Verskil tüsken versys van "Nunspeets"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
NaegelBot (Oaverleg | bydragen)
K Bot: automatiese tekste vervöngen (-Kattegerie: +Kategorie:)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestaand:Achterkaante welkomstbord Nunspeet.jpg|thumb|'''''Doo mer mit geduld hinne''''' - Nunspeetse tekste op de achterkaante van n welkomstbord da'j zien a'j uut de gemeente Nunspeet vortgaon.]]
[[Bestaand:LocatieNunspeets.png|thumb|De kaorte van t Nunspeetse dialektgebied]]
t '''Nunspeets''' is n [[Nedersaksies]] [[dialekt]] dat espreuken wördenwörd in de [[Gelderlaand|Gelderse]] gemeente [[Nunspeet]]. t Nunspeets völtbeheurt ondertot de [[West-Veluws]]e dialektgroep, mer hef, deurdat t an t geschei lig mit t [[Oost-Veluws]]e dialektgebied grenst, kenmarkenveule die overenekoemenovereenkomsten mit de dialekten an de Oost-Veluwse kaante van t gescheidialekten. Veural de dialekten van [[Doorspiek]], [[Elburg]] en [[Oldebroek]] bin stark verwaant an t Nunspeets.
 
==Kenmarken==
n Veurbeeld van zo'n kenmark die t Nunspeets mit t Oost-Veluws deelt, is dat t Nunspeets grotendeels gien [[apokope|e-apokope]] hef ehad hef, dit betekent dat de -e an t einde van vrouwelike [[zelfstaandig naamwoord|zelfstaandige naamwoorden]] op de meeste plekken is ebleven is, zo bin bieveurbeeld de Nederlaandse woorden ''kaas'', ''kies'' en ''kerk'' in t Nunspeets ''keze'', ''kieze'' en ''karke'' (vergeliekbaor mit de Oost-Veluwse dialekten) terwiel de woorden ''keis{{Info|Oek wel: kees/, kaes of kaos}}'', ''kies'' en ''kark'' in t zudelikezujelike en middelste part van t West-Veluwse dialektgebied veurkoemen.
 
In t Nunspeets he'j oek vake da'j de [[t-vortlaoting|t vortlaoten]] (dat in disse schriefwieze niet zichtbaor is), dit he'j oek in t [[Limburgs]], t [[Utrechs-Alblasserwaards|Utrechts]] en wele aandere [[Veluws]]e dialekten. In de Veluwse dialektgroep nimp t Nunspeets samen mit t Doorspieks en t Elspeets n biezundere plekke in, dit kömp deurdat daor de openere eenklankachtige uutspraak van de oorspronkelik esleuten lange klinkers (t eerste stadium in t veraanderen naor n tweeklank) noen nog altied zichtbaor bin (al is t wel minder ewörden), veurbeelden bin bieveurbeeld de uutspraak {{IPA|[tɪd]}}, {{IPA|[nɪt]}} en {{IPA|[mɪn]}} (korte i-klank) naost de uutspraak {{IPA|[tid]}}, {{IPA|[nit]}} en {{IPA|[min]}}) (ie-klank), dit verschiensel is oek niet arg konsekwent, dit zelfde prinsipe hef zich veuredaon bie de uu: {{IPA|[hʏs]}} (hus) naost {{IPA|[hys]}} (huus). n Aander ampart kenmark van t Nunspeets is de ''ee'' en ''oo'' veur n antal woorden die in t [[Nederlaands]] mit n ''ie'' of ''oe'' eschreven wörden (bieveurbeeld: dree, breef, wee, doon, ko, scho = drie, brief, wie, koe, schoen)., Ditdit verschiensel kömpis inbeteund de meeste Oost- of West-Veluwse dialekten niet veur, mer bieveurbeeld wel in [[Doorspiek]], [[Elburg]], [[Oldebroek]] en n paor aandere darpen intot t Oost-Veluwsenoordelike dialektgebieddeel (bv.van [[Twelle]] waor ''ziek'' zelfs uutespreuken wörden asde ''zeek'')Veluwe.
 
==Klanken==
Regel 120:
t Nunspeets kan in de verschillende gebiejen van de gemeente nog wel es verschillen.
 
Zo bin t Hulshorster dialekt en t Vierhoutense dialekt wat [[Nederfrankies]]er van karakter as t dialekt dat in t darp epraot wördenwörd. t Elspeets hef n wat grotere Nedersaksiese invleud as t Hulshorsts en Vierhoutens, mer weer minder as t dialekt uut t darp. t Dialekt dat espreuken wördenwörd tegen Doorspiek an klinkt op zien beurt weer wat Nedersaksieser as t dialekt uut t darp. Dit ku'j oek goed zien in de onderstaonde zinnen:
 
* Darp: ''Wulen hebben, toe t nog locht was, in de bos ewest. Ik heb toe zwat n paor mossen en spraojen die in t mos zatten evöngen.''
Regel 128:
 
==Schrieverieje==
Der is oek n boek over t Nunspeets uutebröcht: ''Bie Bart in de rie'', mer dit boek wördenwörd niet meer edrokt, ze bin wel drok doonde an t tweede deel van t boek. t Eschreven Nunspeetse dialekt wördenwörd veerder oek nog gebruukt in t [[Woordenboek van de Gelderse Dialecten]].
 
In de plaotselike kraante hef ''Lammertnôom'' oek n eigen kollum, t dialekt van disse stukjes hebben wat meer [[Doorspiek]]se invleujen as in t darpsdialekt zelf. Disse stukjes bin laoter ebundeld en in boekvorm edrokt, mit de gelieknamige titel "Lammertnôom".