Verskil tüsken versys van "Dichtkünst"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 33:
Geleyrden sint der nit uut wo handig et is üm metrum an de hande van 'vöte' te beskryven. Robert Punsky, by vöärbeald, meynt dat, al sint daktylen belangryk sin in klassike versen, de engelske daktylen slim unregelmåtig sint en beater beskreaven köänet worden as ne ofwesseling van jamben en anapesten, dee volgens em beater by de språke past. Wår ritme is vöäle ingewikkelder as metrum en vöäle lüde hebbet al druk eweasd üm systemen uut te denken wårmed dee ingewikkeldheid untleaded worden kan.
== Förme ==
In vöäle kulturen sint verskillende dichterlike förme untwikkeld. In meyr döärdachte dichtförme, sint et rymskema, metrum en andere elementen baseerd up vaste regels. Mangs sint disse regels fråi lös, so as by ne [[elegy]] (klaagsang) mär mangs ouk strak formaliseerd, so as by ne [[ghazal]] of [[villanelle]]. Hyrunder volget een paar dichtförme dee in vöäle språken vöärkommet.
=== Sonnet ===
[[File:Shakespeare.jpg|thumb|upright|[[Shakespeare]]]]
Vanaf de latere [[Middeleywen]] is et [[sonnet]] eyne van de meyst vöärkommende dichtförme. Vanaf de [[13e eeuw|13. eywe]] was den standaardiseerd töt veerteen regels med een vast rymskema en logisken upbouw. Do as in de [[14e eeuw|14. eywe]] de [[Italiaanske Renaissance]] begün, had de skryver [[Petrarkus]] den förm noch wyder aneskarped. Syne sonnetten wörden in de 16. eywe oaversatted döÄr [[Thomas Wyatt (dichter)|Sir Thomas Wyatt]], den as der vöär sorgden at de sonnet in engelske kringe binnenköm.
Een traditioneel italiaansk, of, [[petrarkisk sonnet]] volget et rymskema ''ABBA, ABBA, CDECDE''. Toch is wat variaty möägelik, med name in et lätste ''sestet''. Dår komt ouk CDCDCD vöär. Et engelske, of, [[shakespearesonnet]] volget et rymskema ''ABAB, CDCD, EFEF, GG.'' Dårmed köm der een darde [[kwatryn]] (grup van veer regels), een afslutend [[kuplet]] en meyr möägelikheid üm af te wesselen med rym as in de italiaanske vöärloupers. Engelske sonnetten bruket meysttyds iambiske pentameter, terwyl as in de [[romaanske språken]] de ''elvlettergreyp'' of [[aleksandryne]] de meystbrukede is.
De meyste sonnetten maket meysttyds ne ''volta'', nen "drai". Hyr wördt een idee ümmedraid, ne vråge uut et vöärgånde beantwoorded (of introduceerd), of et underwarp wyder uutbreided. Dissen 'drai' hevt mangs de förm van nen 'mär'-uutspråke, wårmed et eyrdersegde teagenspröäken of vermoiliked wördet. De italianen hebbet den drai vake tüsken de tweyde kwatryne en et sestet, de engelsken meysttyds by anvang of afsluting van et lätste kuplet.
[[File:Carol Ann Duffy (cropped).jpg|thumb|upright=0.45|[[Carol Ann Duffy]]]]
By sonnetten wördt vake dacht an hougstånde dichterlike vöärdracht, leavendige bealdspråke en romantik en leevde, meysttyds döär invlood van Petrarkus en de vroge engelske skryvers as [[Edmund Spenser]] (wår as wy et [[spensersonnet]] an danket), [[Michael Drayton]] en [[William Shakespeare]]. Den lätsten wördt wyd beskouwd as eyne van de grötste dichters in de engelske geskydenisse.
Toch köänet med den drai ouk genog andere saken bespröäken worden, so as politik ([[John Milton]], [[Percy Bysshe Shelley]], [[Claude McKay]]), godsdeenst ([[John Donne]], [[Gerard Manley Hopkins]]), oorlog ([[Wilfred Owen]], [[e.e. cummings]]), en geslacht en seksualiteit ([[Carol Ann Duffy]]). Wyders hebbet een paar postmodernistiske skryvers, so as [[Ted Berrigan]] en [[John Berryman]], de gangbåre förm van sonnetten uutedaagd. See skreaven mangs 'sonnetten' sunder rym, gin logisken upbouw of selvs mär de vaste veerteen regels.
[[Kategorie: Tweants artikel]]
| |||