Verskil tüsken versys van "Apologisch spreekwoord"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Holstien
Terminologie; Verspreiding
Regel 38:
:''"Alles mit maote," zee de snieder en hi'j sleug zien vrouwe mit de ellestok.''
 
==GeschiedenisTerminologie==
De zeespreuke krig in een antal taelen de naeme van Samuel Weller, de loeke bediende van Mr. Pickwick in [[Charles Dickens]] zien verhael ''Pickwick Papers'' (1836–37). Dit kerakter maekten veule gebruuk van zeespreuken. Et [[Engels]] hef de term ''Wellerism'', et [[Platduuts]] en [[Duuts]] ''Wellerismus'', et [[Frans]], [[Noors]] en [[Nederlaands]] ''wellerisme'', et [[Spaans]] ''wellerismo''. Vergeliekbere uutspraoken deu kapitein Pulver in ''De lotgevallen van Ferdinand Huyck'' (1840) van de Nederlaandse schriever [[Jacob van Lennep]].<ref>[http://www.allesovertaal.nl/allesovertaal/pagina.asp?pagkey=69038 Henk Jongsma, ''Taal verzamelen - alle beetjes helpen'']</ref>
 
Regel 47:
De verzamelaar Dr. C. Kruyskamp gebruukten de term ''zeispreuk'' veur alle spreuken die bestunden uut een gezegde en wie of het zee. De term ''apologisch spreekwoord'' wol hi'j risserveren veur die spreuken (een meerderheid) die eindigen mit een beschrieving van de situatie van de spreker. Dan is et gezegde ja een apologie; een rechtveerdiging veur de beschreven situatie.<ref name="Kruyskamp1947" />
 
==Verspreiding==
D'r bin in veul dielen van de wereld en tot in olde tieden (zoas bi'j de [[Klassieke Griekenlaand|olde Grieken]] en [[Sumeriërs]]) veurbeelden van zeespreuken te vienden. Dr. Kruyskamp mient hierover:
 
:''Wat den oorsprong betreft: Seiler meent dat het heele genre uit de Oudheid stamt, en er zijn inderdaad enkele weinige Grieksche en Latijnsche voorbeelden bekend, maar ik geloof toch dat Taylor gelijk heeft als hij zegt dat er geen overtuigend bewijs is dat de Germaansche talen in dezen van het Latijn en Grieksch afhankelijk zijn en dat "its apparently native vigor and originality in Germany and the adjoining countries" daar zeker niet voor spreken.''<ref name="Kruyskamp1947" />
 
[[Alan Dundes]] hef zeespreuken vastelegd uut 't [[Yoruba (tael)|Yoruba]] van [[Nigeria]].<ref>Alan Dundes (1964), 'Some Yoruba wellerisms, dialogue proverbs, and tongue twisters', ''Folklore'' 75</ref> Afrikaanse onderzukers hebben zien vondsten onderschreven en anevuld.<ref>J.O. Ojoade (1980), 'Some Ilaje wellerisms', ''Folklore 75 91.1:63–71''</ref><ref>Damian Opata (1988), 'Personal attribution in Wellerisms', ''International Folklore Review'' 6:39–41</ref><ref>Damian Opata (1990), 'Characterization in animal-derived wellerisms: some selected Igbo examples', ''Proverbium'' 7:217–231</ref> Zeespreuken koemen ok veur in vule [[Ethiopië|Ethiopische]] taelen, zoas [[Guji-Oromo]]<ref>Tadesse Jaleta Jirata (2009), ''A contextual study of the social functions of Guji-Oromo proverbs'', Saabrücken: DVM Verlag</ref> (waorin negen van de 310 spreekwoorden in een uutegeven verzaemeling zeespreuken bin)<ref>Peter Unseth (2011), 'Review of Tadesse Jaleta Jirata's ''A contextual study of the social functions of Guji-Oromo proverbs'' ', ''Proverbium'' 29:427–434.</ref> en [[Alaba-K'abeena-tael|Alaaba]]<ref>Gertrud Schneider-Blum (2013), 'Review of ''Máakuti t’awá shuultáa: Proverbs finish the problems: Sayings of the Alaaba (Ethiopia)'' ', ''Proverbium'' 30:459–461.</ref> Ze bin ok evunden in et [[Sumerisch]]:
 
*''De vosse, toen as e in de zee had emegen, zee: "De diepten van de zee bin mien zeik!"<ref>{{cite web|title=Proverbs: collection 2 + 6|url=http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=t.6.1.02#|work=ETCSL|accessdate=5 May 2013}}</ref>
 
Zeespreuken bin opetiekend in hiel Afrika, Europa, westelik Azië en zudelik Azië, mor haoste niet in Oost-Aziatische taelen.<ref>Peter Unseth, Daniel Kliemt, Laurel Morgan, Stephen Nelson, Elaine Marie Scherrer (2017), ''Wellerism proverbs: Mapping their distribution'', ''GIALens'' 11.13. [http://www.gial.edu/documents/gialens/Vol11-3/Unseth-WPs.pdf download]</ref>
 
==De Nedersaksische zeespreuke==