Verskil tüsken versys van "Haiku"

Nen '''Haiku''' is nen [[Japan]]sen [[dichtkeunst|dichtvörm]]. t Besteet oet dree regels van 5, 7 en wier 5 lettergreepn. Nen haiku beskrif ne beleawing van n oognblik, mangs verbeundn an, of inspireerd duur [[zen]]. Nen haiku is nen vingerhood vol met geveul, zoonder doar heel oetgebreaid of vaag oawer te doon.

 

[[Bestaand:MatsuoBashoChusonji.jpg|thumb|150px|Staandbeeld van [[Matsuo Basho]]]]

n Dichtvörm is in t [[17e eeuw|17de joarhoonderd]] ontstoan oet euldere vörme duur at grote dichters t teegn mekoar opnömn, woervan't [[Matsuo Basho]] misskien wal t bekeandst is. Toendertieds was dissen dichtvörm nog nen ''hokku'', n soort anzetgedicht vuur ne [[renga]], n ketngedicht, zo as de ''tan renga'', of as begin van ne [[Tanka (dichtvörm)|tanka]]. Pas an t eande van t [[19e eeuw|19de joarhoonderd]] maakn n dichter [[Masaoka Shiki]] van de ''hokku'' nen zeelfstaandigen dichtvörm; n ''haiku''. Nauw bekekn zeent doarmet de euldere gedichtn van dissen vörm ook ''hokku'', skoonwal t wal vakerder vuurköm at t earvolle beginvers begunn wör, zoonder at doar dan nen volledigen renga met eskreewn wör.

 

Nen haiku hef normaalgesprökn 3 regels van ongevear 5-7-5 lettergreepn (in Japan wordt dee oonder mekoar op ene liene skreewn). Dr wörd verdan esteggeld oawer o'j hier strak an mut voldoon. A'j dr tevölle an doot wörd t n stief gedicht, mer an de aandere kaante is t völle knapper as t oe lukket. Doarbie keump nog det in t Japans ''morae'' vuurkomt, dee't nog mear bepärkt. In moderne, of Westerse vörme van t gedicht wörd doarumme wal es van disse stelregel of ewekn, en zitt dr meestal tusken de 12 en 17 lettergreepn in nen haiku. Ene van de bekeandste haiku is van Matsuo Basho en geet:

 

n Modernen haiku hef ook disse vief oonderwoarpn, mer kan zik ook op aandere dinge richtn zo as kafeebezeuk, mode, vrea, koi en [[karmis|koarmse]]. n Modernen haiku kan dus wat n wat breder anbod an thema's kiezen, mer t gevoar doarmet is wal det t oppervlakkig kan wordn, tenzij at leu zorgt at n haiku ne oognblikbeleawing blif en origineel is. Skoonwal n modernen haiku dus nit allene mear oawer natuur geet, blif t doar vake nog wal an relateerd. Dr zeent zelfs beuke met hele rieges seizoenswöarde, lieste met gebroekn, dinge, deers en plaantn dee't verwiezet noar n seizoen. Dee hebt skoonwal weainig nut mear duurdet de wearld verdan eenkenniger en mondialer wörd.

De oonderwoarpn vuur haiku, senryu en tanka zeent redelik standaard. Wat haikuskriewers begoat 'Japonisme'; ze gebroekt (misbroekt) oonderwoarpn en bekeande klisjees as [[Fujiyama]], [[geisha]], [[samoerai]], teehoes en [[koi]], zoonder at ze zik in verdeept hebt wat dee dinge vuur de Japanse kultuur en geskiedenisse beduudt. Dit kan angriepnd en kwetsend wean vuur Japanners.

 

Dr zeent in de westerse wearld rellatief weainig haikuskriewers, in vergelieking met Japan, woer't dr miljoenen<ref>[http://meandermagazine.net/print.php?txt=986&ab=A Jan Bontje. ''Haiku''. Meander Magazine.nl. 1998.] Bekekn op 13-9-2012.</ref> wont. In Neerlaand en België zeent n antal haikuskriewerskringn.<ref>↑ Jan Bontje</ref>

 

|}

 

Onder de Neersassiese haikuskriewers zeent [[Gerrit Wassing]] en [[Ger Siks]] oet [[Grunnen|Grönningn]] en [[Rouke Broersma]] oet [[Dreante]].

 

:-[[Woolters]]

 

 

* n Hudigen en eerstn vuurzitter van n [[Europesen Road]] en vroger premier van [[België]], [[Herman van Rompuy]], steet dr um bekeand at he gearne haiku's les en zelf ook skrif. Disse zeent op zinne webstea te veendn. In [[2010]] gavn he zinnen eersten haikubeundel oet, met oawerzettingn in verskilnde sproakn van Europa, en ook in t [[Latien]].

* Ne [[Twaiku]] is ne haiku op [[Twitter]].

 

<references/>

 

[[Kategorie:Japan]]