Verskil tüsken versys van "Seelterlaand"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
KGeen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
[[Ofbeelding:Seelloag.jpg|thumb|200px|Lokaosie van et Saterlaand]]
[[Ofbeelding:Johanniterkapelle Bokelesch135.jpg|thumb|200px|Johanniterkapel in Bokelesch (Sf.: Boukeläsk)]]
[[Ofbeelding:Scharrel Windmühle.JPG|thumb|200px|De meulen van Scharrel (Sf.: Skäddel)]]
[[Ofbeelding:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|200px|Et olde treinstesjon in Scharrel (Sf.: Skäddel), tegensworig et Kultuurhuus veur et Saterfries.]]
Et '''Seelterlaand''' ([[Seelterfries]]: ''Seelterlound'') is een gemiente in et [[Landkreis Cloppenburg]] in de dielstaot [[Nedersaksen]]. D'r wonen 13,325 meensken (2009) en de gemiente het een oppervlak van 123,62 km2. In et Seelterlaand praoten de meensken et [[Seelterfries]], de kleinste erkende tael van [[Duutslaand]] en [[Europa]].
==
Et Saterlaand ligt in et zuden van de kulturele regio Oost-Frieslaand, in et noordwesten van Nedersaksen. De rivier Leda vormt de noordgrens van et Saterlaand, in et zuden vormt et Küstenkanal de grens. In et westen grenst de gemiente Saterlaand an de gemiente Ostrhauderfehn. De veendörpen in et oosten van Ostrhauderfehn liggen in et veengebied, dat vruger as ien groot moeras de westgrens van et Saterlaand vormde. Et Elisabethfehnkanal vormt de geografische oostgrens. Deur et Saterlaand streumt de Sagter Ems (Saterfries: Seelter Äi).
=== Dörpen ===
Et Seelterlaand bestaot uut vier dörpen:
Regel 18 ⟶ 25:
|}
Bi'j de vier dörpen van et Saterlaand heuren talrieke buurschoppen.
== Geschiedenis ==
Tussen 1100 en 1400 kwammen de Friezen uut Oost-Frieslaand in et Saterlaand. Ze brochten heur tael mit, die tot vandaege spreuken wodt. In de middeliewen hadden de Saterfriezen, zoas ok de bevolking van de Stellingwarven, heur eigen laandrecht. Neffens de Saterfriezen weren disse rechten ofkomstig van [[Karel de Grote]]. In et wapen van et Saterlaand staot Karel de Grote ok ofbeeld. Dat waopen gaot weeromme naor et olde zegel van et Saterlaand omstreeks 1400.
Et Saterlaande heurde was tot 1803 onderdiel van et Bisdom Münster. Daornao wodde et Saterlaand onderdiel van et Groothertogdom Oldenburg. In 1934 ontston de gemiente Saterlaand, die bi'j een bestuurlike herindieling zien huidige vorm kreeg.
== Bevolking ==
In Duutslaand bin d'r vier autochtone etnische minderheden, dat bin de Denen, de Friezen, de Sorben, en de Sinti en Roma. De Saterfriezen bin een onderdiel van de Friese minderhied. De Friese minderhied woont in Nedersaksen en Sleeswiek-Holstein. De Saterfriezen wodden wel iendield bi'j de Oost-Friezen, mar de eigen bevolking identifiseert him as Saterfries as onderdiel van et Friese volk en niet as Oost-Fries.
Bevolkingsontwikkeling:
* 1949: 9.500
* 1964: 9.046
Regel 29 ⟶ 44:
* 2007: 12.869
* 2009: 13.325
=== Tael ===
Et [[Saterfreesk|Saterfries]] kon him deur zien isoleerde posisie ontwikkelen. Et Saterfries valt binnen de Friese taelgroep. Et Saterfries is et ienige overbliefsel van et [[Oosterlauwers-Fries]], dat in et [[Grunnen (provìnzie)|Grunningerlaand]] en [[Oost-Frieslaand]] uutsturven is. De tael wodt spreuken deur ongeveer 1.500 tot 2.500 meensken.<ref>[http://books.google.com/books?id=0nx-GUm-0OIC&printsec=frontcover&dq=handbuch+des+friesische&hl=de&ei=nRJgTJSGC8-LOLaSmK8P&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC4Q6AEwAA#v=onepage&q=handbuch%20des%20friesische&f=false ''Handbuch des Friesischen'', pagina 410]</ref> Deur import nao de Twiede Wereldoorlog veraanderde de bevolkingssaemenstelling. Daordeur kwammen d'r meer meensken in et Saterlaand mit et Hoogduuts as memmetael. In et Saterlaand wodt deur een klein diel van de bevolking Platduuts spreuken.
=== Geleuf ===
Et Saterlaande heurde was tot 1803 onderdiel van et Bisdom Münster. Daordeur is et overwegend roomskatteliek. De Saterfriezen bin ien van de weinige Friezen, die grotendiels roomskatteliek bin. De Saterfriezen wodden tiedens de Reformaosie luthers, mar nao de Vrede van Westfaolen wodden ze deur de kontrareformaosie weer roomskatteliek. Oost-Frieslaand bleef nao de Reformaosie protestaant.
== Referensies ==
<references/>
== Verwiezingen ==
| |||