Verskil tüsken versys van "Nunspeets"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Ofbeelding:LocatieNunspeets.png|thumb|250px|De kaorte van 't Nunspeetse dialekgebied]]
't '''Nunspeets''' is eenn [[West-Veluws]] en [[Nedersaksisch]] [[dialekt|dialek]] dat espreuken wönnenwörden in de [[Gelderlaand|Gelderse]] gemeente [[Nunspeet]]. 't Nunspeets wönnenwörden in-edeeld bie 't West-Veluws, mer 't hef oek aorig wat [[Oost-Veluws]]e kenmarken.
 
==Kenmarken==
Een veurbeeld van zo'n Oost-Veluws kenmark is dat 't Nunspeets de -e in de van oorsprong vrouwelijkevrouwelike [[zelfstaandig naamwoord|zelfstaandige naamwoorden]] hef ehouwenehuilen, zo is bieveurbeeld ''kaas'', ''kies'' en ''kerk'' in 't Nunspeets ''keze'', ''kieze'' (of soms oek ''koeze'') en ''karke'' (dit is 'tzelfdet zelfde as in 'tn antal [[Oost-Veluws]]Veluwse dialekten) terwiel de woorden ''kees/keiskaos'', ''kies'' en ''kaark/kark'' in 't zujelijkezudelike en middelste part West-Veluwse dialekgebieddialektgebied veurkoemen.
 
In 't Nunspeets he-'j oek vake da-'j de [[t-deletievortlaoting|t vortlaoten]] (mitdie eenin deftigdisse woordschriefwieze ''t-deletie''niet zichtbaor is), dit he-'j oek in 't [[Limburgs]], 't [[Utrechs-Alblasserwaards|UtrechsUtrechts]] en wele aandere [[Veluws]]e dialekkendialekten. In de Veluwse dialektgroep nimp t Nunspeets samen mit t Doorspieks en t Elspeets n biezundere plekke in, dit kump deurdat daor de openere eenklankachtige uutspraak van de oorspronkelik esleuten lange klinkers (t eerste stadium in t veraanderen naor n tweeklank) noen nog altied zichtbaor bin (al is t wel minder ewörden), veurbeelden bin bieveurbeeld de uutspraak /tɪd/, /nɪt/ en /mɪn/ (korte i-klank) naost de uutspraak /tid/, /nit/ en /min/) (ie-klank), dit verschiensel is oek niet arg konsekwent, dit zelfde prinsipe hef zich veuredaon bie de uu: /hʏs/ (hus) naost /hys/ (huus). Eenn aanderAander ampart kenmark van 't Nunspeets is de ''ee'' en de ''oo'' inveur n antal woorden deedie in 't [[Nederlaands|Nederlaans]] mit eenn ''ie'' of ''oe'' eschreven wönnenwörden (bieveurbeeld: drejedree, neetbreve, ko en doon = drie, nietbrief, koe en doen). Dit verschiensel kump in de meeste Oost- of West-Veluwse dialekkendialekten neetniet veur, mer bieveurbeeld wel in [[DoospiekDoorspiek]], [[Elburg]], [[Oldebroek]] en eenn paor aandere darpen in 't Oost-Veluwse dialekgebieddialektgebied (bv. [[Twelle]] waor ''ziek'' zelfs eschreven wörden as ''zeek'').
 
==Klanken==
Regel 18:
|ie
|[i] / [ɪ]
|''tied'' / ''diek''
|
|-
Regel 37:
|-
|uu, u
|[y] / [ʏ]
|''kruus''
|
Regel 53:
|eu
|[{{IPA|œ}}]
|''ewönnenewörden''
|
|-
Regel 73:
|ea
|[ɛː]
|''blèrenblaeren''
|verlengd
|-
Regel 93:
|ao
|[ɔː], [ɔˈ], [ɔˈə], [ɔːə],
|''blaozen'', ''plaoseplaotse'', ''draod'', ''haoshaost'',
|verlengd
|-
Regel 118:
 
====Tweeklanken====
*[{{IPA|ʏj}}] van ''mu-'j'', (samentrekking van ''mut jie''), ''fuj''
*[{{IPA|øˈi}}] van ''heui''
*[{{IPA|œy}}] van ''vuil''/''vertuil''
*[{{IPA|ɛi}}] van ''drei''
*[{{IPA|ɛiʲ}}] van ''he-'j'' (samentrekking van ''heb jie'')
*[{{IPA|ɑj}}] van ''ha-'j'' (samentrekking van ''had jie''
*[{{IPA|ɪj}}] van ''bi-'j'' (samentrekking van ''bin jie''))
*[{{IPA|ɔj}}] van ''wo-'j'' (samentrekking van ''wol jie'')
*verlengd: [{{IPA|ɔːi}}] van ''fraoi''
*[{{IPA|oˑj}}] van ''do-'j'' (samentrekking van ''do jie'')
*[{{IPA|iˑə}}] van ''hier''
*[{{IPA|yˑə}}] van ''vuur''
*[{{IPA|ɵˑə}}] van ''deure''
*[{{IPA|ɪˑə}}] van ''beer'', ''zegen'' (nl. zeggen)
*[{{IPA|eː}}] van ''zegen'' (nl. eenn zegen)
*[{{IPA|ɔːə}}] of [{{IPA|ɔˈə}}] van ''daor''/''draod''
*[{{IPA|oːə}}] of [{{IPA|oˈə}}] van ''goor''/''koor''
 
==Soorten Nunspeets==
Je hemmenhebben ongeveer vuuf soorten Nunspeets:
*Van 't darp
*Van 't butengebied
*'t Elspeets
*'t Vierhoutens
*'t Hulshorsts
 
==Schrieverieje==
Der is oek eenn boek over 't Nunspeets uut-ebröchebröcht: ''Bie Bart in de rie'', mer dit boek wönnenwörden neetniet meer edrokedrokt, derze wönnenbin wel drok ewarkdoonde an eent tweede deel van 't boek. 't Eschreven Nunspeetse dialekdialekt wönnenwörden veerder oek nog gebruukgebruukt in 't [[Woordenboek van de Gelderse Dialecten]].
 
In de plaoselijkeplaotselijke kraante hef ''Lammertnôom'' oek eenn eigen stukjen, 't dialekdialekt van disse artikels hemmenhebben wat meer [[DoospiekDoorspiek]]se invleujen as in 't darpsdialekdarpsdialekt zelf.
 
==Nunspeets tellen==
A-'j gewoon tellen dan gebruuk je de eerste vorm en a-'j iets an 't tellen bin dan gebruuk je de aandere vorm.
 
{|
Regel 187:
|}
 
{{Dia|Disse pagina is eschreven in 't Nunspeets}}
 
[[Kattegerie:West-Veluws artikel]]