Verskil tüsken versys van "Rwanda"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K interwiki's stoan op Wikidata
KGeen bewerkingssamenvatting
Regel 23:
}}
 
'''Rwanda''', in et [[kinyarwanda]]: ''U Rwanda'', officiääl de '''Republik Rwanda''' ([[swahili]]: ''Jamhuri ya Rwanda'', [[fraans|fransk]]: ''République du Rwanda''), is een land in [[Midden-AfrikaMiddenafrika]] en [[Oost-AfrikaOustafrika]]. Et is eyne van de kleinste landen up et afrikaanske vasteland. Up een paar gråd südelik van den [[eavenår]] grenset Rwanda an [[Uganda]], [[TansaniaTanzania]], [[Burundi]] en deede [[demokratiese Republiek van de Kongo|Demokratiske Republik van de Kongo]]. Rwanda ligt in de [[Afrikaanske Grote Mearenstreake]] en hevt flink wat bargen. Et ligt verdeyld tüsken bargen in et westen en [[savanne]] in et oostenousten. enOuk hevtgevt et årdig wat mearen. Et hevt een döärsnee klimaat töt [[subtropisk klimaat|subtropisk]], med twey natte en twey dröyge seisonen in et jår.
 
De inwoaners van Rwanda sint in döärsnededöärsneade jung en woanet vöärnamelik up 'nden buur. Rwanda hevt eyne van de höygste bevolkingsdichtheden van Afrika. RwandesenRwandääsken stammet van eyne kulturele språkgrup, de Bantarwanda, dee wearweader sint te verdeylen in drey undergrupen: [[hutu]]s, [[tutsi]]s en [[twa]]. De twa sint een [[pygmeevolk]] dee as in et wold leyvet en höyret töt de eyrste inwoaners van Rwanda. Weatenskappers sint et nit eyns oaver de herkoamstherkumst van en verskillen tüsken de hutus en tutsis; wat gelöyvet dat de verskillen afleided sint van vrogere sociale [[kastestelsel|kastes]] binnen eyn volk, terwyl as anderen meynet at de hutus en tutsis afsünderlik et land sint binnentrökken vanvanaf verskillende steades. [[Christendom]] is et gröätste gelöyv in et land. De meystverspreide språke is [[Kinyarwanda]],. engelsk[[Engels]]k en fransk sint wydtere officiäle språken.
 
Den sovereinen ståt Rwanda hevt ne regeyring med nen president. 'nDen Hüdigenhüdigen president is [[Paul Kagame]] van et [[Rwandeeske Patriotten Front]] (RPF) den as in [[2000]] an de macht köämküm. Rwanda hevt rechtevoortrechtevoord eyne van de laegste gråden van korrupty in vergelyk med nåberlanden. Undanks dat meldet organisatys vöär de menskenrechten underdrükking van politike teagenstanders, intimidaty en inparking van vryheid van meyningsüting. Et land wördwördt al seetseyt vöärkoloniale tyden regeyredregeyrd döärmed ne strikte administrative machtsverdeyling. Der sint vyv provincys, wårvan as de grensen in 2006 trökken sind. Rwanda is eyne van de eanigste twey landen wår der ne meyrderheid an vrowlüdevrouwlüde in et parlement sit.
 
[[Jager-gadderaar]]s tröyken et gebeydgebeed in tydens de [[steentied|steyn-]] en [[iezertied|ysertyd]]. Later köämenkümmen dår [[bantuvolker]] achteran. So untstünden eyrst stammen en dårnå köningkrykenköäningryken. Vanaf et midden van de [[18e eeuw|18de18. eywe]] was et [[köninkrykköäningryk Rwanda]] et starkste, wårby tutsiköningentutsiköäningen anderen oaverwünnen, de macht up eyne steade brachten en händig an begünnen med besluutvörming teagen de hutus. Düütskland koloniseyredenkoloniseerden Rwanda in [[1884]] as underdeyl van [[Düütsk Oost-AfrikaOustafrika]], volgetvolged döär [[Belgie]], dee binnenvöllen in [[1916]] tydens den [[Eersten wearldoorlog|Eyrsten Wearldoorlog]]. Beide europääske landen bleyvenbleaven de tutsis vöärtrekken. De hutus köämen dår in [[1959]] teagen [[Rwandeeske Revoluty|in upstand]]. Se slachteden tallose tutsis af en stichteden nen unafhankeliken hutuståt in [[1962]]. In [[1973]] veranderedenveranderden et leiderskap döär nen ståtsgreyp, mär dårdöär veranderedenveranderden der niks an et pro-hutubeleid. Et Rwandeeske Patriotten Front van de tutsis starteden den [[rwandeesken börgeroorlog]] in [[1990]]. De uplopende sociale spanningen vöörden töt de [[rwandeeske volkermoord]] van [[1994]], wårin hutu-extremistenekstremisten tüsken de 500.000 en 1 miljoon tutsis en milder stemmedestemde hutus vermoorden. De RPF makeden as winner een ende an de volkermoord.
 
De [[ekonomy]] van Rwanda had slim te lyden van de volkermoord, mär is anstarked. De meyste lüde leyvet van burenunderhold. [[Koffy]] en [[tea]] sint de vöärnaamste uutvoorprodukten. Turisme kümt ouk rap up en is nu de grötste brunne van butenlandse inkoamsteninkumsten. As eyne van de twey eanigste landen wår as [[barggorilla]]'s veilig besochted köänt worden, vangt Rwanda hoge inkoamsten van upsporingsbiljetten. Musik en dans höyret by et kulturele leyven van Rwanda, vöäral [[slagwark|trummen]] en de slim vöäraf uutdachte ''intore''-dans. Döär et heyle land maket lüde traditionele künst en handwarken, wåründer ''[[imigongo]]'', nenen unikeuniken vörmförm van kunst med dryte van koobeeste.
 
[[Kategorie:Tweants artikel]]