Verskil tüsken versys van "Ancien régime"

In [[Nederlaand]] en [[België]] wödt mit ''Ancien Régime'' deurgoans de institutionele organisasie bedoold dee deur den Fraansen wierd opeheavenopehaeven in [[1795]]. Dizze beheer- en rechterleke instellingen hadden eure wortels mangsmoal in et [[feodalisme]] van de [[middeleeuwn]], howal al belangrieke hervormingen waarn deurevoerd in de 18de eeuwe (it et bi-jzunder tiedens de Oostenriekse tied in de [[Zudeleke Nederlaanden]]).

Kenmarkend was den geringen vörm van politieken invlood en [[macht (politeek)|macht]] veur de opkommende börgeri-je, de ambachtsleu en de warkleu enerzieds, en den oavermoatigen invlood en veural de [[privilege|veurrechten]] van den [[adel]] en de hogere geestelekheid anderzieds. Op et plattelaand bestond ne grote teggenstelling tussen de boernstaand en de klasse van de grootgroandbezitters, dee op eure [[feodaal|feodale]] rechten stond. Zo kon nen dorpshere zowal de wetgeavendewetgaevende en [[rechterleke macht]] as et dagelekse bestuur in 'n darp uutvoern. Anderzieds bestond der ne grote moate van [[decentroalisasie]]. Dit weerspeegelden zich ok in ne gans grote ofwesseling an munteenheden, gewichten en moaten, dee in noagenög alle gewesten anders waren.

Vrömd veur et Ancien Régime was dat de openboare mandoaten en gerechteleke toaken, zoas et [[scholtambt]], et [[Meier (bestuur)|meierschop]] en et [[drostambt]], veur ne beparkte tied verpacht wödden. Dit kon in groandbeginsel zeer doelmaotig weanwaen, moar deur korte termien beschouwing en winstbejag leidden et mangsmoal tot misbruuk, veurtrekkeri-je of ambteleken willekeur.

Tiedens et Ancien Régime kenden et [[Hertogdomme Broabant]] nen [[meisenier]], wat nen rechtsterm was woarmet den beveurrechten stand wöd eneumd, te vergelieken mit de poorters van ne [[Stad (woonstee)|stad]]. Eure veurrechten umvatten o.m. de vri-jstelling van den "[[Doden Hand]]" en et rechte van allenig vonnist te meugen wödden veur den eigen scheepnbank, woar et aneklaagde misdrief ok gebeurd mochten weanwaen. An dizze arfeleke veurrechten wöd tot in den 16den eeuwe groot belang ehecht. Noarmoate iederene "gelieker" wöd, verwaterden et meiseniersstatuut.

* De [[heerlekheid|heerlekheden]] wödden opeheavenopehaeven en vervangen deur éne algemeen lokaale bestuursuutvoering, de [[gemiente (bestuur)|gemeente]]. Gemeenten wödden gröppierd in gerechteleke [[Kanton|kanton]]s en [[arrondissement]]en, dee op eure beurte bi-j ni-j eschaopen [[departement (Nederlaanden)|departementen]] - later ovverni-j [[provincie|proveensies]] eneumd - wödden underbrecht.

* Vortgoan van et [[teenden]]stelsel: de teenden dee deurgoans geïnd wodden deur de karke (geliek verdealdverdaeld under den parochiepreester, et bisdom en den ploatseleken armenzörg) wodden vervangen deur ne deur den Stoat organisierd stelsel van belastingen. Teenden in et bezit van wereldlek geesteleken wödden verbeurd verkloard (of den eigendomstitel weerdeloos).