|
[[Ofbeelding:LocatieNunspeets.png|thumb|250px|De kaorte van t Nunspeetse dialekgebieddialektgebied]]
t '''Nunspeets''' is n [[West-Veluws]] en [[NedersaksischNedersaksies]] [[dialekt]] dat espreuken wörden in de [[Gelderlaand|Gelderse]] gemeente [[Nunspeet]]. t Nunspeets wördenvuilt in-edeeldonder bie tde [[West-Veluws,]]e dialektgroep mer hef, deurdat t hefan oekt aoriggeschei watlig mit t [[Oost-Veluws]]e dialektgebied, kenmarken die overenekoemen mit de dialekten an de Oost-Veluwse kaante van t geschei. Veural de dialekten van [[Doorspiek]], [[Elburg]] en [[Oldebroek]] bin stark verwant an t Nunspeets.
==Kenmarken==
Eenn veurbeeldVeurbeeld van zo'n kenmark die t Nunspeets mit t Oost-Veluws kenmarkdeelt, is dat t Nunspeets de -e inan det einde van oorsprong vrouwelike [[zelfstaandig naamwoord|zelfstaandige naamwoorden]] hefis ehuilenebleven, zo isbin bieveurbeeld de Nederlaandse woorden ''kaas'', ''kies'' en ''kerk'' in t Nunspeets ''keze'', ''kieze'' en ''karke'' (dit is t zelfde as in n antal Oost-Veluwse dialekten) terwiel de woorden ''kees/kaos'', ''kies'' en ''kaark/kark/kaark'' in t zudelike en middelste part van t West-Veluwse dialektgebied veurkoemen.
In t Nunspeets he'j oek vake da'j de [[t-vortlaoting|t vortlaoten]] (diedat in disse schriefwieze niet zichtbaor is), dit he'j oek in t [[Limburgs]], t [[Utrechs-Alblasserwaards|Utrechts]] en wele aandere [[Veluws]]e dialekten. In de Veluwse dialektgroep nimp t Nunspeets samen mit t Doorspieks en t Elspeets n biezundere plekke in, dit kump deurdat daor de openere eenklankachtige uutspraak van de oorspronkelik esleuten lange klinkers (t eerste stadium in t veraanderen naor n tweeklank) noen nog altied zichtbaor bin (al is t wel minder ewörden), veurbeelden bin bieveurbeeld de uutspraak /tɪd/, /nɪt/ en /mɪn/ (korte i-klank) naost de uutspraak /tid/, /nit/ en /min/) (ie-klank), dit verschiensel is oek niet arg konsekwent, dit zelfde prinsipe hef zich veuredaon bie de uu: /hʏs/ (hus) naost /hys/ (huus). n Aander ampart kenmark van t Nunspeets is de ''ee'' en ''oo'' veur n antal woorden die in t [[Nederlaands]] mit n ''ie'' of ''oe'' eschreven wörden (bieveurbeeld: dree, breve, ko en doon = drie, brief, koe en doen). Dit verschiensel kump in de meeste Oost- of West-Veluwse dialekten niet veur, mer bieveurbeeld wel in [[Doorspiek]], [[Elburg]], [[Oldebroek]] en n paor aandere darpen in t Oost-Veluwse dialektgebied (bv. [[Twelle]] waor ''ziek'' zelfs eschreven wörden as ''zeek''). De leste tied is dit verschiensel in t Nunspeets wel wat minder dudelik anwezig.
==Klanken==
*[{{IPA|oːə}}] of [{{IPA|oˑə}}] van ''goor''/''koor''
==Verschillen in t Nunspeetse dialekt==
==Soorten Nunspeets==
t Nunspeets kan in de verschillende gebiejen van de gemeente nog wel es verschillen.
Je hebben ongeveer vuuf soorten Nunspeets:
*Van t darp
Zo bin t Hulshorster dialekt en t Vierhoutense dialekt wat [[Nederfrankies]]er van karakter as t dialekt dat in t darp epraot wörden. t Elspeets hef n wat grotere Nedersaksiese invleud as t Hulshorsts en Vierhoutens, mer weer minder as t dialekt uut t darp. t Dialekt dat espreuken wörden tegen Doorspiek an klinkt op zien beurt weer wat Nedersaksieser as t dialekt uut t darp. Dit ku'j oek goed zien in de onderstaonde zinnen:
*Van t butengebied
*t Elspeets
* Darp: ''Wulen hebben, toe t nog locht was, in de bos ewest. Ik heb toe zwat n paor mossen en spraojen die in t mos zatten evöngen.''
*t Vierhoutens
* Elspeets: ''Wulen hebben, toe t nog licht was, in de bos eweest. Ik het toe zwat over n paor mussen en spraonen die in t mos zatten evangen.''
*t Hulshorsts
* Vierhoutens/Hulshorsts: ''Wulie hen, toe t nog licht was, in de bos eweest. Ik het toe zwat n paor mussen en spraojen die in t mos zatten evangen.''
* Nederlaands: ''Wij zijn, toen het nog licht was, in het bos geweest. Ik had toen bijna een paar mussen en spreeuwen die in het mos zaten gevangen.''
==Schrieverieje==
Der is oek n boek over t Nunspeets uutebröcht: ''Bie Bart in de rie'', mer dit boek wörden niet meer edrokt, ze bin wel drok doonde an t tweede deel van t boek. t Eschreven Nunspeetse dialekt wörden veerder oek nog gebruukt in t [[Woordenboek van de Gelderse Dialecten]].
In de plaotselijkeplaotselike kraante hef ''Lammertnôom'' oek n eigen stukjenkollum, t dialekt van disse artikelsstukjes hebben wat meer [[Doorspiek]]se invleujen as in t darpsdialekt zelf. Disse stukjes bin laoter ebundeld en in boekvorm edrokt, mit de gelieknamige titel "Lammertnôom".
==Nunspeets tellen==
{|
! CieferGetal
! Nunspeets
|-
|-
| 8
| achacht, achte
|-
| 9
|}
{{Dialekt|wvel|Nunspeet|ANS}}
{{Dia|Disse pagina is eschreven in t Nunspeets}}
[[Kattegerie:West-Veluws artikel]]
| 