Verskil tüsken versys van "Grunnen (stad)"

De '''Stad Grunnen''' (ook: ''Stad Grönnen'' of gewoon ''Stad'', [[Nederlaands]]: ''Groningen'', [[Frais]]: ''Grins'') is de [[heufdstad]] van de [[Grunnen (provìnzie)|provìnzie Grunnen]]. De stad geldt as metropool van t noorden. De stad het 190.000 inwoner (2011). t Is n stad mitnmit n bult [[handel (economie)|haandel]] en [[industrie]]. Grunnen is ook n studentenstad. De [[Rieksakademie Grunnen]] en de [[Haanzehogeschool Grunnen]] hebben soamen sikkom 50.000 studenten. Grunnen wordt den ook de 'jonkste' stad van [[Nederlaand]] nuimd. De stad is as woonstee in trek bie studenten en jonge hoesholdnshoesholdens mit kiender.

IenIn pervinsieprovìnzie neumt elkenain Grunnen "''Stad''". In de bus letst dien strippenkoart zain en zègst: "Stad" en chauffeur wait woarst doe hénhèn most . Grunnegers zèggen: "Der is moar ain stad en dat is Stad". Zulf nuimen zai zok "Stadjer" of "Stadjeder".

Grunnen is begunt op 't end van [[Hondsrug]]. Tt eerstEerst dat wie van Stad heuren komt oet 1040. Dat joar wordt aanholden as begundoatem. Stad Har al gauw [[stadsrechten]] en is doarmit de 3e oldste stad van Nederlaand as t goat om stadsrechten (''[[Nimweeg]] en [[Deventer]] goan der nog veur''). t Aiglieks Drentse [[Esdorp|esloug]] wuir in de [[middelaiwen]] n belaankrieke handelsploats. Om te loaten zain wel boas was, baauwden [[stadjers]] in [[13e eeuw|13e aiw]] op aaigens gezag n omwallen. Stad wer in dij tied ook lid van de [[Hanze]]. Invloud van Stad op [[Ommelanden]] wer so groot dat doardeur toal van [[Frais]] veraanderde in Saksische[[Grunnegs]].

Invloud van Stad op provìnzie zagst doe op op bult menaaiern. In summege gevaaln, bieveurbeeld in [[Westerwolde]], funksjoneerde de Stad rechtstreeks as laandsheer, in andere gevallen was Stad enkeld aanwezeg as grondbezitter, in weer andere gevallen as vervener, bieveurbeeld deur t aanleggen van t [[Stadsknoal (knoal)|Stadsknoal]] of as inpolderoar bieveurbeeld in [[Stadspolder]]. Grunnen was tot wied in de [[20e eeuw|20e aiw]] noa t riek deidij mainste grond har in [[Nederlaand]].

Grunnen kreeg in [[1614]] heur [[Universiteit|akademie]] en loater in zeuventiende aiw n nije omwallen, ontworpen deur vestenbaauwer [[Menno van Coehoorn]]. Dij nije vesten wuir in t [[rampjaar]] [[1672]] belegerd deur [[bisschop]] van [[Munster (stad)|Munster]], [[Bernhard von Galen|Berend van Goalen]]. Elk joar op [[28 augustus]] vaaiert Stad dat ze boas binnen bleevmbleven op ''Bommen Berend'' (zai [[Grunnegs Ontzet]]).

In [[1772]] wer der n [[Vrijmezzelderij|Vrijmezzelderslozie]] oprichten doan, [[L' Union Provinciale]] nuimd. Dizze lozie het ondermeer biedroagen wilt an t keren van de stried tuzzen Stad en Ommelanden ienin de tied van heur oprichtens, vandoar ook de betaikenis van de noam: "Pervinsjoale Ainhaid". Tegenswoardeg het Stad 5 Vrijmezzelderslozies.