Verskil tüsken versys van "Karel Diederik Schönfeld Wichers"

'''Karel Diederik Schönfeld Wichers''' ([[Naarden]], [[1901]] - [[Riesn]], [[1993]]), better bekeand met zinnen [[Tweantse Skeeldnaamns|skeeldnaamn]] '''Koarel/Karel van n Notoaris''' was nen bekeandn skriewer in Riesn en doar boetn. Hee leawdn ofgezeunderd in n hukn boetn Riesn in t bos, kort bie t Tweede Heed. Hierduur is dr mear weainig oawer um bekeand.

Terwiel at hee advokoat was (Meaister in de Rechn), woervuur hee studeerdn in [[Amsterdam]], en ook notoaris ([[n Heeg|n Haag]]) keus hee vuur n vrie leawn,. enHee treuk hee zik terugge in n bos, woer at'e he zelf ne boomhutte har ebouwd, wat toew zin wonhoes wör. Later har zin breur [[Belcampo|Herman]] n huusken in t zelfde bos, woer at Koarel intrök toew at Herman noar [[Grunnen (stad)|GrönnGrönningn]] verhuuzn.

Later treuk'e he met zinne ''Kueklkoare'' ([[Standaard Skriefwieze]]: ''Keukelkoare'') regelmoatig met kunnigheaid duur [[Europa (continent)|Europa]] (o.a. met [[Harm oet Riessen]]) en verdeenn hee zin geeld duur seizoenswoark te doon, zo as bievuurbeeld druuwe plukn bie de wienboern in [[Fraankriek]]. Disse reaizn beskreef hee in zinnen beundel ''Raejsbreewe oet de Kueklkoare''.

De Keukelkoare is kortns nog op ekocht duur n stel Riesnders dee at t deenk oplapn weelt, en dee at rdr öare [[slephutte|slephutnverenige]] noar eneumd hebt.<ref>F.G.W. Löwik (2003), ''De Twentse Beweging : strijd voor modersproake en eigenheid.'' Grönningn: Rieksuniversiteit Grönningn. [http://dissertations.ub.rug.nl/FILES/faculties/arts/2003/f.g.h.loewik/wieiswie.pdf 'Wie is wie?'] (pdf)</ref>

Mear de meeste kunnigheaid kreeg hee duur zin wöardebook van t [[Riesns]] van vuur [[1959]], woerin hee zinne eegne skriefwieze bedachn, den at slim foneties was, mear toch vuur t gewone volk beheurlik makkelik te leazn. Saamnetrökne wöarde, en wöarde dee at noa ekuierd wördn vanoet t [[Nederlaands|Hollaands]] leut hee vort. Hiermet was hee n eerstn den at zik bezig heul met t behoold van t (Riesns) Tweants. t Wöardebeukn was neet helemoal volledig, mear t har dan ook ''n kort könnigkunnig wordn met t Riesns'' as doel.

Umdet hee n onmeundig sekuur man was, skreef hee noa völle opmoarkingn en hulpe van aandere Riesnders in 1970 nog n bievoogsel wat hee oetgavn in ''de Driemaandelijkse bladen'' van t [[Neersassies Instituut]] van de Rieksuniversiteit in [[Grunnen (stad)|Grönningn]], woerin at nog mear wöarde en oetdrukkingn steundn. t Beukn was al joarn oetverkoch, mear ter geleagnheaid van t 45-jöarig bestoan van Stichting Oudheidkamer Riessen in 1996, wördn dr nog verskeaidene van edrukt. Hierin wör t bievoogsel skoonwal neet op enömn.

Later köm hee met t oetgebreaide ''Woordenboek Nederlands Twents'' (1979) woerin zin nieje bievoogsel van 1970 wal verwoarket was. Nöast oawerzettings van wöarde gaf he ook oetgebreaide kultuurbeskriewings, woerin at zinnen stoarkn geveulsbaand met t Riesns noar vuurtn köm. Doarumme is t nit echt n akademies bookwoark te neumen, mear gef wal onmeundige völle informasie oawer Riesn en Tweante in t vrooe [[20e eeuw|20ste joarhoonderd]]. Dit wöardebook is al joarnlaank oetverkocht.

Umdet'e he van kleains of an Riesns eheurd har, kleunkn aandere variaantn van t Tweants um doarig in de oorn. Hee meandn det aandere soortn Tweants ne "verkörte oetvoering" van t Riesns warn. Doaroawer skrif'e he:

Umdet t Riesns disse klaankn nog walwál hef, köm'emeann met de vuuroonderstelligehe det t Riesns t zuuwerste Tweants was. t Is dudelik det'e he nen sentimenteeln baand met t Riesns har.

Koarel bedachn zinzinne eegne skriefwieze, umdet den vuur t (Riesns) Tweants neet besteunbesteund. In zin ''Woordenboek Rijssens Dialect'' gaf-e he in t ''Voorwoord'' met elken ofzeunderliken klaank an woerumme at hee dr vuur ekeuzn har um t op dee wieze te doon:

Umdet Koarel n eerstn was den at skreefskriewerieje in t Riesns oetgavn, en t Riesns toertieds nog de volledige ummegaankssproake was, nöm iederene zinne skriefwieze vlot oawer. Zelfs in "offisjele" naamns: De [[slephutte|slephut]]nverenige ''De Kueklkoare'', n postzeagelverzameldersgroep ''n Poszeagl'', de meeste [[Tweantse skeeldnaamns|skeeldnaamns]] en gewelversieriges.