Verskil tüsken versys van "Grolle"

==Geskiedenisse==

===Ontstoan===

Grolle is ontstoan an ut beginne van de 7e eeuw, zo rond ut joar 610, toene de [[Saksen (vôlk)|Saksen]] in den [[Achterhook]] gingen wonnen en zich bi'j et riviertje de Slinge (Grolse Slinge) vestigden. De olde name Groenlo (Grunloh, Gronloo), zol er op duden dat d'r n greun bos in de buurte was. Dat is ok de verkloaring veur ut olde woapen van Grolle, ne greune boom. Veur de reste was ut een grote drekkige bende rond Grolle, woar haost gin deurkommen an was. Pas in de negene eeuw wodden de stieve Saksische leu in Grolle veur ut eerst Christelek, deur de [[Katteliek]]e pastoors oet [[Münster (stad)|Münster]], woaronder [[Ludger]]. In 809 wodden de eerste parochiekarke in ebroek enommen, eneumd noar den heiligen [[Calixtus]] en ontstond ut [[karspel]] Grolle. Van oet disse karke in Grolle, wodden later in de umliggende plaatsen karken op-ericht, zoas in [[Borklo]], [[Eibargen]], [[Lechtenvoorde]].

Grolle heurden bi'j ut Groafskop Lohn, moar toon de [[heerlijkheid]] Borklo zich afskeiden, kwam Grolle in ut bezit van de Heren van Borklo.

Grolle greujden en wodden as stad steeds belangrieker, en doarumme wodden wallen um de stad ebouwd. In 1236 kocht Graaf [[Otto II van Gelre]] Grolle (en heur rechtsgebieden) van [[Hendrik van Borculo]]. Ut platteland um Grolle blif bi'j de [[heerlijkheid Borklo]]. Tien joar later wol Herman van Lohn de macht oaver [[Eibargen]], [[Nee]], Grolle en [[Geesteren (Berkelland)|Geesteren]] an de Graaf van Gelre oaverdragen, moar toon wodden dudelek dat hee hierveur neet de rechte had. En zo gebeurden ut dat dizze gebieden, met oetzondering van Grolle, neet in de hande van Gelre vielen, moar bi'j de heerlijkheid Borklo bleeven. En zo was Grolle in 1246 ne Gelderse [[exclave]] ewodden, umringd deur de heerlijkheid Borklo en Lechtenvoorde. Op 2 december [[1277]] krig ut [[Stadsrechten|stads­rechten]] (van Graaf Reinoud) van [[Zutfent]] (sloet II no. 991), en wodden ut één van de stemheb­bende steden van ut kwarteer Zutfent. Vanaf dee tied ging ut hard veuroet met de welvaart in Grolle. De stad was al vrog een han­dels­cen­trum an de weg [[Duutslaand|Duuts­land]] - [[Nederlaand|Holland]], woarlangs de [[Hanze|Hanzekoopleu]] gingen met eur handel. Zo kwam ut dat der een bleuj­end [[Gilde|gildewe­zen]] ontstond in Grolle. Um Grolle wieters te beschermen, wodden in 1334 ne mure rondum de stad ebouwd. In 1550 wodden in opdracht van [[Karel V|Karel de Viefde]] de wallen op-ehögd en ne grachte an-elegd.<br />

De eerste berichten dat ne richter en [[skepen]]en in Grolle bunt, kump oet ut joar 1265. Der waren 6 roaden, van wee 2 burgemeesters en 4 skepe­nen. De richter van Grolle ontving zien commissie van de [[laanddrost|landdrost]] van ut [[Graafschap Zutfent]]. Dit schient der op te wiezen dat ok Grolle, net as [[Doezebarg]] en [[Lochem]], vrogger tot ut land­drost hef eheurd. Vanof 1406 ­heurden ut tot ut leengebied van de bis­köp­pe van [[Münster (stad)|Münst­er]]. Net as in [[Lochem]] en [[Deutekem]], bunt völle stukk'n kwiet oet ut richterlek archief, wat meskien leg an de geweldadige tieden van den Tachtigjoarigen Oorlog.

 

===[[Tachtigjoarigen Oorlog]]===