Verskil tüsken versys van "Hoogelaandsters"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
NaegelBot (Oaverleg | bydragen)
K Bot: automatiese tekste vervöngen (-Kattegerie: +Kategorie:)
Benvandermolen (Oaverleg | bydragen)
KGeen bewerkingssamenvatting
Regel 50:
|}
 
t '''Hoogelaandsters''' (ook: Noordgrunnegs) is n [[Nedersaksisch]] dialekt dat proat wordt ien topt zogenoamde [[Hoogelaand]], t noordelke dail van t provìnzie [[Grunnen (provìnzie)|Grunnen]]. t Toalgebied van t Hoogelaandsters wordt begrènzt deur t stad [[Grunnen (stad)|Grunnen]] ien t zuden, t [[Rietdaip]] ien t zuudwesten, t [[Lauwersmeer]] ien t noordwesten, [[Waddenzee|t Wad]] ien t noorden, de [[Ems (revier)|Ems]] ien t noordoosten en t [[Damsterdaip]] ien t zuudoosten. De steden [[Delfziel]] en t [[Daam]], dij t aan t noordelke zied van t [[Damsterdaip]] liggen (ien topt [[Hoogelaand]] dus), heuren toalkundeg bie t [[Oldamtsters|Oldambtster]] dialektgebied.
 
t Hoogelaandsters wordt tegenswoordeg proat deur om en bie 55.000 minsken en is ain van dedialekten leventegstedie dialektenbie een bult minsken leeft van [[Grunnen (provìnzie)|Grunnen]]. Doch nemtminsen tdie sprekersaantelhet laankzoamerwiesproaten ôfwordt stoaregaan minder, omreden n vrij groot dail vandat demaisten spreker oet oldern bestait.
 
== t "Beste" Grunnegs==
 
t Hoogelaandsters wordt over t algemain zain as t maist karakteristieke dialekt van [[Grunnen (provìnzie)|Grunnen]], dat der ien zien goafstebeste vörm proat wordt. Dat komt middelkerwies deurdat ien t Hoogelaands de typisch Grunnegse twaiklanken "ai" en "ou" hail veul veurkommen, bieveurbeeld ien "''kouk''" en "''stain''". Woorden dij ien t Veenkelonioals nait aszo dusdoaneg broektbruukt worden, worden dit ien t Hoogelaandsters voak wel. Bieveurbeeld de Veenkelonioalse woorden "eeuw", "vieren" en "moe" binnen ien t Hoogelaandsters "aiw", "vaaiern" of "vijern" en "mou(der)". Bie n enquête oet [[1991]] wuir deur de grode meerderhaidmaisten van de ondervroagden t Hoogelaandsters aanwezen as t "beste" Grunnegs.
 
== Toalaigenschoppen ==
Regel 63:
 
*t vertoalgedrag van t Hoogelaandsters groter as bieveurbeeld t Veenkelonioals. Ien de Veenkelonies zègt man 'eeuw' en 'beest', op t Hoogelaand zègt man 'aiw' en 'baist'.
*De oe wordt meer bruukt.
*De oe wordt meer broekt. Zo zègt man 'broeken', woar t Veenkelonioals, Noordvèlds, Stadjeders en Westerkertijers 'bruken' hebben.
*De t wordt voaker n d as ien aander dialekten. Zo zègt man bieveurbeeld 'loader' en 'bodder'/'budder' woar aander dialekten 'loater' en 'botter' hebben,
*Aal -in wordt -ien. Nait allend t woord "in", môr ook n hail ìnde konstruksies mit -in, zoas 'kinder' (HGL: kiender) en 'binden' (HGL: bienden)
*De ì-klaank dij veuraal ien Oost Grunnen broekt wordt, is ien t Hoogelaandsters è. Dus nait 'mìnsk' en 'wìnsk', môr 'mènsk' en 'wènsk'.
 
*Deurdat veul Hoogelaandster boeren zok rieker vuilden as de rest van de bevôlken, wollen zai bepoalde klanken "verzachten". t Gaait hier veuraal om de ai en oe klaank. Summege Hoogelaandsters zèggen doardeur bieveurbeeld "ik heb gijn huushoes", ien tieds dat de maiste Hoogelaandsters "ik heb gain hoes" zèggen zollen. Dit is nait oorspronkelk ienhaims, môr het tou moaken mit t fait dat dizze luu of heur veurollers besloten om dizze "zachtere" klanken te broekenbruuken.