Verskil tüsken versys van "Jean-Jacques Rousseau"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
'''Jean-Jacques Rousseau''' (Genève, 28 juni 1712 - Ermenonville, 2 juli 1778) was 'n belangrieke filesoof en skriever. Hi'j hef 'n groten bi'jdrage levert an de skrieveri'je, pedagogiek en poletiek.
Rousseau wörn in 1712 geboren as iene van 'n horlogemaker in 't calvinistiese Genève. Zien moe störf bi'j de bevalling en zien vaar stuurden hum as leerjonk naor kennissen. Rousseau besleut vort te lopen en vönnen onderdak bi'j 'n oaldere, rieke dame. Disse Françoise-Louise de Warens bekeerden Rousseau töt 't katholicisme. Hi'j wörn heur minnaar en töt zien 28e woonden he of en an bi'j Françoise-Louise. Zi'j regelden diverse baanties veur hum.
==Skrieftalent==
Rousseau bleken talent te hemmen veur skrieven. In 1750 leerden Rousseau [[Nicolas de Condorcet]] kennen. Hi'j konnen metwarken an zien project, 't skrieven van de [[Encyclopédia]]. In 'tzölfde jaor braak he in intellectuele kring deur met 'n prieswinnende essay ''[[Vertoog over de ongelijkheid]]''. 'n Belangrijk deel van zien ideen deud Rousseau op toe he in 1743 warkten as privé-secretaris van 'n Fraanse ambassadeur in Venetië. Hi'j heulden die bane nie laank völ, binnen 't jaor was he met ruuzie vertrökken. Rousseau skreef over die periode:
* ''In Venetië zaa-k veur 't eersten met eangn oongn de tekörtskietings van een regering (…). Sund toe he-k 't benul dat aals radikaal ofhangt van de poletiek en dat (…) 'n volk nooit meer kan ween as wat zien regering der van maakt. De groten vraog is derumme dissent: wölke regeringsvörme is 't best um de meest deugdzame, verlichte en goede meansen veurt te brengn.”
==Edele weelden==
Rousseau geleufden dat de meanse van oorsprunk goed is. Alle ondeugden in de maotskappi'je komt volngns hum uut onderdrukkende vörmen van opvoeding vandan, onderwies en deur 'n regering boaven de meanse te stellen. '' 't Meanse is vri'j geboren, maor toch zit he overal an iezers vaste.'' skreef he. Hi'j stelden de “edele weelden” uut [[Noord-Amerika]] as veurbeeld. Zi'j leefden volngns Rousseau vreedzaam en solitair saam zunder regering die wetten en plichten opleg.
===Stukkies uut zien skrieveri'je===
* '' 't Meanse wölken 't meest eleefd hef is nie hi'j, dennen 't laanks leefd hef, maor hi'j, dennen 't diepst ervaoren hef.''
* '' 'n Netuur bedrög oons nooit, allinnig wi'j verliegt oons zölf aait.''
* '' De warklike oprichter van 'n burglike maotskappi'je was 'n iene wölken as eersten 'n stuk laand umzetten met paolen, en 'n maol zee: 'waart oe, di-s van mi'j', en ok nog 'ns luu vönnen wölken 't geleufden. Hoevölle misdaoden, oorloongn, ellende en aandere kwaode dingn zolden 't meansliken soort nie bespaord west ween, as der iene eertieds de paolen uut de grond etrökken haar en de grachten haar dichte-gooit, en zien metmeansen haar toe-ereupen: 'Luustert nie naor disse luêngnaar; 't giet ieluu nie goed of as ieluu verget dat de vruchten van de weerld van iederiene is maor de weerld van geniene.''
[Bronne: Jean-Jacques Rousseau, Vertoog over de ongelijkheid]
{{Dialekt|sdz}}
| |||