Verskil tüsken versys van "Fraankiese Riek"

Et heugtepunt van 't riek war onder Karel de Grote, begun van de 9e eeuwe. Zien arfenis veul uutiene, waordeur ienerzieds et Frankenriek ontstund, wat wie now kent as 't hudige [[Frankriek]], en 't [[Heilige Roomse Riek]], ok wel bekend as 't hudige [[Duutslaand]].

 

In zien oorspronk waoren de [[Franken]] een verzaomeling van [[Germanen|Germaonse]] stammen. Zie harren hun gebied in 't noorden en oossen van de Nederrijn.

 

De staotus as foederati gaven de anwezigheid van de Franken 'n legetiem tintie, mar in warklijkheid harren de Romienen weinig te zeggen oaver waor de Franken zich wollen vestigen. De Franken namen de vrieheid umme de kregen toestemming iets rumer te interpreteren en bezetten al snelle de hele previnsie ''Germanie Inferior'' ('t hele hudige Nederlaand beneden de revieren, België en 't hudige Rijnlaand), waorbie de Romeinse en romantiseerde bewoners op de vlucht göngen of werden onderwurpen an de nieje Frankische elite. Hun machtscentrum vestigen ze in de stad Doornik. Hun expansie richten zich vervolgs varder op 't nog stieds welvaorende gebied in 't zuden, en zo vereuveren de Merovingische keunings geliedelijk an Gallië töt an de Seine.

 

 

Met 't bestijgen van de Frankische troone deur [[Merovech]] en 447 begunne wie met de Merovingische dynastie den 't Frankische Riek töt 751 zollen regeren. Et duren wel nog töt 482, et jaor waorin de berumde keunink Clovis de Frankiche troone bestegen, det alle Franken onder iene leider verenigd waoren. Hie wös zien tegenstaanders te verslaon en wön daormet de allenheerschappieje. Tien jaor nao 't ofzetten van Romulus Augustulus as leste Romeinse keizer in West-Europa verslöt Clovis in 486 de 'Romeinse generaole' Syagrius (egelijk 'n plaastelijke kriegsheere) bie Lutetia, 't hudige Paries, zodet de res van Gallië in zien haanden veul. Paries is sinds Clovis ok 't bestuurlijke centrum van 't Frankriek.

De Merovingische keuninks voerden een bulte an oorlogen (vake juuste tegen mekare in vörm van burgeroorlogen tussen Merovingische familieleden um de heerschoppieje oaver 't hele Frankische riek) en völle van dee keuninks störven op 't slagveld of ok zekers bie 'n moordanslag van concurrenten, dit deuden zie vake véúr det de betreffende keunink een opvolger (zeune) harren ekregen of aanders war die opvolger vake nog 'n kiend det nog nie zölfstaandig konnen regeren. Zie verleuren daordeur nie allinnig laand mar ok macht. De post van Hofmeier of Major Domus werd creëerd umme et keuninkriek te regeren tötdet de keuninks volwassen waoren, mar umdet et 'n post war dee permanent bleef en zölfs arfelijk werd waoren de Hofmeiers op 'n duur egelijk degienen die de echte macht harren oaver 't Frankische Riek, zölfs wenneer de keuninks volwassen waoren ewörden. Nao de Slag bie Tertry tussen de Hofmeiers van Neustrië en Bourgondië tegen die van Austrasië, [[Pepijn van Herstal]], werd Pepijn de allinheerser oaver 't gehele Frankische Riek.

 

 

Nao det Pepijn van Herstal in 714 störven werd zien klenzeune, Theudaold, de nieje Hofmeier. (Dizze post dee war creeërd umme et Riek te besturen war ondertussen zo machtig ewörden det d'r zölfs ok deur jongeren konnen wödden arfd, maak gien donder of zi'j volwassen waoren onie.) Pepijns butenechtelijke zeune, Karel Martel, was 't hier nie met iens en werd in Austrasië töt Hofmeier uut-ereupen. De legers van Theudoald en Karel bevöchten mekare tiedens de now uut-ebreuken Frankische Burgeroorlog (715-718) wölken Karel wössen te winnen en maken zo de weg vrie veur de dynastie der Karolingers, dee de titel Keunink der Franken van de Merovings aovernemmen zollen.

 

 

{{Dialekt|sdz}}