Verskil tüsken versys van "Jöädendom"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 8:
Jeuden hebt 't 'n paar boeken woor zi'j hun geleuf op ebasseert hebt (Torah), en zi'j bezit boeken die bint onstaone naor anlieding van disse Torah, later op eschree'm deur de zo enuumde profeten (Neviiem) en geschiedenisse vertellende de boeken (Chetoeviem). 't Totaalplaatie van disse boeken nuumt zi'j (Torah + Neviiem + CHetoeviem =) TeNaCH. Doornaos hebt zi'j nog de Talmoed, dit bint weer honderd en/of duuzenden joor oale opmarking' van oale rabbi's over de Torah.
De Torah bint de boeken die deur Mosje eschree'm, naor interpretatie van God. De Torah kump gedeeltelek overhen met de eerste vief biebelboeken van de christenen, allene de verchillen van interpretatie en vertaling tussen jeuden en christenen bint te groot um ze dichte bi'j mekare te zetten, zo wilt de mieste jeuden 't ok, zi'j zeg dat christenen niet met hun heilige boeken umgaot woor as zi'j veur beduult bint.
 
In dit artikel bruuk ik allene de Hebreeuwse naam' van de personages, en niet de vertaling van uut de christelikke biebel.
 
=== 't Verhaal globaal ===
 
==Torah==
De hemel en de eerde zol emaakt wezenwee'n deur God (deur de jeuden vake nuumt: Ha-Sjem = De Name) in 7 daa'ng, en al wat d'r op rond kröp, zwemt en vlög. De mèènse wöd veur esteld als 'n wezen dat boven alle dieren en de natuur stiet, umdat zij naor 't beeld van God emaakt bint.
 
Nao dat Adam en Chava uut 't paradies ezet bint en de vloed met Noach en de bote ebeurt bint, kump Avram an de beurte, disse kreg de boschop um vötvört te gao van zien laand en mut woon in Kanaän en hi'j kreg ok 'n vrumde belofte van God, de oale keerl zol nog 'n kind krie'ng ok al bint hi'j en zien vrowe rond de honderd joor. 't Kind wat zi'j zult krie'ng zol de stam-va wödden van 'n machtig en groots volk (en de jeuden zeg dat zi'j dat bint, maor de Arabieren zeg vulle eeuwen later ok dat zi'j dat bint). Saraj hiet zien vrowe. Naor vulle gedoe hef e dat kind (Jitschak) toch ekree'ng, dan kump God weer met 'n nog vrumd're verzuuk, Avraham (hi'j had de name Avraham ekree'ng in plaase van Avram) mut zien zeune offeren! Now, hi'j is zo trouw an zien God dat e met Jitschak op stap giet naor 'n barge, en zien zeune gef zich d'r maor an over, en termee as Avraham 't mes in zien jonk wil zetten kump d'r 'n engel bi'j 'm stao die rup dat e mut stoppen en dat e bewezen hef dat e alles veur zien God wil doen. Doorbi'j had e zich bewezen dat hi'j de man is wooruut 'n priester-volk mag köm die allene richt is op disse God.
 
Jitschak kreg 'n jonk, die hi'j Jäkov nuumt (Jäkov wöd later 'Jisraël' enuumt, en zien kinder wöd de 12 stammen van Jisraël). Jäkov kreg later 12 kinder. Allene hebt al zien kinder 'n hekel an Jozef, umdat dat 't lieveling'tietien van va is. Op 'n keer binne zi'j met zien allen saom' en bedènktbedèenkt de 11 um Jozef in 'n putte te gooien en 'm door te laoten stikken, maor Benjamin ziet dat niet zitten en toevallig kump d'r handelaren uut Egypte langes en zi'j bedènktbedèenkt zich niks en verköchen hun klenne breurtie Jozef, later vertelt ze an hun va dat zien zeune op-evretten is deur 'n wild biest. Nao vulle gebeurtenissen in Egypte wöd Jozef uutendelik onderkeuning en kump d'r dus aorig goed van of. Joren later, tiedens 'n hongersnood van 7 joor, kump e zien breurs weer tee'ng 't lief, zi'j kump graon halen umdat Egypte as ienigse hebt op-eslaone, maar de jonks herkent 'm niet metiene. Uutendelek ontmuut Jäkov zien zeune weer naor joren edacht te hemhe'm dat e was op-evretten deur wilde biesten. De breurs en va kump in Egypte woon. Uut disse 12 luu bint naor 400 joor 'n heel volk uut-egreuid, de 12 breurs wöd as stamva's zieneeziene.
 
Maor naor 400 joor hebt de Egyptenaren dit volk as slaoven emaakt. Now kump Mosje an böd, die deur God ereupen is um dit ni'je volk te bevrijden. Naor de bekende 10 plaogenplao'ng die Mosje in name van God over Egypte hef ebrach löt Farao de 't naozaot van Jisraël (Jäkov) gaon naor 't laand dat God hen beleufd had, 't laand Kanaän woor Avraham in die tied mussenmössen woon van God. Later as 't volk bi'j 'n groot water stiet, en niet meer verder kan gaon, kump ok nog iens Farao achter hun an, Farao is van gedachen veraandert en wil zien slaoven trugge. Dan kreg Mosje 't teken dat e op 't water mut slaon, en termee hi'j dat dut giet 't water van twi'je kaanten opzied, en 'n pad kump dreuge te staon woor as 't volk deur hen kan vluchen. Farao en zien leger verdrinkt uutèndelek in de golven, want 't water giet g'woon weer zien gangs. 't Volk kan zien gang gaon en op weg gaon naor 't beleufde laand. Maor, onderweg, giet d'r iets gebeuren wat altied b'langriek veur alle jeuden zol blie'm: Mosje giet de barge Sinaï op um de Torah (Wet) te ontvang' van God. Hierbi'j is 't b'langriekse fundament elegd van 't Jeudendom, naos die van Avraham en Gods belofte an 'm dat zien naozaot vredig zult lee'm in 't laand woor as Mosje hen zol breng'. Mosje en Avraham bint hierbij dan ok de b'langriekse profeten in 't Jeudendom, hun twi'je wöd as ienigsen 'maot' deur God enuumt in de Torah. An eköm in 't beleufde laand, woor as Mosje niet in mochen door zien opstaandigheid op 'n bepaald moment, veroverd 't volk van Jisraël heel Kanaän en giet zich door vestigen. God hef zich an zien belofte hollen.
 
==Chetoeviem==
Regel 28 ⟶ 30:
 
==Neviiem==
Dit rare woordtiewoordtien is 'n translatie van 't Hebreeuws en 't betiekend simpelweg: Profeten. Dit woordtiewoordtien wöd ebruukt veur 'n antal boeken die bint toe-ewèzen an mèènsen die in name van God espreuken hebt, de profeten. Profeten bint d'r altied al ewest bi'j 't jeudse volk en zi'j hebt altied claimt dat zi'j de woorden van God spraken. Vake wöd d'r espreuken over de zunden van 't volk en 'n antal woorschuwing'. Ok hier weer kump de ballingschap an böd, sömmige boeken bint ok eschrèe'm tiedens de ballingschap, maor dan vake as bemuudiging veur 't volk met beloftes dat zi'j weer zult trugge kèren naor Israël (Wat dan pas weer echt gebeuren in 1948). Christenen zeg dat zi'j in de profeten-geschrifen anwiezing' kunt vin' veur Jezus als zijnde de Mosjiach, want d'r bint anwiezing in de jeudse boeken te vin' dat 'n naozaot van Dawied zol köm opstaon en 't volk weer trugge zol breng' naor Jisraël, hi'j zol de mèènsheid redden en iederiene bekeren töt de God van Jisraël en de endtied zol doormet begun. Maor jeuden hebt 'n heel aand're ideeje over de Mosjiach dan christenen en di-s dan ok vake de anleiding ewest töt ruzies tussen jeuden en christenen.
 
==De dartiene geleufs principes van Maimonides (RaMBaM)==