Verskil tüsken versys van "Zwols"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 2:
t '''Zwols''' is t [[stadsdialekt]] van de [[Oaveriessel|Aoveriesselse]] eufdstad [[Zwolle]]. t Be-eurt töt de [[Sallaands]]e dialektgroep, die weer diel uutmaakt van t [[Nedersaksies]].
==
n Eigenöördigeid van t Zwols is
==Verspreiding==
Volgens de [[Taaltelling Nedersaksisch]] van t [[Nedersaksisch Instituut]] (2003) zegt 61% van de ondervraogde mensen in Zwolle Zwols te kunnen praoten.<ref>Henk Bloemhoff, Jurjen van der Kooi, Hermann Niebaum en Siemon Reker (red.) (2008), ''Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde'', Assen: Van Gorcum (p.310)</ref>
Ze praoten veural Zwols in de oldere wieken van Zwolle zo as [[Assendörp]], de [[Pierik (Zwolle)|Pierik]], [[Kamperpoorte]] en de Zee-eldenbuurte in de [[Wipstrik]]. Kamperpoorte ef zien eigen [[sosiolekt]]; t is
De Zwolstalige stökkiesbundel ''Mien Ome Jan...'' deur [[Minke Kraijer]] (Uitgeverij Evenboer, 2007) stelden
==Zwols as kultuurtaal==
Regel 21:
t Zwolse stadsdialekt is veural n spraektaal, al bin der wel publikasies in t Zwols. In 1908 verskeen van de and van 'Een Oud-Muzijkmeester' in de ''[[Driemaandelijkse Bladen]]'' 'Un prêutien over Zwolle van veur vieftug joar'. Döörop reageerden, ok in t Zwols, prof. G. Kalff (1909) en volgden stokken van anderen aover t Zwolle van vrogger. De ''Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant'' namp verskeiden ertikels uut de ''Driemaandelijkse Bladen'' aover, wat ok in die krante weer veur reaksies zörgden.<ref>[http://www.wieiswieinoverijssel.nl/details2.asp?Id=122 Wie is Wie in Overijssel: Willem Kloeke]</ref>
Van [[Willem Kloeke]], de va van taalkundige [[G.G. Kloeke]], kwammen in 1931 de ''Zwolsche Sketsies'' uut (Thieme). Minke Kraijer van de Dialektkringe Zwolle skrif alle waeken n kolumn in t Zwols in uus-an-uus-kräntien ''De Peperbus'' (De Paeperbusse) en skrif ''Mien Ome Jan...'' (2007), erinneringen an öör ome, in t Zwols en Nederlands. Van Loes van t Haar-de Vries verskeen ok in 2007 de reseptenbundel ''In de Zwolse pot''. Veur de streektaal van West-Aoveriessel, wööronder t Zwols, ef t streekkennissentrum de [[Iesselakademie]] (IJsselacademie) spellingsrichtlienden ontwörpen.<ref>[http://www.ijsselacademie.nl/ija/taal/spellingsbrochure/inhoudsopgave.asp Spellingsrichtlienden van de Iesselakademie veur t West-Aoveriessels en Oost-Veluws]</ref> Ok Wikipedie ef n eigen spelling (veur alle Nedersaksiese dialekten) ontwörpen, die is ok gebruukt in dit
===Zwols woordeboek===
Regel 27:
===Verdere aktiviteiten===
De Iesselakademie örganiseert t ''Groot Zwols Taaldictee''<ref>[http://www.deweekkrant.nl/artikel/2008/februari/11/groot_zwols_taaldictee_in_het_gemeentehuis De Waekkrante aover t Groot Zwols Taaldictee]</ref> en de kursus Zwolse taal en kultuur.<ref>[http://www.ijsselacademie.nl/ija/taal/watwijdoen.asp Streektaalactiviteiten van de Iesselakademie]</ref> Disse kursus, now zeuven keer egöven, ad de eerste jören aordig wat belangstelling,
Der wört ok in t Zwols ezungen,
==
Ieronder staon n
* ''val dood, laef ie ok nog? '' - val dood, leef je ook nog? (gezegde as olde bekenden
* ''mu'j ok n stukkien keze?'' - wil je ook een stukje kaas?
* ''
* ''gekke laeverlippe'' - een mafferd
* ''slaolippe'' - iemand die gek op een borrel is, een zuiplap
* ''botskoever(d)'' - iemand die overdreven loopt, sjokt
* ''daapse'' - een mafferd
* ''
* ''gaorlippe'' - gek
* ''skeflauw an de bouterik'' - het zal me aan m'n reet roesten
Regel 48:
* ''die ef n boek met botten'' - die heeft een buik met botten - die is zwanger
* ''die ebben ze op-eknapt'' - die hebben ze opgeknapt - die hebben ze zwanger gemaakt
* ''gasterd / gasterig'' - viespeuk / smerig - bieveurbeeld: wat n gasterd is die kaerel - Wat een viespeuk is die man. /
* ''eerdappels kaoken'' - aardappels koken.
* ''slaoperd'' - slaperd - geen helder licht / duf figuur
Regel 58:
* ''neien / olde neierd'' - naaien / oude naaier (in de zin van geslachtsgemeenschap) - bieveurbeeld: da's ok zo'n olde neierd/olde neibaas - dat is ook zo'n oude naaier/oude naaibaas / die mag het graag met iedereen doen.
* ''skeuken'' - krabben - het woord heeft twee betekenissen. In de zin van krabben, maar ook in de zin van zuinig zijn. Bieveurbeeld: zit nie zo vies te skeuken! / Zit toch niet zo vies te krabben, of: da's ok zo'n skeukerd / dat is ook zo'n zuinigerd, of: ij zit altied te skeuken / hij heeft nooit geld.
* ''krabben'' - geld bij elkaar sprokkelen / wroeten - dit woord heeft twee betekenissen en lijkt veel in betekenis op 'skeuken' wat betreft zuinig zijn, maar heeft hierin toch
* ''roppen'' - roppen/wild doen - bieveurbeeld: ij zit altied zo te roppen in die bak / hij zit altijd zo wild te rijden in die auto!
* ''nöst'' - nest/bed - bieveurbeeld: kom es uut oew nöst! / kom toch eens uit je bed (nest), of:
* ''ik eb n onderstel uut t
* ''viezertien'' - viezerd / vies persoon.
* ''met de pis naor de dokter gaon'' - met de plas naar de dokter gaan. In de betekenis van: die moet zich laten nakijken, die is niet helemaal goed, bieveurbeeld: die kan ook wel met de pis naor de dokter gaon / die mag zich wel eens laten nakijken door de dokter, die is niet helemaal goed.
|