Verskil tüsken versys van "Stadsgrunnegs"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Grönneger 1 (Oaverleg | bydragen)
Grönneger 1 (Oaverleg | bydragen)
Regel 52:
 
==Kenmarken==
t Stadsgrunnegs was oorspronkelk de toal dij de boasis vörmd har veur de aandere Grunnegse dialekten. Bai de veraining van Stad en Lande nam dit dialekt laanksoamlanksoam t [[Frais]] oet de [[Ommelanden]] over. In dij tied het t Stadjers woarschienlek veul leken op t hedendoagse [[Westerkertaaiers]]. Ook doar zigt man verschillende kenmarken dij tegenswoordeg nog aal in t Stadjeders veurkommen, mòr nait in de andere Grunnegse dialekten. Woarschienlek bestonden toun ook de klanken ai en ou veur de zudelke ie/ee en uu nog nait. Dizze binnen loater vanoet de Ommelanden en Westfoalen in t Stadjers terechte kommen. t Stadsgrunnegs is staark verwant aan t [[Noordvelds]] (Noord-[[Drìnts]]) dat ook wel tot t Grunnegs rekend wordt. Ook het t Stadjers n grote invloud had op t ontstoan van t Veenkelonioals. Deurdat t törf oet de Veenkelonies apmoal noar of via Stad ging, wer t Veenkelonioals inspoten mit Stadjerse toalkenmarken, zo as de -e achter veul vraauwliekse woorden zo as "stoule", "deure", "toene", enz.
 
Der binnen twij kenmarken woar t Stadjeders deur ander Grönnegers altied vot an herkend wordt. De eerste is de ai-klank, woar de aander Grunnegse dialekten (nait t Westerkertaaiers) ie hebben. Woorden as ''wie'', ''kwiet'' en ''bie'' worden op zien Stadjeders ''wai'', ''kwait'' en ''bai''. t Twijde kenmark dij t Stadjeders typeert is de ai-klank woar de aander Grunnegse dialekten (nait t Westerkertaaiers), ui hebben. Worden as ''gruin'', ''ruip'' en ''zuiken'' worden op zien Stadjeders ''grain'', ''raip'' en ''zaiken''. Dit komt òf en tou ook nog wel veur bie olle mìnzen in t Oldambt. n Ander, minder overdudelk kenmark is dat de Stadjeders meer veurin de mond proat wordt as de andere Grunnegse dialekten. Zo klinkt de 'ai' meer as n langoetsproken 'ij' en bestoan der hoast gain lange aa's. Ook wordt de oa minder daip oetsproken as in de Ommelanden. De Stadjerse oa klinkt meer as de Drèntse ao. Een grammatikoale biezunderhaid van t Stadjeders is dat de twijde persoon meervold, 'ie', nait veranderd is in 'joe', zo as dat wel in de rest van de pervìnzie gebeurd is. Net as in t [[Westerwoolds|Westerwòlds]] vervalt de -en achter t warkwoord as t warkwoord veur 'ie' te stoan komp, dus op t [[Hogeland]] wordt zègd "deden ie", "mainen ie", "kieken je" en in Stad wordt zègd "deed ie", "main ie" en "kiek je".
 
t Stadjers was t eerste dialekt dat deur t Hollands antast wer en verwoaterde. Doardeur stait t Stadjeders sinds t begun van de veurege eeuw wel bekend as t 'lellekste Grunnegs', deurdat veul Stadjeders haalfbakken Nederlands praiten.