Verskil tüsken versys van "Windmölle"

Ne '''windmölle''' is ne [[mölle]] dee den beweagingskracht van de loch ([[Wiend|wind]]) umzet in dreajenden krach van de wieken, dee dan nuttig kan wödden ebruukt, bi-jveurbeeld veur et opwekken van [[elektriciteit]], et malen van [[graon|groan]], et verplaatsen van water of aandere taken.

 

Bi-j windmöllens kuj 2 heufdsoorten onderscheiden:

* De ni-jerwetse windmölle dee ebouwt bunt umme elektriciteit op te wekken, zee hierveur et artikel [[windturbine]].

* De olderwetse windmölle. Den rest van dit artikel geet oaver dit soort.

 

Wi-j künt de volgende soorten onderscheiden, ongeveer in riege van untwekkeling in de löppe van de eeuwn:

** [[Tjasker]]s;

** [[Spinnekopmölle]]s;

** [[Toornmölle]]s (windmölle van middeleeuwsen eursprong mit runden opgemetselden rumpe);

** Ronden steen' (of 8- of 6kante holten) [[groandzeiler]]s;

** [[Stellingmölle]]s (woarunder steen' runden en 8- of 6kantigen soorten) (windmölle mit rundumme den rumpe ne stelling veur kruuien, vangen en bedenen van de zeilen).

 

Mölle in et algemeen kunt ok wödden underscheiden noar et wark dat ze doot of et produkt:

 

In de [[Golden Eeuwe]] was de [[Zaanstreake]] n unmundeg industrieel möllegebeed. Doezenden windmölle zaagden et holt uut [[Skandinavië]] veur den skeepsbouw, en veur de papierindustrie dee vanof [[1650]] opbleujden - tot 1795 bleaven de papiermöllens dreajen. Dee möllens maalden den polders dreuge, zie maalden schoon water veur produktiedoolenden van grote deepte umhoge, zie maalden et groan uut de Oostzeelaanden. Zie maalden zönnebloompitten en zie maalden et lienzoad tot ollie veur den toon al unmundige grote varfindustrie ([[ollievarf]]).

 

[[Ofbeelding:Amerikaansewindmolen1.jpg|thumb|300px|Dizze “Amerikaanse windmölle” in Freeslaand steet uut de wind edreajd deur middel van den windvoan.]]

Op wat plaatsen in Nederlaand stoat nog veulwiekege möllens dee hier te laande wal an-eduud wödt mit de benaming Amerikaanse windmölle. Dit soort is midden 19de eeuwe in de Veraenegde Stoaten untwekkeld um water op te pumpen uut de boadem, en teggen et ende van dee eeuwe in Nederlaand in-evoerd veur polderbemoaling. Nen windvoan zörgt doarveur dat den mölle altied op de wind steet. De mölle warkt al bi-j ne laege windsnelheid, moar blek minder good bestaand teggen storm.

 

De tradisionele windmölle dreajen mit de [[gevlöcht|wieken]] teggen de wiezers van de klökke in as i'j veur de mölle stoat mit et gezichte noar de wieken. Proofundervindelek hebt zie vrögger untdekt dat op dizze wieze de mölle et beste dreajen. Nen verkloaring hierveur is dat bi-j ne rumende wind de mölle dan langer good blif deurdreajen. Oorzaken van een rumende wind bunt dat de [[Leagedrökgebeed]]en op et noordelek halfrond mangsmoal van west noar oost trekt. Noa passering van et warmtefront ruumt den wind dan. Doarnoast völt den wind op et Noordelek halfrond bi-j windvloagen magsmoal rumend in. Weliswoar krump den wind bi-j noadering van n warmtefront, moar mangsmoal geet dit samen mit weineg wind.

 

Bi-j de [[windturbine]] dreajt op et [[Noordelek halfrond]] de rotor(blaede) teggen de wiezers van de klökke in, umdat dit nen hogere warking hef.

 

;[[Binnenkruuier]]

:mölle, zoas de [[toornmölle]], dee van binnenuut op den wind wöd gekruud (edrea-jd).

:et anpassen van de zeilvuuring op de wieken i.v.m. de windstarkte. Bi-j stearkeren wind: zeil minderen, bi-j zwakkeren wind: meer zeil spannen.

 

Völle möllens bi-j mekare bunt der under meer in:

* [[Kinderdiek]]

* In Leiden bunt 9 möllen

 

De hoogste 'windmölle' in Nederlaand is [[Den Nolet]], dee 42 m hoge is en in [[Schiedam]] steet, moar eigenlek ne op ne windmölle liekende windturbine is. De neet meer bestoande mölle "Den Aorend" in Rotterdam was de hoogste klasseeke mölle, 41 m hoge mit nen [[gevlöch]] van 27,5 m.

 

De oldst bekende en onbetwistboare windmöllenvermeldingen in Nederland dateert van rond 1180. Waarschienlek waren dit [[stoandedmölle]]s.

 

 

* [[Möllenoar]]

 

{{Commonscat|Windmill}}

 

[[Kattegerie:Mölle]]

 

[[no:Vindmølle]]

[[oc:Molin de vent]]

[[pdc:Windbump]]

[[pl:Wiatrak]]