De naemenoame '''JoodJeud''' wodtwöd wel deurmekeerdeurmekaar bruuktebruukt zowel veur een lid van een groep meenskenmeensen mit etzelde't zelfde [[geleuf]], as ok veur een'n [[volk]] of [[ras]], as ok veur de inwoners van et't [[Staot|laand]] [[Israël]].
== Geschiedenis ==
Et'T JoodseJeudse volk leefdelefde gedurende temeensen drieduzend jaor in wat now [[Palestina]] en/of Israël hiet, waor et't een'n [[monotheïsme|monotheïstisch]] geleuf (iene [[god]]) ontwikkeldeuntwikkelde en meerdere keren zelsbeschikkingzelfbeschikking had.
De JodenJeuden woddenwödden deur de [[Romeinse Riek|Romeinen]] zowat hielemaole verbannen en binbint verspreid over hiel [[Europa (continent)|Europa]] en [[Afrika|Noord-Afrike]], de zogenaemdezogeneumde [[diaspora]].
SundSunds die tied hebbenhebt zezie een bestaon hadehad van aarmoedeoarmoede, diskriminaosiediscriminoatie, onderdrokking en uutroeiinguutreuiing, mar ok seins kultureleculturele, ekonomischeeconomische en individuele bluui.
== Zionisme ==
In de negentiende ieuw hebbenhebt ok de JodenJeuden een'n veraandering ondergaonundergao waordeur veulen heur minder as een volk en meer as een etnische of religieuze gemienschop binnen aandere volken zien gaon binnen. Dielnaome an alle aspekten van et maotschoppelik leven kon now toenemen.
Wel is mit naeme vanuut Oost- en Midden-Europa, waor et [[antisemitisme]] et slimste was, een Joodse nationaole beweging ontstaon (et [[Zionisme]]), waordeur d'r een gruui kwam van de Joodse gemienschop in et doedertiedse [[Turkije|Ottomaonse]] en laetere [[Verienigd Keuninkriek|Britse]] mandaotgebied Palestina die uutaendelik leidde tot de stichting van de staot Israël.
