Verskil tüsken versys van "Neanderthaler"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
NGolds20 (Oaverleg | bydragen)
NGolds20 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
De '''Neanderthaler''' (''homo (sapiens) neanderthalensis'') is een üüt estörven meanssoortemenssoorte. Se bint in honderdüsenden jåren tyd untwikkeldontwikkeld üüt [[Homo heidelbergensis]]. Bütte van neanderthalers bint evünden in [[Europa|Öropa]], et [[Midden-Oosten]] en [[Azië|Sentraal-Asye]].
 
===Ontdekking===
Neanderthalerbütte bint ontdekt döör een koppel stynhouwers in et [[Neandertal]] in 1856 an de revyre de [[Düssel]], in [[Duutslaand|Düütsland]]. An dit dal hevhevt de meanssoortemenssoorte düs ok syn name te danken. Et betrövven een skedeldak, een spåkbyn, twee dybyne, een upperarmbynopperarmbyn, een ellepype en wat brokstükken.
 
Achterov bekekken was et eerste neanderthalerskelet al in 1829 in et [[België|Belgiske]] [[Luik]] evünden. Later ok in [[Nederland]] en [[Fraankriek|Frankryk]].
 
Eerst dachten lüde dat et gewoon van et hedendaagse model was, mar wal een misvörmden. Wårskynlik een 'idyootidioot'. Anderen dachten dat et wal ees een meansemense üüt de [[iestied|ystyd]] kon weasen. En et plaaty van de neanderthaler as een wöösteling en lykend op een gorilla bestyt altyd nog, mar dår kümp sütys an verandering in.
 
Appat is wal dat [[Charles Darwin]] niks esegd ov eskreven hevhevt oaver de neanderthaler.
 
===Lichaamsbouw===
Neanderthalers waren gewoon een meanssoortemenssoorte, arg gelyke an unsons. MaarMar der waren ok seaker verskillen. So wörden sy nyt arg lank: 150 töt 160 cm, mar swårder van lyv en mögelik vlink wat starker. In vergelyking met unsons harren se lankwarpiger höövden, een swåre weankbrouwbogewenkbrouwboge, de kinne stünd nyt vöörüüt en se harren een dikke nöse. Neanderthalers waren blykbaar gyn gude renners, want de onderbyne waren kleanerkleyner. Vermudelik waren de oosterse varyanten wat slaankerslanker as de westersen, wat med 'tet klymåtverskil te maken hevhevt. Wel harren se de harssens groter as dat van unsons. Kwå språkmögelikheden waren de neanderthalers seaker gelyke an unsons.
 
===Kültüür===
Neanderthalers waren knyvtige meansenmensen. Getüge de völle vündsen van stynen warktügen so as vuustbylen en skrapers. Sommige lüde deanktdenkt atdat de plysstyn, ümme dyrhüden te bewarken, döör de neanderthaler üüt evünden is, en later döör moderne meansenmensen oaverover-enömmen is. Ok harren sy verskillende wyses ümme vüür te maken, wat wal heandighendig is as y in een ystyd leevt. De meeste oaverblyvselsoverblyvsels van neanderhalers bint in grotten evünden, wat dedan annamewest stark maaktop dat se dan oksy meestentyds in grotten leven en slöpen. Völle anwysingsanwysingens bint der vöör dat sy der een godsdynst der op nå hölden en eer doden met allerley rytüwelen begraven.
 
{{Dialekt|sdz}}