Verskil tüsken versys van "Grunnen (stad)"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Ajraddatz (Oaverleg | bydragen)
K Wiezigingen deur 83.81.107.46 hersteld tot de versie nao de leste wieziging deur Ajraddatz
Regel 1:
[[Ofbeelding:Martini3.jpg|250px|right|thumb|De olle grieze Martinitoern in t zèntrum]]
groningen is een vies vuil stinkgat
[[Ofbeelding:Groeninga - Groningen (Atlas van Loon).jpg|thumb|250px|right|''Historische koart van t Stad'']]
[[Ofbeelding:Groningen_Der_Aa-kerk_april04.jpg|250px|right|thumb|Der Aa-Kerk in Stad]]
[[Ofbeelding:A kerk Groningen.jpg|right|250px|thumb|Der Aa-Kerk van ander kaant]]
De '''Stad Grunnen''' (ook: ''Stad Grönnen'' of gewoon ''Stad'') is de [[heufdstad]] van de [[Grunnen (provìnzie)|provìnzie Grunnen]]. De stad geldt as metropool van t noorden. De stad het 190.000 inwoner (2011). t Is n stad mit veul varieerde [[handel (economie)|haandel]] en [[industrie]]. Grunnen is ook n studentenstad. De [[Rieksakademie Grunnen]] en de [[Haanzehogeschool Grunnen]] hebben soamen sikkom 50.000 studenten. Grunnen wordt den ook de 'jonkste' stad van [[Nederlaand]] nuimd. De stad is as woonstee in trek bie studenten en jonge, kinderrieke gezinnen.
 
De binnenstad van Grunnen is in 2005 tot beste binnenstad van [[Nederlaand]] verkozen. Dit blef e tot noa 2007.
roland de kamper en zijn vriendin komen uit dat kutgat
 
Tot wied in de omtrek wordt Grunnen "''Stad''" nuimd. In de bus letst dien strippenkoart zain en zègst: "Stad" en de chauffeur stempelt oaf tot Grunnen. Of zo as de Grunnegers zèggen: "Der is moar ain stad en dat is Stad". Zulf nuimen zai zok "Stadjer" of "Stadjeder".
 
[[Stadjer]]s nuimen Grunnen ook wel laifkozend: "Groot [[Loug]]", omdat de sfeer net is as in n "Groot Dörp".
 
Zulf hebben de Stadjeders as bienoam: [[molleboon|mollebonen]].
 
== Historie ==
Grunnen ontstond op t noordelkste oetloper van de [[Hondsrug]]. De oldst bekende vermelden dateert oet 1040. Dat joar wordt aanholden as ontstoansdoatem. t Har al vlot [[stadsrechten]] en is doarmit de 3e oldste stad van Nederlaand as t goat om stadsrechten (''[[Nimweeg]] en [[Deventer]] goan der nog veur''). t Aiglieks Drentse [[Esdorp|esloug]] wuir in de [[middelaiwen]] n belaankrieke handelsploats. Om heur gezag te tonen baauwden de [[stadjers]] in de [[13e eeuw|13e aiw]] op aaigens gezag n omwallen. De Stad trad in dij periode ook tou tot de [[Hanze]]. De invloud van de Stad op de [[Ommelanden]] was dusdoaneg groot dat doar de omgangstoal van [[Frais]] veraanderde in t Saksische [[Grunnegs]].
 
De invloud van de Stad op de provìnzie oette zok op veule menaaiern. In summege gevaaln, bieveurbeeld in [[Westerwolde]], funksjoneerde de Stad rechtstreeks as laandsheer, in andere gevallen was de Stad enkeld aanwezeg as grondbezitter, in weer andere gevallen as vervener, bieveurbeeld deur t aanleggen van t [[Stadsknoal (knoal)|Stadsknoal]] of as inpolderoar bieveurbeeld in de [[Stadspolder]]. Grunnen was tot wied in de [[20e eeuw|20e aiw]] noa t riek de grootste grondbezitter in [[Nederlaand]].
 
Grunnen kreeg in [[1614]] heur [[Universiteit|akademie]] en loater in de zeuventiende aiw n nije omwallen, ontworpen deur vestenbaauwer [[Menno van Coehoorn]]. Dij nije vesten wuir in t [[rampjaar]] [[1672]] belegerd deur de [[bisschop]] van [[Munster (stad)|Munster]], [[Bernhard von Galen|Berend van Goalen]]. Elk joar op [[28 augustus]] vaaiert de Stad de overwinnen op ''Bommen Berend'' (zai [[Grunnegs Ontzet]]).
 
In [[1772]] wer der n [[Vrijmezzelderij|Vrijmezzelderslozie]] oprichten doan, [[L' Union Provinciale]] nuimd. Dizze lozie het ondermeer biedroagen wilt an t keren van de stried tuzzen Stad en Ommelanden ien de tied van heur oprichtens, vandoar ook de betaikenis van de noam: "Pervinsjoale Ainhaid". Tegenswoardeg kint de Stad 5 Vrijmezzelderslozies.
 
== Zainsweerdegheden ==
Belaankrieke zainsweerdegheden in t zèntrum binnen:
* de [[Martinitoern]] (ook wel ''d'Olle Grieze'' nuimd in t [[Stadsgrunnegs|Stadjeders]])
* bieheurende [[Martinikèrke (Groningen)]]
* [[Grode Maarkt (Grunnen)|Grode Maarkt]]
* t [[provìnziehuus (Grunnen)|provìnziehoes]]
* de [[Der Aa-kerk]]
* de [[Hoogkerk]]
* t [[Goldkentoor]]
* t [[Grunneger Museum]]
* t [[Station Grunnen|station]] en t [[peerd van Ome Loeks]]
* gezellege winkelstroatken om en bie [[Viskmaarkt]]
* t daip [[Hoge der A]] mit zien pakhuzen
* de [[Korenbeurs]]
* de [[Prinsentoen]]
* de [[Prinsenhof (Grunnen)|Prinsenhof]]
* t Stadhuus
* veule gasthuzen
 
== Leegsaksisch ==
* [[Tweants]]: ''Groningn'', ''Grönningn''
* [[Drèents]]: ''Grunning(en)'', ''Groning(en)''
 
[[Kattegerie:Grunnegs artikel]]
[[Kattegerie:Ploats in Grunnen]]
[[Kattegerie:Stad in Nederlaand]]
 
[[nds:Grunneng]]
[[an:Groningen]]
[[az:Xroninqen (şəhər)]]
[[be:Горад Гронінген]]
[[be-x-old:Гронінген (горад)]]
[[bg:Гронинген]]
[[br:Groningen (kêr)]]
[[ca:Groningen]]
[[cs:Groningen]]
[[cy:Groningen (dinas)]]
[[da:Groningen]]
[[de:Groningen]]
[[el:Χρόνινγκεν (πόλη)]]
[[en:Groningen (city)]]
[[eo:Groningen (urbo)]]
[[es:Groninga]]
[[et:Groningen]]
[[eu:Groningen (hiria)]]
[[fa:خرونینگن]]
[[fi:Groningen]]
[[fr:Groningue (ville)]]
[[frr:Groningen]]
[[fy:Grins (stêd)]]
[[ga:Groningen, Groningen]]
[[gl:Groninga - Groningen]]
[[gv:Groningen (balley)]]
[[he:חרונינגן]]
[[hr:Groningen]]
[[hu:Groningen]]
[[id:Groningen, Groningen]]
[[io:Groningen]]
[[it:Groninga]]
[[ja:フローニンゲン]]
[[ko:흐로닝언]]
[[la:Groninga (urbs)]]
[[li:Groninge (stad)]]
[[lmo:Groninga]]
[[lt:Groningenas]]
[[ms:Groningen, Groningen]]
[[nl:Groningen (stad)]]
[[nn:Groningen]]
[[no:Groningen (by)]]
[[oc:Groninga (vila)]]
[[os:Гронинген (сахар)]]
[[pl:Groningen]]
[[pnb:گروننگن شہر]]
[[pt:Groninga]]
[[ro:Groningen]]
[[ru:Гронинген (город)]]
[[scn:Gròninga]]
[[simple:Groningen (city)]]
[[sk:Groningen (mesto v Holandsku)]]
[[sr:Гронинген]]
[[stq:Groningen (Meente)]]
[[sv:Groningen]]
[[sw:Groningen]]
[[tr:Groningen (şehir)]]
[[uk:Гронінген]]
[[vi:Groningen (thành phố)]]
[[war:Groningen (syudad)]]
[[zea:Greunienge (gemeênte)]]
[[zh:格罗宁根]]