Verskil tüsken versys van "Grunnegs"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Popko (Oaverleg | bydragen)
Grönneger 1 (Oaverleg | bydragen)
Regel 106:
[[Ofbeelding:Grönnegs dial.png|250px|right|thumb|Grunnegse dialekten]]
 
Van ain Grunnegs kin nait proat worden. t Bestaait oet 8 lutje dialekten dij wel n dudelke ainhaid vörmen, môr doch wel verschillend binnen. Ien tegenstèllen tot de maiste aander dialektgroepen ien Nederlaand, bestoan der ien Grunnen binoa gain echte dörpsdialekten. De Grunnegse dialekten binnendij veurnoamelkvan streekdialekten.oldsheer Verschillenonderschaaiden per dörp bestoan wel, môr binnen nihilworden ien verliekent tou de verschillen tuzzen dörpen op Drìnt en op de Veluwe. Woarschienlek is dit kommen deurdat dörpen ien Grunnen reloatief veul kontakt mit nkander haren en dicht bie nkander lagen, wat ien Drìnte en op Veluwe minder was. De dialektenGrunnegs binnen:
 
* [[Pompsters]]
Regel 115:
* [[Oldambtsters]]
* [[Veenkelonioals]]
* [[Westerwoolds|Westerwòlds]] (zo goud as oetstörven)
 
Over t aalgemain kin man zèggen dat de dialekten ongeveer overainkommen mit de olle politieke grìnzen binnen de provìnzie. De olle Ommelanden binnen dails zichtboar. t Oldambtsters wordt anders nait allend ien t [[Oldambt (streek)|Oldambt]] proat, môr ook ien t oostelke dail van t [[Fivelgo]], ook wel bekend as t [[Duurswold]]. t Stadsgrunnegs en t Noordvelds wazzen vrouger middelkerwies ain dialektgroep, môrmòr deur ienvlouden van t Drìnts op t Noordenvelds en ienvlouden van t Hoogelaandsters op t Stadsgrunnegs binnen zai laanksoam oetnkander gruid. t Dialekt van [[Hoaren (Grunnen)|Hoaren]], [[Eel-Potterwold]] en [[Glimmen]] kin as overgangs dialekt zain worden.
 
Ien tegenstèllen tot de maiste aander dialektgroepen ien Nederlaand, bestoan der ien Grunnen binoa gain echte dörpsdialekten. De Grunnegse dialekten binnen veurnoamelk streekdialekten. Dit komt woarschienlek deurdat, veuraal ien t klaaigebied van noordelk Grunnen, dörpen reloatief dicht bie nkander liggen. Ook was der vrouger al nait dusdoaneg veul bedrieveghaid dat dörpen heurzulf redden konden zunder kontakt mit aander dörpen. Op de zaandgronden was dit aans. t Zudelke dail van t Westerkertaaier worden meer verschaaidene dialekten proat en van oldsheer haar Westerwòlde wel dörpsdialekten. Ien de lèste 150 joar binnen de dialekten aal dichter noar mekoar tougruid. Deurdat de mobiliteit aal groter wordt, beienvlouden de dialekten elkander ook, woardeur de verschillen tuzzen dizze dialekten aal minder worden.Doar woar hier en doar op t Hogelaand n dörpsdialekt beston, is dat nou gewoon ain Hoogelaandsters worden. Lutjere dialekten as t Pompsters, Westerkertaaiers en t Westerwòlds worden mit oetstaarven bedraaigd. Ien t Westerkertaaier wordt t dialekt aal meer omwizzeld veur t Hollaands, ien tieds dat ien Westerwòlde der n soort Aalgemain Grunnegs veur weerkommen is. Dit komt ook deurdat n hail ìnde luu vanoet de Veenkelonies en t Oldambt ien Westerwòlde wonen kommen binnen. As de ontwikkelens ien dezulfde trend deurgoan den bestoan der over n aantel joar nog mòr twij Grunnegse dialekten. Noudoags binnen der, veuraal bie de ollere luu, nog wel redelk wat regionoale biezunderheden te heuren.Dizze dialekten binnen anders laanksoam aan t verdwienen. n Aander reden is dat t dialektbroeken aal minder wordt. Aal meer luu dij Grunnegs proaten leren Grunnegse woorden oet (woorden)boukjes en van t internet. Hierbie holdt man gain reken mit of bepoalde woorden ook van oldsheer ien zien of heur streek veurkomt. De ainhaid van de noar mekoar tougruide dialekten nuimt man n [[regiolekt]].
Dizze dialekten binnen anders laanksoam aan t verdwienen. Deurdat de mobiliteit aal groter wordt, beienvlouden de dialekten elkander ook, woardeur de verschillen tuzzen dizze dialekten aal minder worden. Ook t dialektbroeken wordt minder. Luu dij tegenswoordeg Grunnegs proaten, hoalen aal meer olle woorden oet woordenbouken of van aander luu, woardeur de dialekten laanksoam aan t soamengruien binnen. Dit nuimt man t [[regiolekt]].
 
Noast geogroafische veschillen binnen der ook verschillen tuzzen leeftiedsgroepen en tuzzen de verschillende loagen van de moatschoppij en de verschaaidene affeers.
Regel 166:
|}
 
t Aantel sprekers van t Westerwôlds is baseerd op de proaters van t mengdialekt van t olle Westerwôlds, t Oldambtsters en t Veenkelonioals. t Aantel sprekers van olle Westerwôlds ligt enkeld om en bie 200 of zulfs minder. Dit mengdialekt is aigelks gewoon Oldambtsters, mit hier en doar n Westerwòldse ienvloud, zo as de u veur o (bv. 'bukse' veur 'boksem' of 'hum' veur 'hom').
 
=== Dialektvergelieken ===
Regel 172:
Der binnen n aantel kenmaarken dij de Grunnegse dialekten van elkander schaaiden dut. Dizzent binnen zo veul meugelk hieronder oetdrokt:
 
:'''Pompsters''': ''WieWij bennen ien t lànd van doedestieds en doar l(i)epen twij goede kèrls aan een kaant van de grunne wèg op'e stoep/riep''
:'''Westerkertaaiers''': ''WieWij bennen ien t land van doedestieds en doar liepen twij goede kerels aan een kaant van de grune wèg op'e riepe''.
:'''Hoogelaandsters''': ''Wie binnen ien t laand van doudestieds en doar laipen twij goie kerels aan ain kaant van gruine weeg op riep''
:'''Stadjeders''': ''Wai bennen in t laand van toundertied en doar luipen twij goie kerels aan ain kaant van de gruine wèg op de riepe''
:'''Noordvelds''': ''Wie/wijWwij liepen in t laand van toendertied en daor liepen tweei gooie kerels an eein kaant van weg op 't tegelpad''
:'''Veenkelonioals''': ''Wie binnen in t laand van doudestieds en doar leupen twai gooie kirrels aan ain kaande van de wege op de riepe''
:'''Oldambtsters''': ''Wie binnen in t laand van doudestieds en doar luipen twai gooie kirrels aan ain kaante van de weeg óp d'riepe.''