===De vrogge Karolingen: van Karel Martel töt Karel de Grote===
Pepijn van Herstal störf in 714 waornao zien zesse jaor old'reooldere kleinzeune, [[Theudoald]], de ni'je Hofmeier wed. De post die waar ecreëerd um 't Riek te besturen waar now zo machtig ewödden dat 't zulfzelf ok deur jongeren kon wödden arfd hoewel zi'jzulfjzelf nog nie iens volwassen waren. Pepijns buutenechtelekkebuutenechtelijke zeune, Karel Martel, accepteren dit echter nie en wed in Austrasië töt Hofmeier uut-ereupen. De legers van Theudoald en Karel bevöchen mekare tiedens de now uut-ebreuken [[FraankieseFraankische Burgeroorlog (715-718)]] die Karel wös te winnen en maken zo de weg vri'j veur de dynastie der Karolingers, die de titel Keuning der Fraanken van de Merovingen zollen overnem. De vol'ngdevolngde decennia stund in 't tèken van oorlog: de Karolingers proberen de verleuren gebieden trugge te veroveren en de anvallen van de Arabieren of te slaon. Beide doelstelling'doelstellingen wedden ehooldehaald. Zo wedden de [[Arabieren]] verslao'ngverslaong deur [[Karel Martel]] bi'j de [[Slag bi'j Poitiers]] in [[732]] en wedden Thüringen, Alemannië en Beieren weer toe-evoegd aan 't riek in 744. De Fraanken namen ok bezit van de [[Balearen]] in [[754]] en veroverden [[Septimanië]] op de Arabieren in [[759]]. Aquitanië wed pas in 768 heroverd. 'n Alliansie met de Paus leidden töt twi'j succesvöllesuccesvolle campagnes tèè'ngtèèng de Longobarden in 754 en 756. Tegeliekertied wössen de [[Karolingers]] hun positie in 't FraankieseFraankische keuninkriek te verstarken en Pepijn de Korte onttronen de leste Merovische keuning in 751 en löt zichzulf töt keuning kiezen. De tied van de Karolingers was now defenetief an-ebreuken.
[[Pepijn de Korte]] störf in 768 en löt 't starkse keuninkriek van West-Europa nao an zien twi'j zeuns, Karel de Grote en Karloman. Karloman störf echter al in 771 waordeur 't gehele riek in de haanden van Karel de Grote kwam. Toen de Longobarden de Paus opni'j bedreigden, besleut Karel de Grote umumme Italië binnen te vallen en zichzulfzichzelf töt Keuning der Longobarden te kronen in 774. 't Langobardische hertogdom Benevento in Zuud-Italië erkende Karel de Grote echter maarmaor veur körte periodes as keuning. In contrast met de snelle veroveringen in Italië stiet de langduregelangdurige en bloedige [[Saksenoorlogen|Saksenoorloo'ngSaksenoorloong]] die van 772 töt 804 zollen duren. Um 't verzet van de Saksen te brekken, löt Karel de Grote duuzenden ofslachten en deur 't gebied te herbevolken met Fraanken en Slaoven wös e uutendelekuutendelijk 't gebied onder zien macht te krie'ngkrieng. Beieren, wat altied naor onofhaankelekheidonofhaankelijkheid had estreefd, wed in 788 deur de Fraanken annexeerd nao 'n mislukte poging um zich of te scheiden met hulp van de Longobarden en Avaren. Het riek van de Avaren, met 't machtscentrum in Hongarije wed verpletterd tussen 791 en 796 waormet de Slaoviese gebieden in Centraol-Europa onder Karel de Grote kwamen te staon. Oost-Frieslasnd wed veroverd in 784-785 en Bretagne erkende de Fraankiese macht in 799. De gevechten tèèng de Arabieren waren echter minder succesvölsuccesvol: hoewel Karel de Grote zien invloed wös uut te breiden töt an de reviere de Ebro in 812, veroverden de Arabieren op hun beurte de Balearen in 798.
De veroverde gebieden van [[Karel de Grote]] waren zo gigantiesgigantisch dat 't volk miende dat hi'j het [[West-Romiense Riek]] in ere had hersteld. Wat zol leiden töt de kroning van Karel de Grote töt Keizer deur de [[Paus]] in 800. Maar de FraankieseFraankische tradisie um 't riek op te dèlen tussen de zeuns van de keuning maken dat 't FraankieseFraankische Riek maarmaor veur èèm waar verenegdverenigd. Het riek wed in staand eholden deur lucretieve oorloong en plundertochten in naobi'j elèèng laanden. Maar now 't riek zo waar uut-ebreid dat 't bi'jna alle rieke gebieden van [[West-Europa]] umvatte, waren de veuruutzichten op ni'je lucretieve plunderingen drasties of-enummen. En daordeur nam de loyaliteit van de aodel ok drastiesdrastisch of. Nao de dood van Karel de Grote in 814 zol 't riek dan ok instörten in verschillende keuninkriekies die op hun beurte weer waren verdeeld in feodale staoties.
