Verskil tüsken versys van "Vene (grondsoorte)"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Bot: de:Regenmoor is n etalazie-artikel; kosmetiese wiezigingen |
|||
Regel 1:
{{wrapper}}
|[[
|-
|[[
|-
|[[
|-
|[[
|-
|[[
|}
'''Vene''' is een natte, zoerstofaarme en sponsachtige [[grondsoorte]], die bestaot uut [[Humus|ehumificeerd]] materiaol. In op-edreugde vorm staot et bekend as [[Törf (braandstof)|turf]].
== Veengrond ==
Veengrond is een [[bodem
== Veenvorming ==
Gewoonlik wodt dood plaantenmateriaol rap of-ebreuken deur de anwezigheid van [[zoerstof]] en de warking van [[Bacterie|bacterieën]]. Veural in slim hiete en dreuge umstaandigheden gaot de rotteri'je dan rap. Bi'j [[Aeroob|aerobe]] ofbraak ontstaot dan [[Waoter|H<sub>2</sub>O]] en [[Koolstofdioxide|CO<sub>2</sub>]]. Mar bi'j de ofwezigheid van zoerstof kriej [[Anaeroob|anaerobe]] ofbraak, daoras [[Methaan|CH<sub>4</sub>]] van komt. In natte en vochtige omstaandigheden gaot de ofbraak staorigeran as de ophoperi'je, waordeur d'r veenvorming optreedt. Vene viej veural in [[Maotig klimaot|maotige]] vochtige kontreien.
In [[Nederlaand]] en [[België]] is et mieste vene vormd in et [[Atlanticum]], lichtkaans deur et vochtoverskot dat optrad deur de overgaank van [[naaldbos]] naor [[loofbos]] in die periode en et sti'jgen van de grondwaeterspiegel onder invloed van de [[zeespiegelsti'jging]].
Regel 24:
=== Ligging ten opzichte van et grondwaeter ===
Aj uutgaon van de ligging ten opzichte van et grondwaeter bi'j de veenvorming kuj de volngde indieling maeken:
* ''Leegvene'' hef as veurnaemste kenmark dat et vene onder invloed van et grondwaeter ontstaon is. Leegvene is ofhaankelik van de grondwaeterkwaliteit [[Eutrofiëring|eutroof]]-[[oligotroof]]. [[Limnisch]] vene wodt onder de [[waeterspiegel]] evormd, [[telmatisch]] vene in de zone rond de waeterspiegel. Krek daorboven wodt [[terrestrisch]] vene vormd, dat as over et algemien rap [[Oxidaotie|oxideert]] tiedens et uutdreugen, behalven aj hoogveenvorming kriegen.
* ''Hoogvene'' hef as veurnaemste kenmark dat et ontstaon is onder invloed van [[regen (meteorologie)|regenwaeter]], zogenaemd [[ombrogeen]] vene. Et is altied [[oligotroof]]. Et veurnaemste bestanddiel is [[Sphagum|veenmos]] (''Sphagum''), dat alderbassens veule waeter opzoegen wil en in ezwollen toestaand veur meer as 90 percent uut waeter kan bestaon. Butendat wil et goed gruuien in zoere omstaandigheden, die aj kriegen deurdat regenwaeter vanzels al aorig zoer en niet ebufferd is. Et milieu is extreem voedselaarm en ontstaot as d'r de dooie plaantenresten op een ondeurlaotende [[humus]]rieke ondergrond liggen, zodat d'r gien voedselriek waeter meer binnendringen kan. Vene dat veurnaemelik deur veenmos evormd is, numen ze ok ''veenmosvene''.
In onontgonnen vorm viej et in Nederlaand niet slim veule meer, allend nog in et [[Bargervene]] in Zuudoost-Drenthe en in de [[Groote Peel]] in [[Noord-Braobant]]. Een groot pat is ja in de [[19e eeuw|neengtiende eeuw]] of-egraven veur de braandstofveurziening. In België hej op de [[Hoge Venen]] (''Hohes Venn of Hautes Fagnes'') nog biester veul hoogvene.
Regel 40:
* ''[[Eutrofiëring|Eutroof]] vene'', dit is voedselriek vene, ontstaon deur slibholdend waeter.
Eutroof vene is as gevolg van de grondwaeterkwaliteit zute of brak. De vegetaosie van zuut, eutroof vene is broek- en ooibos ([[elze]], [[wilge]], [[paopel]] en [[riete]]). De vegetaosie van et brakke vene is riete.
* ''[[Mesotroof]] vene'', dit is maotig voedselriek vene, ontstaon deur kwelwaeter. De dominante begruuiing is [[zegge]].
* ''[[Oligotroof]] vene'', dit is voedselaarm vene, dat evoed wodt deur regenwaeter. De begruuiing die aj op dit type vienden, numen ze veenmosvene.
=== Dominante begruuiing daoras et vene uut ontstaon is ===
Vene dielen ze ok in naor de soorten die dominant ewest hebben in de begruuiing daoras et vene uut ontstund.
In dit geval onderskeiden ze:
* ''[[Rietvene]]'': vene dat bestoat uut de resten van waeterplaanten zoas riete.
* ''[[Zeggevene]]'': vene dat bestaot uut de resten van een vegetaosie die edomineerd wodden deur zegge. Ok mossen bin in dizze vegetaosie te vienen.
* ''[[Bosvene]]'': vene dat bestaot uut de resten van bossen.
* ''[[Veenmosvene]]'': vene dat bestaot uut de resten van veenmos. Veenmos hef de eingskap waeter op te zoegen en kan daordeur boven de grondwaeterspiegel blieven gruuien. Et staot veural onder invloed van regenweater en is daorumme voedselaarm.
== Klei-op-vene ==
Regel 146:
{{Dia|Dit stok is eskreven in et [[Stellingwarfs]] van [[Stienwiekerlaand]].}}
[[Kategorie:
[[Kategorie:Vene]]
{{Link FA|de}}
| |||