Verskil tüsken versys van "Bertrand Russell"

'''Bertrand Arthur William Russell''' ([[Trellech]] ([[Monmouthshire]], [[Wales]]), [[18 meie|18 mee]] [[1872]] – [[Penrhyndeudraeth]] ([[Gwynedd]], Wales), [[2 febrewaori|2 februari]] [[1970]]) waar 'n Britse [[filesofie|filesoof]], [[geschiedenis|historicus]], logicus, [[wiskunde|wiskundige]], veurvechter veur sociale verni'jing, [[humanisme|humanist]], [[pasifisme|pacifist]] en een promenent rationalist. Russell wedwerd in 1949 de [[Order of Merit]] toe-ekend en in [[1950]] ontving e de [[Nobelpries veur de Literatuur]].

As schriever hef e de filesofie populariseerd en commentaoren eschreemeschreven over veulevölle onderwarpen. Hi'j vervolngvervolgen 'n familietraditie van poletiekpolitiek activisme, waar 'n promenent anti-oorlog activist en propageerde de vri'je haandel met anti-imperialistiese naties.

Russell waarwas van [[adel|aodelijke ofstamming]] en hi'j kreeg onderwies van privéleraren. In zien pubertied was e vake arnstig [[depressie (psychologie)|depressief]]. Geboren in de hoogtijdaanghoogtijdagen van 't Britse Riek, störf e bi'jna 'n eeuwe later an [[influenza]], toen dat riek inmiddels waar uutiene-vallen. Met zien dood verleur de wèreld iene van zien bekendsebekendste intellectuelen en zien morele autoriteit löt een blie'mendeblievende indrok nao. As poletiekpolitiek activist waarwas Russell een fervent veurstaander van karnwaopenontmantelingkarnwapenontmanteling en een uut-espreuken criticus van de [[Vietnamoorlog]].

In 1940 ontving e al de [[Faraday Medal]]. In 1950 wedwerd Russell onderscheiden met de Nobelpries voor literatuur, as erkenning veur zien veulziedig schrieverschap, woormetwoarmet hi'je een significante bi'jdrage eleverd had an 't meenselikmeenslijk welzienwelzijn en 't vri'jzinnig deenken.

Russell waar iene van de invloedriekse filesofen van de 20e eeuwe. Hi'j schreef veulevölle boeken over logica en heuld zich onder aander bezig met 't onderzuuk naor de grondslaanggrondslagen van de wiskunde. Iene van zien veurnaamseveurnaamste warken is de [[Principia Mathematica]] detdat hi'j saom'saomen met [[Alfred North Whitehead]] schreef.

Ondanks een christelijke opvoedingopvuuding waar hi'je een uut-espreuken agnost. Hi'j zee wel dat de mieste mèènsen 'm waorschienlijk as atheïst zollen beschouwenbeschowen, umdat e op dezelfdedezölfde meniere evenmin in de christelijke god as in de Homerische goden geleufdegeleufden.

Ok over zien rèdenen um agnost te wèzen schreef e boeken. In zien betoog ''Why I Am Not a Christian'' (vertaald as ''Waorumme ik gien christen binne'') valt hi'j de belangriekse argumenten veur 't bestaon van 'n god an en kömpkump töt de conclusie dat d'r gien enkele noodzaak is umme an te nem dat d'r een god bestiet. Ok betoogt e dat religie meer kwaolijke dan goeje gevölng hef. Hi'j beschouwen zichzelf as vri'jdèènker en waar van miening dat mèènsen zich nie mut laoten leiden deur traditie of heilige boeken, ma dat zi'j met hun eing verstaand töt kennis mut köm. Tevens lanceerde hi'j 'n argument dat bekend stiet as ''[[Russells theepot]]'', um 't onfalsifieerbare karakter van godsdienstige opvatting' an de kaoke te stellen.

In de verzaomelingenleer is de [[Russellparadox]] naor 'm enuumd. Disse paradox giet over de verzaomeling van alle verzaomelingen die zichzelf nie bevat, met de vraog of disse verzaomeling zichzelf now wel of nie bevat. Iene bekend veurbeeld is de zelfreferente barbier: scheert 'n barbier die allene mèènsen scheert die zichzelf nie scheert, zichzelf, of nie? Naor anleiding van disse paradox bint onder aander typenlogica's ontwikkeld, en is d'r veule onderzuuk edaon umme te proberen disse teengspraoktegenspraak op te lössen, töt [[Kurt Gödel]] uuteindelijk antonen dat dat principieel nie mogelijk is.