Verskil tüsken versys van "Grunnen (stad)"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
EmausBot (Oaverleg | bydragen)
K r2.6.4) (bot derbie: frr:Groningen
grunnen is kut
Regel 1:
grunnen is kut
[[Ofbeelding:Martini3.jpg|250px|right|thumb|De olle grieze Martinitoern in t zèntrum]]
[[Ofbeelding:Groeninga - Groningen (Atlas van Loon).jpg|thumb|250px|right|''Historische koart van t Stad'']]
[[Ofbeelding:Groningen_Der_Aa-kerk_april04.jpg|250px|right|thumb|Der Aa-Kerk in Stad]]
[[Ofbeelding:A kerk Groningen.jpg|right|250px|thumb|Der Aa-Kerk van ander kaant]]
De '''Stad Grunnen''' (ook: ''Stad Grönnen'' of gewoon ''Stad'') is de [[heufdstad]] van de [[Grunnen (provìnzie)|provìnzie Grunnen]]. De stad geldt as metropool van t noorden. De stad het 190.000 inwoner (2011). t Is n stad mit veul varieerde [[handel (economie)|haandel]] en [[industrie]]. Grunnen is ook n studentenstad. De [[Rieksakademie Grunnen]] en de [[Haanzehogeschool Grunnen]] hebben soamen sikkom 50.000 studenten. Grunnen wordt den ook de 'jonkste' stad van [[Nederlaand]] nuimd. De stad is as woonstee in trek bie studenten en jonge, kinderrieke gezinnen.
 
groningen is kut
De binnenstad van Grunnen is in 2005 tot beste binnenstad van [[Nederlaand]] verkozen. Dit blef e tot noa 2007.
 
Tot wied in de omtrek wordt Grunnen "''Stad''" nuimd. In de bus letst dien strippenkoart zain en zègst: "Stad" en de chauffeur stempelt oaf tot Grunnen. Of zo as de Grunnegers zèggen: "Der is moar ain stad en dat is Stad". Zulf nuimen zai zok "Stadjer" of "Stadjeder".
 
Greets from rotterdam
[[Stadjer]]s nuimen Grunnen ook wel laifkozend: "Groot [[Loug]]", omdat de sfeer net is as in n "Groot Dörp".
 
Zulf hebben de Stadjeders as bienoam: [[molleboon|mollebonen]].
 
== Historie ==
Grunnen ontstond op t noordelkste oetloper van de [[Hondsrug]]. De oldst bekende vermelden dateert oet 1040. Dat joar wordt aanholden as ontstoansdoatem. t Har al vlot [[stadsrechten]] en is doarmit de 3e oldste stad van Nederlaand as t goat om stadsrechten (''[[Nimweeg]] en [[Deventer]] goan der nog veur''). t Aiglieks Drentse [[Esdorp|esloug]] wuir in de [[middelaiwen]] n belaankrieke handelsploats. Om heur gezag te tonen baauwden de [[stadjers]] in de [[13e eeuw|13e aiw]] op aaigens gezag n omwallen. De Stad trad in dij periode ook tou tot de [[Hanze]]. De invloud van de Stad op de [[Ommelanden]] was dusdoaneg groot dat doar de omgangstoal van [[Frais]] veraanderde in t Saksische [[Grunnegs]].
 
De invloud van de Stad op de provìnzie oette zok op veule menaaiern. In summege gevaaln, bieveurbeeld in [[Westerwolde]], funksjoneerde de Stad rechtstreeks as laandsheer, in andere gevallen was de Stad enkeld aanwezeg as grondbezitter, in weer andere gevallen as vervener, bieveurbeeld deur t aanleggen van t [[Stadsknoal (knoal)|Stadsknoal]] of as inpolderoar bieveurbeeld in de [[Stadspolder]]. Grunnen was tot wied in de [[20e eeuw|20e aiw]] noa t riek de grootste grondbezitter in [[Nederlaand]].
 
Grunnen kreeg in [[1614]] heur [[Universiteit|akademie]] en loater in de zeuventiende aiw n nije omwallen, ontworpen deur vestenbaauwer [[Menno van Coehoorn]]. Dij nije vesten wuir in t [[rampjaar]] [[1672]] belegerd deur de [[bisschop]] van [[Munster (stad)|Munster]], [[Bernhard von Galen|Berend van Goalen]]. Elk joar op [[28 augustus]] vaaiert de Stad de overwinnen op ''Bommen Berend'' (zai [[Grunnegs Ontzet]]).
 
In [[1772]] wer der n [[Vrijmezzelderij|Vrijmezzelderslozie]] oprichten doan, [[L' Union Provinciale]] nuimd. Dizze lozie het ondermeer biedroagen wilt an t keren van de stried tuzzen Stad en Ommelanden ien de tied van heur oprichtens, vandoar ook de betaikenis van de noam: "Pervinsjoale Ainhaid". Tegenswoardeg kint de Stad 5 Vrijmezzelderslozies.
 
== Zainsweerdegheden ==
Belaankrieke zainsweerdegheden in t zèntrum binnen:
* de [[Martinitoern]] (ook wel ''d'Olle Grieze'' nuimd in t [[Stadsgrunnegs|Stadjeders]])
* bieheurende [[Martinikèrke (Groningen)]]
* [[Grode Maarkt (Grunnen)|Grode Maarkt]]
* t [[provìnziehuus (Grunnen)|provìnziehoes]]
* de [[Der Aa-kerk]]
* de [[Hoogkerk]]
* t [[Goldkentoor]]
* t [[Grunneger Museum]]
* t [[Station Grunnen|station]] en t [[peerd van Ome Loeks]]
* gezellege winkelstroatken om en bie [[Viskmaarkt]]
* t daip [[Hoge der A]] mit zien pakhuzen
* de [[Korenbeurs]]
* de [[Prinsentoen]]
* de [[Prinsenhof (Grunnen)|Prinsenhof]]
* t Stadhuus
* veule gasthuzen
 
== Leegsaksisch ==
* [[Tweants]]: ''Groningn'', ''Grönningn''
* [[Drèents]]: ''Grunning(en)'', ''Groning(en)''
 
[[Kattegerie:Grunnegs artikel]]
[[Kattegerie:Ploats in Grunnen]]
[[Kattegerie:Stad in Nederlaand]]
 
 
[[nds:Grunneng]]
 
[[an:Groningen]]
 
[[az:Xroninqen (şəhər)]]
 
[[be:Горад Гронінген]]
 
[[be-x-old:Гронінген (горад)]]
 
[[bg:Гронинген]]
 
[[br:Groningen (kêr)]]
 
[[ca:Groningen]]
 
[[cs:Groningen]]
 
[[cy:Groningen (dinas)]]
 
[[da:Groningen]]
 
[[de:Groningen]]
 
[[el:Χρόνινγκεν (πόλη)]]
 
[[en:Groningen (city)]]
 
[[eo:Groningen (urbo)]]
 
[[es:Groninga]]
 
[[et:Groningen]]
 
[[eu:Groningen (hiria)]]
 
[[fa:خرونینگن]]
 
[[fi:Groningen]]
 
[[fr:Groningue (ville)]]
 
[[frr:Groningen]]
 
[[fy:Grins (stêd)]]
 
[[ga:Groningen, Groningen]]
 
[[gl:Groninga - Groningen]]
 
[[gv:Groningen (balley)]]
 
[[he:חרונינגן]]
 
[[hr:Groningen]]
 
[[hu:Groningen]]
 
[[id:Groningen, Groningen]]
 
[[io:Groningen]]
 
[[it:Groninga]]
 
[[ja:フローニンゲン]]
 
[[ko:흐로닝언]]
 
[[la:Groninga (urbs)]]
 
[[li:Groninge (stad)]]
 
[[lmo:Groninga]]
 
[[lt:Groningenas]]
 
[[ms:Groningen, Groningen]]
 
[[nl:Groningen (stad)]]
 
[[nn:Groningen]]
 
[[no:Groningen (by)]]
 
[[oc:Groninga (vila)]]
 
[[os:Гронинген (сахар)]]
 
[[pl:Groningen]]
 
[[pnb:گروننگن شہر]]
 
[[pt:Groninga]]
 
[[ro:Groningen]]
 
[[ru:Гронинген (город)]]
 
[[scn:Gròninga]]
 
[[simple:Groningen (city)]]
 
[[sk:Groningen (mesto v Holandsku)]]
 
[[sr:Гронинген]]
 
[[stq:Groningen (Meente)]]
 
[[sv:Groningen]]
 
[[sw:Groningen]]
 
[[tr:Groningen (şehir)]]
 
[[uk:Гронінген]]
 
[[vi:Groningen (thành phố)]]
 
[[war:Groningen (syudad)]]
 
[[zea:Greunienge (gemeênte)]]
 
[[zh:格罗宁根]]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
greets