Verskil tüsken versys van "Brummel"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
NaegelBot (Oaverleg | bydragen)
K Bot: automatiese tekste vervöngen (-Kattegerie: +Kategorie:)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[OfbeeldingBestaand:Blackberries on bush.jpg|thumb|Brummels]]
[[OfbeeldingBestaand:Blackberry_with_fruits.jpg|thumb|right|BrummelBrummelstruke mit riepe brummels]]
'''Brummel''' is de naam van 't [[geslachgeslacht (biologie)|plaantengeslachplaantegeslacht]] mit de wetenschappelijkewetenschappelike en [[Latien]]se naam ''Rubus''. 't Is oekOek de naamvruchten van den vruchenantal vanbelangrieke eensoorten paoruut belangriekedit vertegenwoordigersgeslacht van ditheten geslachzo. De 'cultuurbrummelkultuurbrummel' is ontstaon uut kruzingen van verschillende brummelsoorten, waodeurwaordeur der gien soortnaam an- egeven kan wonnenwörden. Meestentieds wonnen deDe rassen van de cultuurbrummelkultuurbrummel wörden daorumme ondermeestentieds bie 't geslachgeslacht ''Rubus'' en de sectieseksie ''Moriferi'' erangschikonderebröcht.
 
 
==Soorten==
Tot de brummel (''Rubus'') beheuren meer as 600 soorten. Sommige brummelsoorten bin ekruusd mit de framboze. Hieruut bin de [[loganbeze]] en de [[taybeze]] ontstaon.
 
Veur de teelt van brummels wörden allinnig nog stekelloze rassen gebruukt. Disse rassen bin ontstaon uut krusingen tussen verschillende Rubus-soorten en wörden allinnig onder de geslachtsnaam Rubus vermeld. n Bekende doornloze kultivar die veule an-eplaant wörden is de 'Thornless Evergreen'.
 
De gewone brummel (''Rubus fruticosus'') is in heel Europa n inheemse plaante die mit name langes bosraanden veurkömp. De plaante is n heester die 2 tot 6 meter hoge kan wörden. Elk jaor wörden der niejwe stengels evormd. Allinnig an de tweejaorige stengels zitten vruchten, daorna starven ze aof.
 
De belangriekste soorten in Nederlaand bin:
* [[Dauwbrummel]] (''Rubus caesius'')
* [[Framboze]] (''Rubus idaeus'')
* [[Hazelaarbrummel]] (''Rubus corylifolius'')
* [[Japanse wienbeze]] (''Rubus phoenicolasius'')
* [[Kobrummel]] (''Rubus inermis'')
* [[Peterseliebrummel]] (''Rubus laciniatus'')
* [[Prachtframboze]] (''Rubus spectabilis'')
* [[Steenbrummel]] (''Rubus saxatilis'')
* [[Roodbleuiende framboze]] (''Rubus odoratus'')
 
In Europa he'j veerder oek nog:
* ''[[Rubus vikensis]]''
 
==Bleui==
De bleui van de brummel is vanof 'tsteet eindevanaof vaneind [[mei]] tot [[september]] enin debleui bestuvingen vientwörden plaosebesteuven deur [[insektn|insekkeninsekten]], veuralveurnamelik deur [[iemn|biejen]] en hommels. Der bin vruchen vanofVanaof [[augustus]] zitten der zo'n bietjen vruchten an.
 
==EkelogischeEkologiese weerde==
De brummel is deur zien stekels aorigaordig goed bescharmp tegen dieren[[grote grezers]] deedie de vruchenvruchten op willen opeteneten. As e an-esleugen isanslöt, nimp dee brummel meer ensteeds meer ruumte in beslag. Dit biejt dan oek weer de gelegenheid an bomen zoaszo as de [[eek (boom)|eek]] um grootgroter te wonnenwörden.
 
===OnkruudRuut===
DeBrummels brummelhe'j istegenswoordig overal in deter wereld eïntroduceerdwel. Mit nameVeural in [[Zuud-Afrika]] wonnenwörden disse ''exoot'' ezien as eenn [[onkruudkrödde (plaanten)|ruudsoorteruutsoort]]. Oek in [[Nederlaand]] wonnenwörden et soms asveur eenn ruudsoorteruutsoort an-ezien; as e de ruumte krig geet 't al gauw dronge op mekaar staon. Dit verschiensel wonnenwörden oek wel "verbrummeling" eneumd.
 
==Inhoudstoffen==
ZoasZo as alle vruchenvruchten hemmenhebben oek de brummels eenn lege [[pH]]-weerde, deedie kan verschillen van 2,8 tot 3,8. EenIn n liter brummelsap bevatzit 8-15 gram zuur (gemiddeld 11,5 ggram), waovanwaorvan [[appelzuur]] 't heufbestanddeelheufdbestaanddeel is. DeIn n brummel bevatzit 9 -16 % suker, 't besteet uut [[glucoseglukose]] en [[fructosefruktose]] in ongeveer eenn gelieke hoeveulheid en eenn klein bietjenpietjen [[saccharose]] en [[maltose]]. De [[Brix]]-weerde is 9-14<sup>o</sup>. Veerder zittenzit der in brummels veural viteminevitamine C. Daornaost bevattenBesteet brummelsveur ongeveer 1% eiwituut eiwitten, 6% uut koolhydraoten en 1% uut vet. De energieinhoudenergie-inhoud van 100 gram brummels is um en naobie de 155 [[kilojoule|kJ]].
 
==NedersaksischNedersaksies==
*[[Achterhooks]]: ''brummel'' of ''brömmel''
*[[Drèents]]: ''brummel''
*[[Stellingwarfs]]: ''brummel'' of ''brommel''{{Info|'Brummel' is gebrukeliker}}
*[[Tweants]]: ''brummel'' of ''brömmel''
*[[Veluws]]: ''brummel'' of, ''brommel''{{Info|'Brummel' is gebrukelijkergebrukeliker}}, ''breum{{Small()|el}}''{{Info|Spakenburgs}}
 
==OfbeeldingenPlaotjes==
<gallery>
OfbeeldingBestaand:Bramen.jpg|Riepe brummels
OfbeeldingBestaand:Braambloem.jpg|Bloeme van de brummel
</gallery>
 
==Uutgaonde verwiezingen==
{{Commons|Blackberry}}
 
{{Dialekt|wvel|Nunspeet|Algemene Nedersaksiese Schriefwieze}}
[[Kategorie:West-Veluws artikel]]
 
[[Kategorie:Vruch]]