Verskil tüsken versys van "Sint-Lambertuskarke (Hiemse)"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Ofbeelding:Witte_Kerkje_Heemse.JPG|thumb|right|Sint-Lambrechts-Kerk, te Hiemse]]
 
De '''Sint-Lambertuskarke''' in [[Hiemse]] ([[Hardenbarg (gemiente)|HaddenbarregHaddnbarreg]], [[Overiessel]]), ok wel nuumdenuumd as '' 't Witte karkie'' (Nederlaans: ''Witte kerkje''), is 'n karkgebouw van de Protestaanse Gemiente HaddenbarregHaddnbarreg-Hiemse. Dizze karke beheurd töt 't arfgoed HaddenbarregHaddnbarreg.
 
==Oorsprong: Holt==
Umme de eerste sporenspoorn van 't karkgebouw te ondekkenondekkn mut wi'jmu-w teruggegaonteruggegaone töt de 8e eeuwe. Zo rond 750 n.Chr. kwaamkwaamn de [[zendeling|zendelingenzendelingn]] [[Lebuïnus]] en [[Marcellinus]] naor Noordoost-Overiessel umme 't evangelie te predekenpredikn. Zi'j hebt völevölle [[heidendom|heidenenheidenn]] töt 't [[christendom]] bekeerd.
 
Ok in Hiemse gebeuren detdat. VolngsVolgns geschiedschriever [[Brumanus]] warenwaarn de HiemsenarenHiemsenaarn daor zo bliede met, detdat zi'j 'n holtenhooltn kapellechie ebouwd hebt. In welkwulk jaor detdat gebeurengebeurn wee-w nie, mar 't mut veur 762 ewes wèènween, umdetumdat Marcellinus in detdat jaor is overlèdenoverleedn.
 
De karke is waorschienlijk op 'n [[Saksen (volk)|Saksische]] offerplaaseofferplaatse bouwd. De offerstiene die daoran herinnert, lig nog aaltied an de voete van de karktorenkarketoorn.
 
==Oorsprong: Stiene==
Kört nao 't jaor 1200 wedwerd de Hiemser karke vervangvervangn deur 'n stienenstienn gebouw. Umme de karke op 'n stevige ondergrond te bouwenbouwn, weddenwerdn grote zwarfkeien in de grond eplaast. Tussen dizze stienenstienn wedwerd völevölle specie an-ebrachtebrach.
 
Op de zwarfkeien met specie weddenwerdn de murenmuurn ebouwd. Die murenmuurn warenwaarn maaktemaakt van iezeroerblokkeniezeroerblokkn. [[Iezeroer]] is 'n netuurstiene waorin veul iezer zit. Vrogger is 't in [[Sallaand]] veul gebruukt, umdetumdat 't hier in grote hoeveulhèdenhoeveulheedn veurkwam. De stadsmuure van HaddenbarregHaddnbarreg is ok maaktemaakt van iezeroer. Dizze stiensoort halenhaaln men uut de berring van de [[Vechte]]. 't WedWerd met schepenscheepn an-evoerd. DetDat waarwas nie aaltied zonder risico. In 1209 wedwerd 'n gebedsdag eholdeneholln veur de mannen die in noodweer warenwaarn verdrunkenverdrunkn, toen zi'j stienenstienn halenhaaldn veur de karke in Hiemse.
 
Later weddenwerd de karkmurenkarkmuurn maaktemaakt van [[bakstien|bakstiene]]. Men hef berekendbereeknd detdat de karke waorschienlijk 6,30 meter breedbried waarwas en 15,50 meter lange. Vanof de [[19e eeuw|19e eeuwe]] is 't gebouw bepleisterd. Daordeur bint de iezeroerblokken nie meer te zeenzien.
 
==In de karke==
In de karke bevind zich enkele opmarkelijke veurwarpenveurwarpn.
Allereerst de eikeneikn holtenhooltn preekstoele, uut 1681. DetDat jaortal is an-ebrachtebrach in 't 'plafond' van de preekstoele.
Verder een bewarkt doopvont van Bentheimer zaandstene uut plm. 1200 (van 1681 töt 1937 stönd hi'je in de tuune van de pastorie!), enkele grafstienen (ingangingank töt grafkelders van o.m. de Heren van Hiemse) en uuteraarduuteraord de klokkenklokkn.
 
In de torentoorn, die trouwenstrouwns eigendom is van de burgerlijke gemiente, hangt twi'jtwee klokkenklokkn. De grootste (de Sint Lambertusklokke) is emaakt in 1520 deur Hendrick van Dortmund. Hi'j hef ok 'n klenere klokke maakt, maormar die is in 1829 vervangvervangn deur 'n ni'je. Nood-edwongenedwungn, omdetumdat 't oorsprunkelijkeoorsprunkelijk exemplaarexemplaor deur lange en hard te ludenluudn tiedenstiedns 't zgn. karstludenkarstluudn in 1827 waarwas ebarstenebarstn.
 
De klokke die in 1829 et kapotte exemplaarexemplaor verving is emaakt door de firma Petit en Fransen uut Aarle-Rixtel.
 
==Volkslegende==
[[Ofbeelding:Hardenberg Heemse Witte Kerk Offersteen.JPG|thumb|De zwarfki'jezwarfkeije of, zo as an-enömenummn, de offerstiene. Welke lig bi'j de karktorenkarketoorn.]]
 
Nao de val van 't Romeinse Riek göngengöngn missionarissenmissionarissn, waoronder de 8e-eeuwse missionaris Lebuïnus (nuumd: 'apostol der friezen'), 't Saksische gebied in. Zi'j brachenbrachn hier 't christendom en waorbi'j deur de christenenchristenn völle heidenseheidnse heiligdommenheiligdommn werdenwerdn of-ebreukenebreukn, heilige bomenboomn werdenwerdn umme-hakt en heilige dierendiern werdenwerdn eslacht. Mar van de Roomse Karke möchenmöchn de SaksenSaksn wel deurgaon met hun offeri'je, mar allinnigallene in de ni'j ebouwde holtenhooltn karkies die op de plaasplaats van de oolde heiligdommenheiligdommn werdenwerdn ebouwd.
 
Op dizze dezölfde meniere is ok 't Witte karkie te Hiemse uut de groondgrond erezenereezn. Aaltied stiet nog stieds naos dizze karke de oolde offerstiene (waor op waorschienlijk in lange vervleugenvervleugn tieden meinigmienig maol 't ieniene en aander is offerd), waor over de volngdevolgnde legende bestiet:
 
' Hoewel de 10e eeuwse levensbeschrievingleevnsbeschrieving van de heilige Lebuïnus van [[Dèventer|Deempter]] (''Vita Sancti Lebuini'') niks löslöt over vermiende meensenoffersmeensnoffers, wil de volkslegende te en over Hiemse oons toch vertellenvertelln detdat Lebuïnus op nen keer tiedenstiedns zien zendingsreis in dizze buurte neeen Saksisch jonk ered hef van de dood op 'n offerstiene, dit gebeurengebeurn waor now 't hudige Witte karkie stiet, en Lebuïnus zol net optied ewes wèènween: kört veur 't voltrekkenvoltrekkn van 't offer. '
 
{{Bron|http://wittekerk.noordoosten.nl/}}