Verskil tüsken versys van "Wikipedia:Algemene Nedersaksische Schriefwieze"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1:
De '''[[Algemene Nedersaksiese Schriefwieze|Algemene Nedersaksische Schriefwieze]]''' ('''ANS''') is in 2011 ontwikkeld door de Nedersaksische Wikipedia-gemeenschap en is bedoeld als spellingsvoorschrift voor het gehele Nedersaksische taalgebied in Nederland. De SONT-spelling is hierbij als basis gebruikt en van daaruit zijn er verschillende wijzigingen aangebracht. Terwijl de SONT-spelling vooral als uitgangspunt heeft om aan te sluiten bij het Nederlands, heeft de ANS ook als uitgangspunt om enigszins bij het Duitse Nedersaksisch aan te sluiten en om zaken die in het Nederlands zijn verouderd te moderniseren of te versimpelen. Hieronder worden de klanken en spellingsregels in grote lijnen weergegeven.
==Letters en combinaties==
Regel 312:
==Spellingsregels==
===Wijzigingen
'''2019'''
*'''Wijziging''': Het achtervoegsel ''-ies'' wordt ''-isch'' (''Nedersaksies'' wordt ''Nedersaksisch''), aangezien dit de meestgebruikte vorm is binnen het taalgebied.
{{Uutklappen|
|titel='''Eerdere wijzigingen en aanvullingen'''
|kleur=gainsboro
|inhoud=
'''2018'''
*'''Wijziging''': De voorkeur voor verkorte lidwoorden verdwijnt, het is aan de schrijver om consequent voor één vorm te kiezen in een tekst/artikel.
*'''Wijziging''': De uitgang -tsie, wordt niet langer geschreven als -tsie maar als -tie (bv. informatie/informasie, traditie/tradisie, komotie/komosie, akkomodoatie/akkomodasie).
Regel 323 ⟶ 327:
*'''Wijziging''': De ''<ao>'' en ''<oa>'' worden thans gebruikt al naar gelang van de Oudsaksische etymologie om de herkenbaarheid van het woord te vergroten (men schrijft dus niet meer ''aover'' maar ''oaver'', andere Nedersaksische vormen hebben daar meestal ''over''). De distinctie tussen de lichte en donkere o-klank blijft wel gehandhaafd.
'''2016'''
*'''Wijziging''': De <h> in het lidwoord 'het' wordt niet geschreven, en wordt voluit dus 'et' (voorkeur voor verkorte lidwoorden blijft).
*'''Wijziging''': Het Urkers schrijft <ea> voor de lange e-klank (dus in plaats van <ae>). Zie ook het commentaar bij 'klinkers'.
*'''Aanvulling''': In het Stellingwerfs en het West-Gronings wordt het lidwoord ''de'' in sommige samenstellingen gereduceerd tot ''e'' (bv. ''op e diek'' voor 'op de dijk'), dit wordt ook zo geschreven, zonder apostrof.
'''2015'''
*'''Wijziging''': De langgerekte i-klank, zoals gebruikt in het Gronings, wordt voortaan geschreven als <nowiki><i></nowiki> (voorheen: <ea>).
*'''Wijziging''': Het Twents schrijft <oa> voor de ''lichte lange o-klank'' (dus in plaats van <ao>) en <ea> voor de lange e-klank (dus in plaats van <ae>). Zie ook het commentaar bij 'klinkers'.
*'''Aanvulling''': Aan het eind van een woord geen verdubbeling van de medeklinker, dus ''ik kan'' i.p.v. ''ik kann''. In het geval van 'glottale versterking' (met name in het Twents, meestal voorafgaand aan een t-consonant) kan er eventueel wel een dubbele consonant worden geschreven, bv. ''vie loatt'' en ''ie weett''.
}}
===Hoofdletters en interpunctie===
Regel 344 ⟶ 349:
*Het Nederlandse -lijk wordt geschreven als -lik of -liek.
*Het Nederlandse -ig wordt geschreven als -ig.
*Het Nederlandse -isch
*Het Nederlandse -tie wordt geschreven als -tsie of -sie, al naargelang de uitspraak (bv. ''informaatsie/informasie'', ''tradietsie/tradisie'', ''komootsie/komosie'', ''plietsie/pliesie'').
*Het Nederlandse -en wordt geschreven als -en, ook in geval van -elen, -eren en -enen.
Regel 369 ⟶ 374:
*De -ij/-ei-klank wordt geschreven naar Nederlands voorbeeld. Daar waar het Nederlands niet als voorbeeld in voorziet, wordt er gekeken naar de etymologie van het desbetreffende woord (twee > twei, drie > drij, die > dij, nieuw > nij), hierbij kan gekeken worden naar bv. het Oudsaksisch, Oudgronings, etc. of naar de Nederlandse klanken.
*De lange en korte ö-klank (zoals in ''frœule'') worden gemaakt met de letter ö. Bij de spelling van deze letter wordt het Nederlandse voorbeeld gevolgd van bijvoorbeeld de a. Dus voor de lange klank: "nölen", "ie nöölt". Voor de korte klank: "röllen".
*In verschillende Nedersaksische spellingssystemen schrijft men een sjwa-klank wanneer die wordt gehoord, bv. ''natuur'' als ''netuur''. In de Algemene
*Geen onderscheid lange en korte vokalen (huus-huuz, riet-bier, beest-gele).
*Aan het eind van een woord geen verdubbeling van de klinker, dus ''lu'' ipv ''luu''.
Regel 400 ⟶ 405:
==Voorbeelden in de ANS-spelling==
===Achterhoeks===
Mien breurken had gisteren ezocht naor ziene losse cd's en hef ze in n deusken edaone, zodat e ze neet kwiet zol raken. Hee was veur twee daege bi'j mienen ome op de boerderi'je ewest en to had e ze met-enommen. To at e bie de beeste ging kieken, was der ene oet evollen. Saovends late was mien breur in t hoes ekommen en vroog an mi'j: "He'j an miene spegelplaetjes ezetten?". Ik zea a'k dat neet edaone had, maor hee meenden at der ene vort was.
===Drents (Kop van Drenthe)===
Mien bruiertie had göster zöcht naor zien lösse cd's en hef ze in n deusie daon, zodat e ze niet kwiet raoken zol. Hij was twei daogen leden bij mien oom op e boerderij west en doe hef e ze metnömmen. Doe as e bij de dieren gung kieken, was der ien oetvallen. Saovends laot was mien bruier in hoes kommen en vruig e an mij: "He'j an mien speeigelplaoties{{Info|Wij neumt dit n 'Nij-Dreants' woord}} zeten? Ik zeei da'k dat niet daon hef, maor hij docht dat der ien vort was.
===Overijssels (Nieuwleusen)===
Mien breurtien had gister ezocht naor zien lösse cd's en hef ze in n deusien edaone, zodet e ze niet kwiet zol raken. Hi'j was twei dagen elene bi'j mien oom op de boerderi'je west en toen had e ze mit-eneumen. Toe as e bi'j de dieren gung kieken, was der iene uut evalen. Saovends late was mien breur in huus ekomen en vreug e an mi'j: "He'j an mien spiegelplaoties{{Info|Dit woord wördt niet algemien gebruukt}} ezeten?" Ik zee de'k det niet had edaone, mar hi'j mienden det der iene vört was.
===Gronings===
====Oldambt====
Mien brööiertje haar guster zööcht noar zien lözze cd's en het dij ien n deuske doan, zodat hai dij nait kwietroaken zol. Hai was twij doag leden bie mien omke op boerderij weast en dou haar hai heur mitnomen. Dou er moal bie de daaier kieken gong, was hom aine der oet valen. Soavends loat was mien brööier bie hoes kommen en vruig er aan mie: "Hest bie mien spaigelploatjes zeten?". Ik zee dat ik dat nait doan haar, maor hai mainde dat der aine vot was.
====Westerkwartier====
Mien bruurke har guster zöcht naor zien lösse cd's en het dij ien n deuske daon, zodat hij dij niet kwietraoken zol. Hij was twij daog leden bij mien omke op de boerderij west en doe har hij heur metnomen. Doe er n maol bij de dijer kieken gong, was hom ene der uut valen. Aovends laot was mien bruur bij huus kommen en vruug er an mie: "Hest bij mien spiegelplaotjes zeten?". Ik zee dat ik dat niet daon har, maer hij mijnde dat der ene vort was.
===Sallands (Lutten en omgeving)===
Mien breurtien had gisteren ezöcht naor zien lösse cd's en hef ze in n deusien edaone, zodat e ze niet kwiet zol wörden. Hi'j was twee dagen eleden bi'j mien ome op de boerderi'je ewest en toen had e ze mit-eneumen. Toen e bi'j de dieren gung kieken, was der iene uut evallen. Saovends läte was mien breur in huus ekomen en vreug e an mi'j: "He'j an mien cd's ezeten?" Ik zee da'k dat niet had edaone, maar hi'j meenden dat der iene vört was.
===Stellingwerfs===
Mien bruurtien had gister zocht naor zien losse cd's en het ze in n deusien daon, zodat hi'j ze niet kwiet zol raeken. Hi'j was twie daegen leden bi'j mien oom op de boerderi'je west en doe had hi'j ze mitneumen. Doe hi'j bi'j de dieren kieken gong, was der iene uut valen. Aovends laete was mien bruur thuuskommen en vreug hi'j an mi'j: "He'j an mien spiegelplaeties zeten?". Ik zee dat ik dat niet daon had, mar hi'j meende dat der iene vort was.
====Kop van Overijssel (Zuidveen)====
Mien breurtien had gister ezocht naor zien lösse cd's en hef ze in n deusien edaone, zodet e ze niet kwiet zol raeken. Hi'j was twei daegen elene bi'j mien oom op de boerderi'je west en toen had e ze mit-eneumen. Toe as e bi'j de dieren gong kieken, was der iene uut evalen. Saovends laete was mien breur in huus ekomen en vreug e an mi'j: "He'j an mien spiegelplaoties{{Info|Dit woord wördt niet algemien gebruukt}} ezeten?" Ik zee de'k det niet had edaone, mar hi'j mienden det der iene vört was.
===Twents (Rijssen)===
Regel 435 ⟶ 440:
====Nunspeet====
Mien breurtjen had gister ezöcht naor zien losse cd's en hef ze in n deusjen edaon, zodat e ze niet kwiet zol raken. Hij was twee dagen elejen bie mien noom op de boerderieje ewest en toe had e ze mee-eneumen. Toe hij bie de dieren gung kieken, was der ene uut evöllen. Savends laote was mien breur thuusekeumen en vreug e an mien: "Hei'jie an mien spegelplaotjes ezeten?". Ik zeeg da'k dat niet edaon had, mer hij meenden dat der ene vort was.
====Putten====
Mien breurtjen had gister ezocht naor zien losse cd's en het ze in n deusjen edaon, zodat ie ze niet kwiet zou raken. Hie was twee dagen elejen bie mien oom op de boerderie eweest en toe had ie ze mee-eneumen. Toe hie bie de dieren gung kieken, was der een uut evullen. Savends laot was mien breur thuusekommen en vreug ie an mien: "Hei'jie an mien spiegelplaotjes ezeten?". Ik zei da'k dat niet edaon had, mar hie meende dat der een vort was.
|