Verskil tüsken versys van "Halloween"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 2:
==geskiedenisse==
't Kump nog bi-j d' oale [[Kelten]] vot. Bi-j hun wördden 't [[Samhain]] enuumd. Bi-j d' oale keltise kalender was dit feest [[oljoar|oalejoarsdag]]. Die volker leuten hun joar begunnen wonneer as de dagen op zien donkerst an gungen. In de nacht van 31 oktober noar 1 november begunnen hun 't ni-je joar. In disse tied zol de weerld van de dooie veurolder körtbi-j de weerld van de levenden stoan. 't Was 'n dooidenfeest. De dooien stoat op dissen dag op uut 't graf en goat weerumme noar hun oale huus. Iej mossen oen dooie gasten altied netties behaandelen en te etten geven. A'j 't nie deuden, kree'j onheil. D' oogst zol oe mislukken en 't winter zo'j nie deur kunnen kommen. Mar 't kunnen ok gebeuren dat der kwoadoardige wezens bi-j oe kwamen kieken. Bepoalde rituelen en gebruken mossen dit veurkommen. Zie gungen dan met maskers op n kop en 'n bulte kabaal disse kwoade geesten votjagen.
De Germanen (noabers van de Kelten) hadden ok 'n feest, die ze vierden rond de tied datte wi-j noe Karst hebt (25 december) töt Drie-Keuningen (6 jannewoari). Disse stiet okwel bekend as 't ''Joel''. Ok hier jagen de veurolder deur de lucht hen en kwaam zie bi-j hun nog levende verwaanten um de deure kieken. Zie speulden 't ok noa deur zich te verkleden in dierenhuden en maskers op n kop en grote ummegangen te maken goan. Grote vuren stokken zie an en eerden de veurolder en wolden saam met hun de dooie natuur weer op gaank kriegen.
In kristelike tied wörden 't keltise feest ummevörmd noar een feest met wat meer kristelike inhold. 't Katholike Allerzielen kump uut de benediktijner kloostertraditie van [[Cluny]], woar as [[Odilo van Cluny]] 't in 998 veur 't eerste moal vieren leut. In de 13e ewe kregen 't de name Allerzielen. Mar de oale elementen van 't Samhainfeest, die bewoard bleven bi-j 't boerenvolk, wördden an dissen dag eplakt. Samhain is 'n feest umme de dooien te eren, de veurolder in gedachten te hoalden. Zo ok Allerzielen, die op 2 november is. Véúr Allerzielen kwamp Allerheiligen, 'n dag speciaal veur de kristelike heiligen en martelaars. In 't Engels is 't ''All Hallows' Eve'''.
Vanuut 't volksgeleuf wörd der ait ezegd dat bi-j Halloween de heksen bi-j mekare komt. 'n ''Heksensabbat'' wörd dat enuumd. Die heksen kwamen bi-j mekare umme te teuveren en kwoade sprökken uut te sprekken.
Ierse en Engelse kolonisten gungen in de 20. eywe noar Amerika, en namen hun gebruken en tradities met. Doar is 't wat an veraanderd en töt noe an toe uutegreuid töt 'n wied evierden feestdag. 't Engelse ''All Hallows' Eve'' wördden zuties an, in 't uutsprekken, an mekare eplakt en wördden ien woord: ''Hallowe'en''. Op disse tied goat luu hun tuune vol doen met versierings die verwiest noar de dood en horror. D' oale verklede ummegangen gungen kinder doen, anvroagend langes de deuren veur snuup. As de an de belle trekt en der wörd lös edoane zegt de kinder: ' ''Trick-or-treat!'' ' (''snuup, of oen leevn!''). De bedoeling is dat de luu an de deure te loaten skrikken. A'j niks geeft, dan gooit ze oe et huus over met drietpapiere of haalt ze aand're streken uut. Suns de joaren 80', veurige ewe, is Halloween ok meer 'n feest veur volwassenen ewörden. Zo he'j altied wal feesten woar as iej verkleed hen kunt of kiek ie horrorfilms met de moatn. 't Is noe belangriek met Halloween ewörden dat 't allemoale griezel'g mut ween.
| |||