Verskil tüsken versys van "Jöädendom"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 14:
De hemel en de äärde zol maakt ween deur God (Ha-Sjem = De Naame) in 7 dagen, en al wat d'r op rönd krup, zwemt en vlug. De mens wod veur esteld als 'n wezen dat boven alle dieren en de natuur stiet, umdat zij naor 't beeld van God maakt bint.
Nao dat Adam en Chava uut 't paradies zet bint en de vloed met Noach en de bote beurt bint, kump Avram an de beurte, disse kreg de boschop um weg te gao van zien laand en mut woon in Kanaän en hi'j kreg ok 'n vreemde belofte van God, de oolde man zol nog 'n kind kriegen ok al bint hi'j en zien vrowe rönd de honderd jaor. 't Kind wat zi'j zult kriegen zol de stam-va wödden van 'n machtig en groots volk (en de jeuden zegt dat zi'j dat bint, maor de Arabieren zegt
Jitschak kreg 'n jonk, die hij Jäkov nuumt (Jäkov wod later 'Israël' nuumt, en zien kinder wöd de 12 stamm van Israël). Jäkov kreg later 12 kinder. Allene hebt al zien kinder 'n hekel an Jozef, umdat dat 't lievelingetie van va is. Op 'n keer bint zi'j met zien allen saom en bedenkt de 11 um Jozef in 'n putte te gooien en 'm daor te laoten stikken, maor Benjamin ziet dat nie zitten en toevallig kump d'r haandelaren uut Egypte langs en zi'j bedeenkt zich niks en verkoopt hun klenne breurtie Jozef, later vertelt ze an hun va dat zien zönne op-evreten is deur 'n wild biest. Nao
Maar naor 400 jaor hebt de Egyptenaren dit volk as slaoven maakt. Now kump Mosje an bod, die deur God reupen is um dit ni'je volk te bevriejen. Naor de bekende 10 plaogen die Mosje in naame van God over Egypte hef bracht lut Farao de 't naozaot van Israël (Jäkov) gaon naor 't laand dat God hen beleufd had, 't laand Kanaän waor Avraham in die tied mussen woon van God. Later as 't volk bi'j 'n groot water stiet, en nie meer varder kan gao, kump ok nog eens Farao achter hun an, Farao is van gedachen veraandert en wil zien slaoven trugge. Dan kreg Mosje 't teken dat e op 't water mut slaon, en termee hi'j dat dut giet 't water van twi'je kaanten opzied, en 'n pad kump dreug te staon waor as 't volk deur hen kan vluchen. Farao en zien leger verdrinkt uuteindeluk in de gölven, want 't water giet gewoon weer zien gank. 't Volk kan zien gank gaon en op weg gaon naor 't beleufde laand. Maor, önderweg, giet d'r iets gebeuren wat altied belangriek veur alle jeuden zol blieven: Mosje giet de barg Sinaï op um de Torah (Wet) te öntvang van God. Hierbi'j is 't belangriekse fundament legd van 't Jeudendom, naost die van Avraham en Gods belofte an 'm dat zien naozaot vredig zult leven in 't laand waor as Mosje hen zol breng. Mosje en Avraham bint hierbij dan ok de belangriekse profeten in 't Jeudendom, hun twie wöd as ienigsen 'maot' deur God nuumt, in de Torah. An eköm in beleufde laand, waor Mosje niet in mochen daor zien opstandigheid op 'n bepaold moment, veroverd 't volk van Israël heul Kanaän en giet zich daor vestigen. God hef zich an zien belofte holden.
==Chetoeviem==
Latere boeken beschrieft de tied die daornaor kump. Eerst kump Josjoea an de beurte, hi'j is de opvölger van Mosje die 't volk mut leijen tiedens de verovering van 't laand Kanaän. Nao dat zi'j 't laand in bezit hebt num wöd 't volk leijd deur 'richteren', dit bint luu die deur God an wezen bint die de vrede mut bewaoren in 't laand. Maar naor
Maor dat lut Sjaoel niet zomaar gebeuren. Naor
Latere verhaoln vertelt veurnameluk over de rest van de geschiedenisse van de jeuden. Met naame 't keuninshuus, de zunden en de daor opvölgnde ballingschop van de jeuden.
|