Verskil tüsken versys van "Oslo"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K r2.7.1) (bot aanders: se:Oslo fylkkagielda |
betn oetbreaidt |
||
Regel 2:
[[Ofbeelding:Slottet oslo 2.jpg|thumb|right|200px|Keuninklik Paleis]]
‘’’Oslo’’’ (tusken [[1624]] en [[1925]] ‘’’Christiania’’’, van [[1877]]/[[1897]] ook skreewn as ‘’’Kristiania’’’) is [[Noorweagn]]’s heuwdstad en grötste stad. De proveensie en gemeente lignt in t sentrale gebeed [[Østland]], bie t [[Oslofjord]], en hef 607 292 innwonners (per [[1 juli]] [[2011]]). Saamn met tien noabie lignde döarpe ne agglomerasie van 906 681 inwonners. t Hele [[Groot Oslo]]-gebeed hef 1.457.607 inwonners (per 1 juli 2011). Noabergemeentes zeent [[Baerum]] en [[Ringerike]] in t westn, [[Lunner]] in t noordn, [[Nittedal]], [[Skedsmo]], [[Lørenskog]] en [[Enebakk]] in t oostn, en [[Ski (gemeente)|Ski]] en [[Oppegård]] in t zuudn. Oslo is as ennigste Noorse gemeente ook ne proveensie (ne ’’Fylke’’), en hef doarmet ne spesjale plek, umdet t oonder lokaal besteur vaalt.
Oslo steet bekeand um zinne geografiese kenmoarkn en boarggroond. De stad wörd karakteriseerd duur de noabieheaid van völle bos, en de verskeaidenheaid an plaantn en deers. 2/3 van de gemeentegroond is bos en watergebeed boetn de bebouwing umme, wat ne richte bevolkingsdichtheaid gef van 5221,6 inwonners per km². t Dichtstbevolkte deel van de stad ligt in ne komme tusken greune heuwels. De [[Alnarivier|alna-]], [[Akersrivier|Akers-]] en [[Lysakerrivier]]n loopt van de heuwels, duur de Oslokomme, en komt oet in t Oslofjord. Eénn kilometer oost van [[Oslo]] ligt de [[Ekebergshelling]] met n [[natuurreservaat]] en met spoers oet de [[Steentied]] van ongevear 10.400 joar oold. T [[Oslobos]] is met ne korte tramrit vanoet de stadskern te bereikn.
Op t oostn van [[Bjørvika]], oonder [[Ekeberg]], ligt [[Oold Oslo]], wat in [[archeologie]]kringe ook wal t “[[Pompeï]] van t Noordn” eneumd wörd, um de rieke kultuurloage oonder de groond. Volgens archeoloogn har Oslo al ne stadsstruktuur roond t joar 1000. De oolde stad was de tweede-grötste stad van Noord-Europa in de [[Middeleeuwn]], op t [[Zweedn|Zweedse]] [[Visby]] noa, en steet in zin geheel oonder monumeantnzorg. Oonder keuning [[Håkon V Magnusson|Håkon Magnusson]]s tied was de Middeleeuwse stad op zin grötst. Håkon wiedde de stad oet noar t oostn, met oonder aandere t [[Fransiskanen|Fransiskaner]] [[klooster]]. An de aandere kaante van Bjørvika bouwn he t [[Akershoes]] slot en vesting as zin wonhoes, en hee maakn Oslo de heuwdstad van Noorweagn in [[1314]]. Noa at Noorweagn oonder [[Deanemoarken|Deense]] hearskoppieje köm, wör [[Koopnhaagn]] de heuwdstad. Oslo beheuld as proveensieheuwdstad nog stoatus gedoernde de Deense tied.
Oslo wör van Noorweagn t zwoarst etröffen duur de [[pest]]. Doarnoa volgen n [[15de eeuw|15den]] en n [[16de eeuw|16den eeuw]] met nog veardergoande neargaank, zowal bevolkingsmoatig as [[ekonomie]]s. Duur de [[Reformasie]] verleur Oslo de koarke as belangrieke arbeidsplaatse. Noa de dree deage doernde [[bybrann]] (stadsbraand) in [[1624]], besleut keuning [[Christian IV]], teegn de wil van de inwonners, at de stad wier opbouwd mos wordn an de aandere kaante van Bjørvika, bie de Akershoesvesting. De stad mos opbouwd wordn met braandzekere huze met stenen muurn vuur n oadel en de rieke leu, terwiel de gewone [[vakwoark (bouwstiel)|vakwoarkhuze]] konn bouwn. De stad kreeg ne plattegroond met rechte stroatn en rechtheukige [[kwartier (bebouwing)|kwartier]]s, volgens de [[Renessanse]]ideaaln, en de stad kreeg n naam ‘’Christiania’’, noar de keuning. t Euldste wat nog noar Christiania verwis is t [[Kvadraturen (Oslo)|kvadraturen]]deel van Oslo.
Bie de onofhaankelikheaid van [[1814]] wör de stad wier heuwdstad emaakt van n zelfstaandigen stoat Noorweagn. De stad bleef kleain töt vear noa n [[19de eeuw|19den eeuw]], mer noa de [[Industriële Revolusie]] gröaidn t hard. Roond t joar [[1900]] was de stad oet egröaid töt industriesentrum met zowat 250.000 inwonners. In [[1925]] kreeg de stad zinnen oorsproonkeliken naam, Oslo, wier. In [[1948]] wör de [[Aker (gemeente)|gemeente Aker]] in eliefd bie Oslo, en n antal van de Akerse boerderiejn verheewn töt [[sattelietstad]]. Oslo is noa nen tied van n rellatief stabiel inwonnertal wier stoark an t gröain, en gröait rapper as aandere Noordse stadn. Det hef vuural te maakn met de grötste toostreum van [[immigrasie|immigraantn]] in de leste dartig joar. In 2010 was 27 perseant van de inwonners van Oslo van oetheemse ofkomst.<ref>[http://www.ssb.no/befolkning/ Temaside om befolking] [[Statistisk sentralbyrå]] </ref>
Met [[Asker]] en [[Bærum]] vörmt Oslo n egen [[bisdom]]. t Bisdom Oslo is ene van de vief oorsproonkelike bisdommen in Noorweagen, dee't esticht wörden roond [[1070]].
| |||