Verskil tüsken versys van "Vermont"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Verwysing nå döärverwyssyde repareerd (QuebecQuebec (perveensie)), met behulp van pop-ups
K lf
Regel 16:
}}
 
'''Vermont''' is nen [[Verienigde Staoten van Amerika|amerikaansken ståt]]. Et ligt in nen noordousteliken uutlouper van et land, in de streake wat bekend steyr as [[New England|Ny Engeland]]. Up et süden grenset et an [[Massachusetts]], up et ousten an [[Nyhampshire]], up et westen an [[Nyjork (statståt)|statståt Nyjork]] en up et noorden an de [[Kanada|kanadeeske]] provincy [[Quebec (perveensie)|Quebec]].
 
Up eynen statståt nå woanet der in Vermont et minste antal lüde van de VS. Wat uppervlakde angeyt is et van alle 50 ståten den sesdekleinsten der af. De höyvdstad is [[Montpellier (Vermont)|Montpellier]], med et minste antal inwoaners van alle höyvdstäden. De drukste stad is [[Burlington]], al is dat ouk de minst drukke stad med de meyste inwoaners van nen ståt.
 
Et land wör vöär 12.000 jår bewoand döär [[Inheemse Amerikanen|inheymske volker]]. Do as de [[Europa (werelddeel)|europeanen]] kümmen, hadden de [[Algonkiaansk (språke)|algonkiaanske]] [[Abenaki (volk)|Abenaki]] en [[irokeesk (språke)|irokeeske]] [[Mohawk (volk)|Mohawk]] et med mekander in et mot.
Regel 24:
In de [[17e eeuw|17. eywe]] eyskeden [[frankryk|franske]] [[kolonialisme|kolonisten]] et land up vöär de [[Ny Frankryk|Nyfranske kolony]] van et [[köäningryk Frankryk]]. Do as ouk et köäningryk van [[Groutbrittanie]] kolonys begün te stichten, kreagen dee et ouk in Vermont med mekander an de stok. Jårenlange tröäken de beide groutmachten inheymsken an üm vöär sik te vechten en oaver en weader invallen te doon. Dårmed küm ne leavendige handel up gang in gevangenen, dee as vöär losgeld uutewesseld wörden. Mangs wörden de gevangenen ouk lid emaked van de Mohawk of Abenaki.
 
Nå ne neaderlåge in [[1763]] in den [[Söävenjöärigen Oorlog]] stünd Frankryk et gebeed up et ousten van de [[Mississippi (rivyr)|Mississippi]] af an Groutbrittanie. Dårupvolgend begünnen de kortby liggende britske [[Darteen Kolonys]], med name [[Nyhampshire]] en [[Nyjork (statståt)|Ståt Nyjrok]] te disteren oaver wee as et land hebben möäg wat de [[Günningen van Nyhampshire]] nöömd wör. Dat ümvatteden ouk et hüdigendaagse Vermont. De provinciale regeyring van Nyjork verkochteden stükken land an intrekkers dee as eyrder al döär Nyhampshire an anderen verkocht warren. En volksleager wat sik de Green Mountain Boys nöömden stünd up vöär de belangen van et Nyhampshire-volk. Dee stichteden uuteandelik de Vermontse Republik in [[1777]] as unafhangeliken statståt, tydens de [[Amerikaanske Revoluty]]. De Vermontse Republik deade der [[slavendryverye]] achterhen, as allereyrsten statståt van de VS. Et was ouk den eyrsten ståt wåras nen [[Afrikaans-Amerikaans|afrikaansken amerikaan]], [[Alexander Twilight]], syn universiteitsdiploma haalden, in [[1823]]. In [[1791]] wör Vermont den veerteenden stat wat by in et amerikaanske verbund küm. Vermont is eyne van de veer amerikaanske statståt wat ooit nen unafhangeliken statståt was (nöäst [[Texas]], [[Kalifornie]] en [[Hawaii]].
 
Halverweage de [[19e eeuw|19. eywe]] was Vermont en bulwark vöär afskaffing van slavenholderye, al warren se vanweage lokale linnenfabriken wal afhangelik van südelike katoonplantages. Toch stüürden se flink wat suldåten üm med te vechten in den [[Amerikaansken Börgeroorlog]].