankverschuving]].
't Nedersaksisch wönnen veural espreuken in 't noordelijke deel van [[Duutslaand]] en 't noordoostelijke deel van [[Nederlaand]] (de previnsies [[Grunnen (provinzie)|Groningen]], [[Drenthe]] en [[Oaveriessel|Overiessel]]; de [[Gelderlaand|Gelderse]] gebieden de [[Veluwe]] en de [[Achterhook|Achterhoek]]; de [[Stellingwarven]] in 't zuudosen van [[Frieslaand]]; en [[Urk]] in [[Flevolaand]]).
De taalcode (ISO 639-2 en ISO 639-3) van 't Nedersaksisch is '''nds'''.
=='t Begrip==
't Begrip '''Nedersaksisch''' wönnen tot in de jaoren negentig van de [[20e eeuw]] allinnig gebruuk deur historische taalkundigen en (veural in de jaoren vuuftig) deur een paor streektaalschrievers en -activisten.<ref>Zo had 't in Groningen op-erichen literaire tiedschrif ''[['t Swieniegeltje]]'' (1954-1959) een schofjen de ondertitel 'Nedersaksisch tiedschrift'.</ref> Luui dee een Nedersaksisch dialek praoten neumen der eigen dialek bie de naam van een plaose of streek (Achterhooks, Drèents, Veluws, Elspeets en gao zo mar deur), of ze neumen 't gewoon ''plat'' (in Duutslaand: ''Platt'', ''[[Platduuts|Plattdüütsch]]'', ''[[Nederduuts|Nedderdüütsch]]'', ''Neddersassisch'' en zo wat meer). In Duutslaand wönnen mit ''Neddersassisch'' veural 't [[Noord-Nedersaksisch]] bedoeld. In Groningen zegen ze in plaose van ''Nedersaksisch'' oek wè ''Leegsaksisch'' en in Twente ''Neersassies''. Deurda-j disse verschillende gebruken hemmen, ku-j mekaar nog wel es verkeerd begriepen.
Onder invleud van verschillende streektaalbewegingen hef in Nederlaand de [[poletiek]] 't begrip '''Nedersaksisch''' over-eneumen en uuteindelijk as streektaal erkend. Van één gelieke cultuurtaal is (nog lange) gien sprake, oek deurdat elke poging van standardisering (spelling en woordenschat) as een vremd iets ezien wönnen en daorumme meestentieds oek of-ewezen wönnen.
==Erkenning==
Nederlaand erkent 't Nedersaksisch officieel as [[streektaol|streektaal]] en steunt 't op een bepark nivo, zoas beschreven steet in deel II van 't [[Europees Haandves veur regionale talen of talen van minderheen]], toch wönnen derveur estrejen um 't Nedersaksisch onder deel III erkend te kriegen. Deur 't haandves is 't Nedersaksisch in de [[Europese Unie]] een officieel erkende streektaal. Oek Duutslaand hef 't haandves etekend, en erkent en steunt 't Nedersaksisch. In de deelstaoten [[Bremen]], [[Hambörg|Hamburg]], [[Mecklenburg-Veur-Pommeren]], [[Nedersaksen]] en [[Sleeswiek-Holstein]] wönnen de taal erkend volgens deel III van 't haandves; in de deelstaoten [[Branenburg]], [[Noordrhain-Westfele|Noordrien-Westfaolen]] en [[Saksen-Anhalt]] volgens deel II. Dit betekent dat de steun in de zujelijke Noord-Duutse staoten ('t Nedersaksische grensgebied) kleiner is; in de meer noordelijke staoten, waor as ze meer streektaal gebruken, is de steun wat groter.
=='t Nedersaksisch-Nederduutse dialekcontinuüm==
De dialekken van 't Nedersaksisch vormen een [[taalcontinuüm]] mit de dialekken van noordelijk [[Duutslaand]]. Daorumme wönnen alle dialekken van de [[Veluwe]] tot an de [[Pooln|Poolse]] grens ezien as één taal, oek al besteet der gien standardvorm van.
Toch besteet der een vrie groot verschil tussen 't [[Nederlaans-Nedersaksisch]] en 't [[Duuts-Nedersaksisch]], een verschil dat alsmar groter wönnen. 't Nedersaksisch in Nederlaand steet onder drok van 't [[Nederlaands|Nederlaans]] en nimp daor steeds meer eigenschappen van over. 't Nedersaksisch an de Duutse kaante hef te maken mit een starke invleud van 't [[Duuts]], dee 't een aandere kaante uutdrief. Zokken verschillen zie-j veural a-j kieken naor de ontlening van nieje woorden en naor de schriefwieze. Zo hef 't Duuts-Nedersaksisch de zongenaamde ''Großschreibung'' ('t schrieven van heufwoorden mit heufletters) over-eneumen van 't Duuts, terwiel dat verschiensel in de spelling van de Nederlaans-Nedersaksische dialekken van [[Nederlaand]] nargens veurkump.
Eertieds wönnen 't Nedersaksisch oek espreuken in de noordelijke Duutse gebieden van wat noen [[Pooln|Polen]], de [[Ruslaand|Russische]] previnsie [[Koningsbargen]] en zuudwestelijk [[Litouwen]] bin. Sinds de verdrieving van 't grootste gedeelte van de [[Duutslaand|Duutse]] bevolking, an 't einde van de [[Tweede Wereldoorlog]], wönnen 't der neet of haos neet meer espreuken.
Wat de sprekers zelf angeet, hemmen de Nedersaksischpraotende luui in Nederlaand der over 't algemeen gien meuite mee um an te nemen dat ze in 't noordelijke deel Duutslaand een zelfde soort dialekken praoten. Aandersumme vienen de meeste Nedersaksischpraotende luui uut Duutslaand neet dat de taal deurloop op Nederlaans grondgebied.
't Nedersaksisch is nauw verwant mit 't [[Plautdietsch]] (oek wè ''Mennistenduuts''), dat zich van de [[16e eeuw|zestiende eeuw]] of onder Nederduutse kollenistengemeenschappen in [[Pooln|Polen]] en laoter [[Ruslaand]] ontwikkeld hef.
== Sprekersantallen ==
't Antal sprekers van 't Nedersaksisch (in [[Nederlaand]]) is volgens een telling uut [[2003]] (bron: ''Taaltelling Nedersaksisch'' van [[Henk Bloemhoff]]) zo'n 1.616.000 sprekers, daor zatten de 150.000 sprekers uut de res van [[Nederlaand]] (veural de [[Raandstad (gebeed)|Raandstad]]) en 't butenlaand al bie in ([[Kannede|Kanneda]], [[Australi'je (land)|Australië]], [[Verienigde Staoten van Amerika|Amerika]], [[Niej-Zeelaand]]). De 1.466.000 sprekers dee in 't Nedersaksische taalgebied woenen, vormen 9,1% van de Nederlaanse bevolking en woenen in verschillende regio's, dit ku-j hieronder in de tebel oek oflezen. Je mutten neet vergeten dat 't veur een groot part um ouwere meensen geet en dat 't sprekersantal daorumme oek vlogge ofnimp. 't Antal tweede- of dardetaalsprekers nimp de of-eleupen tied wè wat toe; oek is der de leste tied meer andach veur 't opniej anleren van 't Nedersaksisch bie de kienders. Dit mut veurkoemen dat 't antal neet nog veerder ummeneer geet. Eerder as 2003 is der nog nooit een telling ewes veur 't hele Nedersaksische taalgebied.<ref>Handboek Nedersaksische taal- en letterkunde</ref>
{| {{prettytable}}
!Nedersaksische gebieden
!Antal sprekers
!Percentazie
|-
|[[Tweante|Twente]]
|338.000
|62%
|-
|[[Grunnen (provìnzie)|Groningen]]
|258.000
|46%
|-
|[[Drenthe]]
|248.000
|53%
|-
|de [[Achterhoek]]
|216.000
|60%
|-
|[[Sallaand]]
|172.000
|35%
|-
|de [[Veluwe]]
|172.000
|30%
|-
|[[Stienwiekerlaand]]<br />(de [[Kop van Overiessel]])
|20.000
|48%
|-
|[[Urk]]
|15.000
|97%
|-
|[[Weststellingwarf]]
|14.000
|53%
|-
|[[Ooststellingwarf]]{{Info|Haulerwiek en Waskemar neet mee-erekend}}
|7.000
|30%
|-
|noordoostelijk [[Utrecht (previnsie)|Utrech]]
|5.000
|12%
|-
|oostelijk [[Kölmerland en Nijkruusland|Kollumerlaand]]
|1.000
|50%
|-
|}
==Geschiedenisse==
't Nedersaksisch stamp van 't [[Oldsaksisch|Oudsaksisch]] of, de taal van de [[Saksen (vôlk)|Saksen]]. De oudste teksen in 't Oudsaksisch, dee achter-ebleven bin, stammen uut de [[9e eeuw]]. In de [[12e eeuw]] is daor weer 't [[Middelnedersaksisch]] uut ontstaon. Disse taal was de haandelstaal van de [[Hanze]]. 't Middelnedersaksisch is deur de Hanzekoopluui in 't hele [[Noordzee|Noord-]] en [[Oostzee]]gebied uut-ebreid en was daor de belangriekste taal. Een bulte Middelnedersaksische woorden bin daordeur in de [[Scandinavische talen]] terechtekeumen. To de [[16e eeuw]] tot een einde kwam, was de tied van de Hanze grotendeels veurbie. Luui dee een betere opleiding hannen praoten in [[Nederlaand]] [[Standerdnederlaans|Standardnederlaans]] en in [[Duutslaand]] [[Hoogduuts]]. Teminsen, bie 't zakendoon was dat wè zo, thuus praoten ze nog Nedersaksisch. De Middelnedersaksische schrieftaal, dee daoruut vort-ekeumen was, vuil in de meeste dialekken uut mekaar. Allinnig in een antal gebieden bleef 't Nedersaksisch nog op schrif bestaon of is in de loop van de tied weer opniej op-esteld.
Eén van de talen dee verwant is an 't Nedersaksisch is 't [[Engels]], dat kump umdat der een bulte Saksen uut [[Noord-Duutslaand]] in 't jaor 450 naor [[Groot-Brittannie|Engelaand]] ezeild bin en daor samen mit de [[Angelen]], [[Juten]] en de [[Friezen]] de [[Angelsaksen]] evormp hemmen.
==Taalgrens==
De heufverdeling van 't Nedersaksisch loop 'neet' langes de grens van [[Nederlaand]] en [[Duutslaand]]. Integendeel: vake heurt een Nedersaksisch dialek uut Nederlaand bie een groter Duuts gebied. Zo is 't [[Tweants|Twents]] een onderdeel van 't [[Westfaals|Westfaols]] en heurt 't [[Grunnegs|Gronings]] bie 't Noord-Nedersaksisch, veural bie 't [[Oostfreisk Nederduutsk|Oostfries]]. Toch is 't idee van de rieksgrens as taalgrens nog neet zo'n slich idee: veural in de woordenschat bin der veul overeenkomsen tussen de dialekken an de Nederlaanse kaante, dit kump deurdat - zoas hierboven al beschreven steet - der deur de eeuwen hinne, in Nederlaand naor 't Nederlaans ekeken is veur nieje woorden en in Duutslaand naor 't Duuts, deur disse ontwikkeling bin de dialekken soms iezelig vere uut mekaar egreuid. 't Gronings is een kleine uutzundering, veul Groningse woorden koemen oek in 't [[Oostfreisk Nederduutsk|Oostfries]] veur.
==Nedersaksische variaanten==
[[Ofbeelding:2008-05-09 Dinxperlo An de Göte.JPG|300px|thumb|[[Achterhooks|Achterhoeks]] in [[Dinsper]], previnsie [[Gelderlaand]]: winkel mit de opschrif: ''An de Göte'']]
[[Ofbeelding:Plattdüütsche Dialektrebeden.png|300px|thumb|
{{Kaortlegenda|kleur=#B0FF75|tekse=Westfaols}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#66CCFF|tekse=Oostfaols}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#99CC66|tekse=Noord-Nedersaksisch}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#CCCC66|tekse=Holsteins}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#FFFFCC|tekse=Sleeswieks}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#99CC33|tekse=Branenburgs}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#99FFCC|tekse=Mecklenburgs-Veur-Pommers}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#CCCC66|tekse=Pommers}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#66CCCC|tekse=Nederprusisch}}<br />
Staand van veur 1945]]
[[Ofbeelding:Isoglossen.svg|thumb|300px|Een antal van de belangriekste isoglossen van 't Nedersaksisch<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#3afe33|tekse=E-apocope}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#0000ff|tekse=Eenheidsmeervoud -en/-t}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#ff9e00|tekse=Dat/det}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#ffff00|tekse='t Vortlaoten van de -n an 't woordeinde}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#17c1fc|tekse=Eenheidsmeervoud -et/-t}}<br />
{{Kaortlegenda|kleur=#ff0000|tekse=Voltooid vlejen tied op e-}}]]
[[Ofbeelding:NDS dialekten.PNG|right|250px|thumb|Taalkundige indeling van 't Nedersaksisch]]
[[Ofbeelding:Koart Leegsaksisch.png|250px|thumb|Gebied in Nederlaand waor Nedersaksisch espreuken wönnen]]
{{Interwiki|code=nds|naam=Duuts-Nedersaksische}}
Vanwegen de grote verspreiding van 't Nedersaksisch (eertieds van [[Palanga|Nimmersatt]] tot [[Bunsjoten|Bunschoten]] an toe) bin der verschillende dialekvarianten ontstaon, dee-j roewweg in dree heufgroepen in kunnen delen:
#de oostelijke groep (Noordoost-Duutslaand),
#de noordelijke groep ([[Sleeswiek-Holstain|Sleeswiek-Holstein]], [[Hamburg]], [[Nedersaksen]], [[Vrieje Hanzestad Bremen|Bremen]], [[Grunnen (provinzie)|Groningen]], [[Drenthe|Noord-Drenthe]])
#de zuudwestelijke groep ([[Noordrhain-Westfele|Noordrijn-Westfaolen]], [[Gelderlaand]], [[Overiessel]], [[Urk]], [[Stellingwarven]] en [[Drenthe|Midden- en Zuud-Drenthe]]).
In de [[Liemers (streek)|Liemers]] praoten ze een [[Nederfrankisch]] dialek mit een bulte Nedersaksische invleujen ('t [[Liemers (dialect)|Liemers]]); in de [[Gelderse Vallei]] praoten ze een Hollaans-Nedersaksisch overgangsdialek. Tot de oostelijke groep beheurt oek 't [[Plautdietsch]], dat ze op of-elegen plaosen in [[Oekraïne]], [[Kannede|Kanneda]] en in [[Verienigde Staoten van Amerika|Amerika]] praoten.
===[[Nederlaand]]===
====Dialekkaorte van Jo Daan====
De indeling veur Nederlaand dee hieronder steet is ebaseerd op de dialekkaorte van [[Jo Daan]]<ref>[http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/langvar/dialects/dialectmapdaan/image_view_fullscreen Dialekkaorte van Jo Daan]</ref>
====Meer infermasie over de indeling====
De indeling van [[Jo Daan]] wönnen 't meest gebruuk deur de Nedersaksische streektaalorgenisasies. De indeling dee deur de meeste meensen gebruuk wönnen, kan hier nogal es wat van verschillen. Zo wönnen 't Westerkwertiers meestentieds tot 't Gronings erekend, 't Twents-Graafschaps is dan gewoon Twents en Achterhoeks en de Gelders-Overiesselse dialekken wönnen as amparte dialekken ezien. 't Noord-, Midden- en Zuud-Drents wönnen vake ezien as dialekken van 't [[Drèents|Drents]], in de plaose van dat 't Noord-Drents tot 't Gronings erekend wönnen, en 't Midden- en Zuud-Drents as amparte dialekken ezien wönnen. 't Uut-estörven dialek van [[Skokkelaand|Schoklaand]] ('t [[Schokkers]]) ha-j bie de indeling van Jo Daan in kunnen delen bie 't [[Gelders-Overiessels]].
Veerder he-j oek nog rumere indelingen veur 't Nedersaksisch. Dan wönnen 't Nedersaksisch van Nederlaand en Duutslaand samen-eneumen en wönnen 't op-edeeld in (veur wat Nederlaand angeet) twee heufgroepen: 't [[Noord Leegsaksisch|Noord-Nedersaksisch]] (veur 't noorden van Nederlaand) en 't [[Westfaols]] (veur 't osen van Nederlaand).
====Indeling====
* [[Westerkertiers|Westerkwertiers]]
** [[Pompsters|Kollumerpompsters]]
** [[Kölmerlands|Kollumerlaans]]
** [[Middaglands|Mirregslaans]]
** [[Midden-Westerkertiers|Midden-Westerkwertiers]]
** [[Zuud-Westerkertiers|Zuud-Westerkwertiers]]
* [[Grunnegs|Gronings]] en [[Noordenvelds|Noord-Drents]]
** [[Hoogelaandsters|Hoogelaans]]
** [[Stadsgrunnegs|Stadsgronings]]
** [[Westerwoolds|Westerwolds]]
** [[Veenkelonioals|Veenkeloniaals]]
** [[Oldambtsters]]
* [[Stellingwarfs]]
* [[Midden-Drèents|Midden-Drents]]
* [[Zuud-Drèents|Zuud-Drents]]
** [[Zuudoost-Drèents|Zuudoost-Veen-Drents]]
** [[Zaand-Drèents|Zuudoost-Zaand-Drents]]
** [[Zuudwest-Noord-Drèents|Zuudwest-Noord-Drents]]
** [[Zuudwest-Zuud-Drèents|Zuudwest-Noord-Drents]]
* [[Tweants|Twents]]
* [[Tweants-Groafschops|Twents-Graafschaps]]
* [[Gelders-Oaveriessels|Gelders-Overiessels]]
** [[Achterhooks|Achterhoeks]]
** [[Sallaans]]
** [[Urkers]]
* [[Veluws]]
** [[Oost-Veluws]]
** [[West-Veluws]]
===[[Duutslaand]]===
''Der is oek een [[Duuts-Nedersaksisch]]e Wikipedie:''
====[[West-Nedersaksisch]]====
*[[Noord Leegsaksisch|Noord-Nedersaksisch]]
**[[Eiderstedts]]
**[[Eemslaands|Eemslaans]]
**[[Dialekken van de Elbmarschen]]
**[[Holsteins]]
**[[Noord-Hannovers]]
**[[Oldenburgs]]
**[[Oostfreisk Nederduutsk|Oostfries Nedersaksisch]]
**[[Sleeswieks]]
*[[Westfaals|Westfaols]]
**[[Munsterlaans]]
**[[Oost-Westfaols]]
**[[Graafschopper Platt|Graofschops]]
***[[Waterplatt]]
***[[Hügellandplatt]]
**[[West-Munsterlaans]]
**[[Zoerlaans]]
**[[Zuud-Westfaols]]
*[[Oostfaols]]
====[[Oost-Nederduuts]]====
*[[Mecklenburg-Veur-Pommers]]
**[[Mecklenburgs]]
**[[Veur-Pommers]]
***[[Rügens]]
*[[Midden-Pommers]]
*[[Oost-Pommers]]
*[[Mark-Branenburgs]]
*[[Nederprusisch]]
**[[Plautdietsch]]
===[[Denmaark|Denemarken]]===
*[[Sleeswieks]] (''Sleswichsch''/''Slesvigsk'')
== Nedersaksische spelling ==
{{Heufdartikel|Leegsaksische orthogroafie|vel}}
==Veurbeeldzinnen==
:''Zie ook: [[Nedersaksische zinnen]]''
De volgende veurbeeldzinnen bin eschreven op baosis van de uutspraoke, neet op baosis van de (veurkeurs-)schriefwieze.
De huizen hebben een goot van groene verf. Een vrouw heeft zout water uit de ketel in een bakje of potje gedaan. ([[Standerdnederlaans]])<br />
The houses have gutters painted green. A woman has put salt water from the kettle into a small dish or a small jar. ([[Engels]])
=== [[Oostfreisk Nederduutsk|Oostfries]] ===
De hoesn hebm n kheute vann khrone vaarve. n Vraauw hett zolt woateh oete kettil in n bakkje of potke dôn. ''([[Aauwerk (stad)|Aauwerk]])''<br />
De hoesn hebm n kheut vann khruine vaarve. n Vraauw hett zolt woateh oete kettil in n bakkje of potje doun. ''([[Weener]])''
=== [[Achterhooks]] ===
De huze hebt ne gotte van greunen varve. Een vrouwe hef zalt water uut den kettel in nen beksen of pötjen edaone ''([[Breevoort]], Gelderlaand)''
De huze hebt ne götte van greune varve. Ne vrouwe hef zolt water oet un kettul in un beksken of pötjen edaone ''(Noord-Oost [[Achterhook]])''
=== [[Grunnegs]] ===
D'oezen hebm geut van gruine vaarf. n Vraauwèt zolleg wotter oet keddel ien bakje of potke doan. ''([[Roschoul]])''<br />
D'uzen hebm n geude van gruine vaarve. n Vraauwèt het zolt wotter uut de kedel inn bakkie obm potje doan. ''([[Knoal (gemainte)|Knoal]])''<br />
De huzen hebm n geut van grune vaarf. n Vraauwèt zolt woater ute keddel ienn bakje of n potke doan. ''([[De Lieke]])''<br />
D'hoezen hefdn geude van gruine vaarf. n Vraauwèf zoolt wotter oede keddel inn bakjen of potken doan. ''([[Zèlng]])''
===[[Stellingwarfs]]===
De huuzn hebn een geut{{small()|e}} van grune varve. Een vrouw het zo{{small()|o}}lt waeter uut de ketel in een bakkien of pottien daon. ''([[Stellingwarf]], Frieslaand)''<br />
De uuzn ebn een geute van grune vaarve. Een vrouwe ef zolt waeter uut de ketel in een bakkien of pottien edaon. ''([[Sevene]], Oaveriessel)''<br />
De uuzn ebn een geute van greune vaarve. Een vrouwe ef zolt waeter uut de ketel in een bakkie of pottie edaon. ''([[Gieteren|Geetern]], Oaveriessel)''
===Dialekken van De Kuunder, Blankenham en Blokziel===
De uuzn in de kuunder emm greune geutn.
De uuzn ebn een geute van greune verve. Een vrow et zout water uut de ketel in een bakjen of potjen edaon. ''([[De Kuunder (Stienwiekerlaand)|De Kuunder]])''<br />
De uuzn ebn een geut van greune varf. Een vrouw et zout waoter uut de ketel in een bakjen of potjen edaon. ''([[Blokziel]])''
===[[Drèents]]===
====[[Zuudwest-Zuud-Drèents]]====
De huuzn hebt een geute van grune varve. Een vrouwe hef zolt water uut de ketel in een bakkien of pottien edoan<small>(</small>e<small>)</small>. ''([[Ni'jlusen]])''<br />
===[[Sallaans]]===
De uuzn ebn een geute van grune värve. Een vrouwe ef zolt water uut de ketel in een bäkkien of pöttien edaon. ''([[Kampen (Overiessel)|Kampen]])''<br />
De huuzn hebt een götte van grune värve. Een vrouwe hef zolt water uut de kettel in een bäkkie of pöttie edaon. ''([[Dalsen]])''<br />
De huuzn hebt een göte van grune värve. Een vrouwe hef zòolt wäter uut de kètel in een bäkkie<small>(</small>n<small>)</small> of pöttie<small>(</small>n<small>)</small> edaon. ''([[Wieje]])''<br />
De huuze hebt ne götte van grune värve. Ne vrouwe hef zolt water uut n kettel in een bäkkie of pöttie edaon. ''([[Heldern]])''
====[[Oaveriessels#Vechtdals|Vechtdals]]====
De huze hebt een götte van grune varve. Een vrouw hef zolt water uut de kettel in een bäkkie of pöttie edaone. ''([[Hardenbarg (stad)|Hardenbarg]])''<br />
De hoeze'''?''' hebt ne götte van greune varwe. Ne vrouw hef zout water oet de kettel in een bäkkien of pöttien gedaon. ''([[Emmelkaump|Emmelkaamp]], Graofschop Benthem, Duutslaand)''
===[[Tweants|Twents]]===
====[[Oaveriessels#West-_en_Zuud-Twents|West- en Zuud-Twents]]====
De huze hebt ne götte van greune vaarve. Ne vrouw hef zòolt water oet n kettel in een bekske/bekken of pötke/pötje edoan. ''([[Wierdn]])''<br />
De huuze hebt ne gotte van greune voarve. Ne vrouwe hef zoolt water oet n kettel in n bäkkn of pötjen edoan(e). ''([[Riesn]])''<br />
De huuze hebt ne gotte van gruune vaarve. Ne vrouwe hef zoolt water oet n kettel in n bäksken of n pötjen edoane. ''([[Eanter]])''<br />
De huze hebt ne götte van greune varf. Ne vrouw hef zòolt water oet n kettel in een bekske of pötje edoane. ''([[Hoksebarge]])''
====[[Oaveriessels#Noord-_en_Oost-Twents|Noord- en Oost-Twents]]====
De huze hebt ne göt van greune vaarf. Ne vrouw hef zolt water oet n kettel in een bekke of pötke doan. ''([[Tubbargn]])''<br />
De huus hebt ne göt van greune vaarf. Ne vrouw hef zolt water oet n kettel in een bekke/bekske of putke doan. ''([[Rossum (Oaveriessel)]])''<br />
De huus hebt ne göt van greune vèerf. Ne vrouw hef zòolt water oet n kettel in een bekske of putke doan. ''([[De Lutte]])''
===[[Vjens]]===
De huse hebt ne go-ete van gruine vaaive. Ne vraauwe hef zalt waeter uut n kjättel in een bakkie of pöttie edwoan. ''([['t Vjenne]])''
===[[Veluws]]===
====[[West-Veluws]]====
De huuzn hemm een geute van greune varve. Een vrouw hef zout waoter uut een ketel in een bakjen of potjen edaon. ''([[Nunspeet]])''<br />
De huzen hen een geut/goot van greune va<small>(</small>a<small>)</small>rf. Een vrouw het zout waoter uut een ketel in een bakje<small>(</small>n<small>)</small> of potje<small>(</small>n<small>)</small> edaon. ''([[Harderwiek]]/[[Armelo]]/[[Putten]]/[[Niekark]])''<br />
De huzen hen een geut van greune varf. Een vrouw het zout waoter uut een ketel in een baksje of potsje edaon. ''([[Barreveld (daarp)|Barreveld]])''<br />
De huzen hen een geut van greune vaarf. Een vrouw het zout waoter uut een ketel in een bakje of potsje edaon. ''([[Bunsjoten]])''<br />
De huze hebben een geut van greune vaarf. Een vrouw het zout waoter uut een ketel in een bakje of potsje edaon. ''([[Otterlo]])''<br />
De huze hen een geut van grune varf. Een vrouw het zout waoter uut een ketel in een bakjen of potsjen edaon. ''([[Hoenderloo]])''<br />
De huze hebbe/hen een geut van greune vaarf. Een vrouw het zout waoter uut een ketel in een bakje of potsje edaon. ''([[Sjaarpezeel]])''<br />
De huuze hebbe en geut van gruune varfe. En vrouwe het zout waotre uut 'n ketel in 'n bakjen of potjien edaon. ''([[Ugchelen]])''<br />
==Taalcodes uut de ISO 639-3-reeks==
Elk Nedersaksisch heufdialek uut Nederlaand (behalven 't Urkers) hef zien eigen taalcode. Hieronder ku-j disse taalcodes vienen:
* [[Achterhooks]] - ''act''
* [[Drèents]] - ''drt''
* [[Grunnegs]] - ''gos''
* [[Sallaans]] - ''sdz''
* [[Stellingwarfs]] - ''stl''
* [[Tweants]] - ''twd''
* [[Urkers]] - ''nog gien, mar de ISO 639-3-code "urs" is veur-esteld<ref>http://www.sil.org/iso639-3/chg_detail.asp?id=2009-039&lang=nds</ref>''
* [[Veluws]] - ''vel''<ref>In eerdere versies van [[Ethnologue]] wanen der amparte codes veur 't West- en Oost-Veluws, disse codes bin intied vervuilen en vervungen deur één code veur 't Veluws (vel)</ref>
==Benamingen veur 't Nedersaksisch==
*'''Algemeen''': ''Nedersaksisch''
*[[Grunnegs]]: ''Leegsaksisch''
*[[Tweants]]: ''Neersassies''
==Zie oek==
*[[Nederlaands Leegsaksisch]]
*[[Woordenbouken Nedersaksisch]]
*[[Liest van zinnen ien de Leegsaksische dialekten]]
*[[Platduuts]]
*[[Wikipedie:Nedersaksisch beluustern]]
== Rifferenties ==
<references />
==Uutgaonde verwiezingen==
'''Woordenboeken:'''
* [http://www.plattmakers.de/?lang=nds Plattmakers woordenboek]
* [http://www.drentswoordenboek.nl/ Drents woordenboek]
'''Infermasie:'''
* [http://www.plautcast.com/ Plautdietsche podcasts, audio en video's]
* [http://www.plattcast.de/ Nederduutse/Nedersaksische podcasts, audio en video's] (Oolland)
* [http://www.mennolink.org/doc/lg/index.html Plautdietsch-Engels woordenboek]
* [http://www.lowlands-l.net/index.php?page=links_nds Lieste mit verwiezingen], an-ebeujen deur Lowlands List;
* [http://taal.phileon.nl/nds/ Streektaal.net], infermasie in en over verschillende soorten Nedersaksisch;
* [http://lowlands-l.net/plattewelt/ Nu is de Welt platt!] Internasionale bronnen in en over 't Nederduuts/Nedersaksisch;
* [http://www.plattdeutsch-niederdeutsch.net/ Niederdeutsch/Plattdeutsch in Westfalen], deur Olaf Bordasch;
* [http://www.plattdeutsch.net/ Mönsterlänner Plat], deur Klaus-Werner Kahl;
* [http://www.ins-bremen.de/Geschichte/ndintroh.htm Plattdeutsch heute]
* [http://lowlands-l.net/grammar/ Bouwstenen van 't Nedersaksisch], een inleiende grammatica in 't Engels en 't Duuts
'''Orgenisasies:'''
* [http://www.vandeinse.nl/ Van Deinse Instituut] (Twente, Nederlaand)
* [http://www.ijsselacademie.nl/ IJsselacademie] (Overiessel en de Veluwe, Nederlaand)
* [http://www.staringinstituut.nl/ Staring Instituut] (Achterhoek, Nederlaand)
* [http://www.oostfreeske-taal.de/ Oostfreeske Taal] (Oostfrieslaand, Duutslaand)
* [http://www.huusvandetaol.nl/ Huus van de Taol] (Drenthe, Nederlaand)
* [http://www.stellingwarfs.nl/ Stichting Stellingwarver Schrieversronte] (Frieslaand, Nederlaand)
* [http://www.sont.nl/ SONT] (algemeen, Nederlaand)
* [http://www.ins-bremen.de/ Institut für niederdeutsche Sprache e.V.] (algemeen, Duutslaand)
* [http://www.diesel-online.de/ Diesel - dat oostfreeske Bladdje] (Oostfrieslaand, Duutslaand)
''As der een orgenisasie neet bie steet, ma-j 't der gerus bie zetten.''
'''Schrievers:'''
* [http://www.literadies.de/ Gertrud Everding] (Noord-Nedersaksisch - Hamburg, Duutslaand)
* [http://www.numanto.de/ Marlou Lessing] (Noord-Nedersaksisch - Hamburg, Duutslaand)
* [http://www.sassisch.net/rhahn/kramer/ Clara Kramer-Freudenthal] (Noord-Nedersaksisch - Norderstedt, Duutslaand)
* [http://www.johan-veenstra.nl/ Johan Veenstra] (Stellingwarfs - Frieslaand, Nederlaand)
'''Mezikaanten:'''
* [http://www.skik.nl/ Skik] (Drents - Drenthe, Nederlaand)
* [http://www.jan-cornelius.de/ Jan Cornelius] (Oostfries - Oostfrieslaand, Duutslaand)
* [http://www.torf.nl/ Törf] (Gronings - Groningen, Nederlaand)
* [http://www.eltjedoddema.nl/ Eltje Doddema] (Veenkeloniaals - Groningen, Nederlaand)
* [http://www.bohfoitoch.nl/ Boh foi toch] (Achterhoeks - Gelderlaand, Nederlaand)
* [http://www.helmutdebus.de/ Helmut Debus] (Duuts-Nedersaksisch - Nedersaksen, Duutslaand)
'''Overig:'''
* http://www.plattmaster.de/
* http://www.platt-online.de/
* http://www.zfn-ratzeburg.de/
* http://www.radiobremen.de/nachrichten/platt/
* http://www.deutsch-plattdeutsch.de/
{{SNLV}}
{{Germoans}}
[[Kattegerie:West-Veluws artikel]]
[[Kattegerie:Nedersaksisch|!!]]
[[Kattegerie:Nederlaanse streektael en dialekt]]
[[Kattegerie:Duutse streektael en dialekt]]
[[af:Nedersaksies]]
[[bg:Долносаксонски езици]]
[[de:Niedersächsisch]]
[[en:West Low German]]
[[es:Bajo sajón]]
[[fr:Bas saxon]]
[[fy:Nedersaksysk]]
[[gl:Lingua baixo saxoa]]
[[hy:Ստորին գերմաներեն]]
[[is:Lágþýska]]
[[it:Basso sassone]]
[[la:Lingua Saxonica]]
[[li:Nedersaksisch]]
[[nds:Nedderdüütsch]]
[[nl:Nedersaksisch]]
[[pl:Język dolnosaksoński]]
[[pt:Baixo saxão]]
[[simple:Low Saxon]]
[[vls:Nedersaksisch]]
[[zh:西低地德语]]
| 